Wie kan het Wilhelmus nog zingen? 'Ze moeten het aanpassen'

Het Wilhelmus wordt lang niet door iedereen gewaardeerd. Dat blijkt uit onderzoek onder leden van het Hart van Nederland-panel, in samenwerking met Radio 538. Een meerderheid van 51 procent vindt ons volkslied niet mooi, een minderheid van 48 procent kan het wel waarderen.

Het Wilhelmus stamt uit de tijd van de Tachtigjarige Oorlog, de opstand van de Nederlandse Republiek tegen de Spaanse overheerser in de zestiende eeuw. Daarmee is het ook het oudste volkslied ter wereld, maar dat maakt het niet per se een mooi lied, vindt een kleine meerderheid van de panelleden.

"Verschrikkelijk, maar voornamelijk door de slome muziek", geeft een van de deelnemers haar mening. "Alles gaat sneller in deze tijd ten opzichte van vroeger, dus graag het tempo aanpassen." Het Wilhelmus wordt door sommige panelleden omschreven als 'oubollig', 'treurig' en "heel raar vanwege die Spaanse koning en dat Duitse bloed".

Opfrisser nodig? Dit is het eerste couplet van het Wilhelmus:

Waarover gaat het Wilhelmus?

De tekst van het Wilhelmus moet worden gezien vanuit de tijd waarin het werd geschreven. Het gaat over Wilhelmus van Nassau, ook wel bekend als Willem van Oranje, de eerste stadhouder van de Republiek Nederland.

Nassau was destijds een graafschap in Duitsland, waar Willem geboren was. Dat is waar de verwijzing naar het Duitse bloed vandaan komt. Willem was een 'prins van Oranje'. De naam Oranje komt niet van de kleur, maar van het vorstendom Orange in Frankrijk, dat Willem via zijn neef had geërfd.

Het lied ontstond in de tijd van de strijd tegen Spanje. In 1568 begon deze opstand vanuit de Nederlanden, die toen nog onderdeel waren van het Spaanse Rijk. De oorzaak hiervan was nog niet eens dat de Nederlanders onafhankelijk wilden worden, maar wel dat ze het oneens waren met de hoge belastingen en de wens van het katholieke Spanje om het protestantisme uit de Nederlanden te verdrijven.

De tekst uit het Wilhelmus dat gaat over 'de koning van Spanje heb ik altijd geëerd' geeft de loyaliteit van Willem van Oranje aan de Spaanse koning Filips II weer. Dit lijkt tegenstrijdig, omdat hij de opstand leidde tegen dezelfde koning. Deze regel benadrukt echter dat zijn strijd niet persoonlijk tegen de koning of de monarchie was gericht, maar tegen het onderdrukkende en tirannieke beleid van de Spanjaarden tegen de Nederlanders.

Niet iedereen kent het Wilhelmus nog

Velen kennen de achtergrond niet als uit volle borst het Wilhelmus wordt gezongen. Maar de tekst van het lied is ook niet meer bij iedereen bekend. Slechts 61 procent weet op z'n minst het eerste couplet te zingen. 34 procent kent hooguit een paar regels van het eerste couplet, maar kan het niet uit het hoofd kunnen zingen, en 5 procent kent het volkslied helemaal niet.

Eén op de zes panelleden (16 procent) zegt meer dan alleen het eerste couplet te kunnen zingen. Het Wilhelmus kent namelijk in totaal vijftien coupletten, telkens op dezelfde melodie, waarbij de beginletter van elk couplet gezamenlijk de naam 'Willem van Nassau' vormen. Het meest bekende hiervan is het zesde couplet, dat vaak op zondagsscholen werd onderwezen en in meer christelijke gemeenschappen veel wordt gezongen. 10 procent van de panelleden zegt dit couplet uit het hoofd te kunnen zingen.

Dit is het zesde couplet van het Wilhelmus: