Boerenfamilie Ebbers verborg Joop in de oorlog: 'Na de oorlog was iedereen goed, tijdens niet'

Zou jij met gevaar voor eigen leven mensen bij jou laten onderduiken? Wij hoeven die keus gelukkig niet te maken, maar sommige boerenfamilies tijdens de Tweede Wereldoorlog wel. Joop Levy was zo gelukkig om een van de families die 'ja' zei te treffen, toen zijn gezin zich moest verschuilen.

Hij was bijna zes toen Joop achterop de fiets bij zijn moeder naar de boerderij van de familie Ebbers werd gebracht. "We hebben daar 2,5 jaar en 14 dagen gezeten", vertelt hij aan Hart van Nederland. Hij kan zich zijn tijd op de boerderij nog goed herinneren. "Altijd werd je op het hart gedrukt: je moet voorzichtig zijn, goed uitkijken. En niet met vreemde mensen praten, want je wist niet of die bij de NSB zaten."

Dat hij bij de familie Ebbers terechtkon, vindt hij nog steeds geweldig. Vooral omdat het aantal boeren die dat deden niet groot was, zegt hij. "Na de oorlog was iedereen een goede Nederlander, maar tijdens de oorlog was dat niet zo. Mensen durfden niet."

Daarom wil minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in de aanloop naar 4 en 5 mei aandacht vragen voor de boerenfamilies die dat wel deden, want het was niet zonder gevaar.

Soldaten aan de deur

Joop en zijn moeder zaten het grootste deel van de 2,5 jaar met zijn tweeën ondergedoken. Zijn vader zat op een andere boerderij, bij de familie Hofs, en kwam later naar hen toe. "Achterin de boerderij was een klein kamertje, dat was eigenlijk een soort bakoven", vertelt Joop over waar hij en zijn moeder verbleven.

"In de avond gingen we naar een schuilhok in de zolder boven de paardenstal." Daar was namelijk altijd veel beweging en geluid en zouden ze minder snel opgemerkt worden. Joop mocht 's nachts af en toe naar buiten. "Maar dan moest ik in een juten zak zitten en werd ik achterop de rug meegenomen naar een andere schuur." Nooit mocht hij gezien worden.

Dat werd knap lastig toen er een grote groep Duitse soldaten bij de boerderij aanklopten. "Ze kwamen van het front en wilden onderdak bij de familie Ebbers", vertelt Joop. "En dat kregen ze. Ze zijn een week of zes gebleven. Dat was dubbel uitkijken." De soldaten sliepen namelijk in een ander schuilhok, maar in dezelfde paardenstal als Joop en zijn moeder.

Daar lag hij, zes weken lang, doodstil te luisteren naar de Duitse bezetter die op zeven meter afstand van hem lag. "We hadden een grote zakdoek bij ons en die hielden we voor onze mond als we moesten hoesten." De familie Ebbers leert precies wanneer de soldaten hun wachtronde om de boerderij heen maken en komen zo vaak als maar kan eten en drinken brengen.

Geen cent

Uiteindelijk komt het verlossende woord: "Jullie zijn nu vrij." Het gezin kan terug naar Varsseveld en hun leven weer oppakken. "We waren blij dat we het er levend vanaf gebracht hadden", zegt Joop. "Dat we weer naar buiten konden en weer vrij konden bewegen. Dat was geweldig. En dat dankzij de moed van de familie Ebbers."

Hij kan niet onder woorden brengen hoe dankbaar hij hen is. "Dat zij mij al die tijd in bescherming hebben genomen. En mijn vader heeft diverse keren aan ze gevraagd: wat ben ik jullie verschuldigd? En iedere keer zeiden ze: dat zien we nog wel. Die mensen zijn zo goed, toen de oorlog voorbij was wilden ze geen geld hebben."

"Mijn moeder en ik hebben 2,5 jaar bij hun ondergedoken gezeten, zonder dat ze daar een cent voor gevraagd hebben en ze deden dat met gevaar voor eigen leven. Dat is geweldig."