Inspectie wilde opvangtenten Ter Apel maar veiligheidsregio weigerde dat

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) wilde grote tenten plaatsen bij het landelijk aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel, maar de gemeente en Veiligheidsregio Groningen werkten dat plan tegen. Daardoor moesten honderden asielzoekers vorig jaar buiten in de open lucht slapen, blijkt uit documenten die RTV Noord en de NOS hebben ingezien met een beroep op de Wet open overheid (Woo).

Veiligheidsregio Groningen vreesde dat door het plaatsen van extra faciliteiten, andere gemeenten minder snel in actie zouden komen om asielzoekers op te vangen. Ondertussen werd door de hoofdinspecteur van IGJ de druk opgevoerd, wat voor irritatie leidde bij de voorzitter van de Groningse veiligheidsregio, burgemeester Koen Schuiling van Groningen.

Behalve het gegeven dat er honderden asielzoekers buiten moesten slapen met nauwelijks voorzieningen, overleed ook een drie maanden oude baby in de sporthal van het aanmeldcentrum. Inspecteurs van IGJ komen een paar dagen later langs en stellen dat er een "groot risico is dat infectieziekten uitbreken als gevolg van het totale gebrek aan hygiëne op het terrein" en concluderen dat er onmiddellijk moet worden ingegrepen. In de weken die volgen, dringt de hoofdinspecteur van IGJ meerdere malen aan op verbetering van de situatie.

Tegen het zere been

Om extra druk te zetten op de veiligheidsregio en de gemeente, stapt IGJ uiteindelijk naar de media. Dat is tegen het zere been van veiligheidsregiovoorzitter Schuiling, die zeven maanden daarvoor al is begonnen met het luiden van de noodklok, maar nul op het rekest krijgt van andere gemeenten en de politiek.

Als IGJ in een blog publiceert dat de vreselijke situatie in Ter Apel de verantwoordelijkheid is van de veiligheidsregio, zijn de rapen helemaal gaar. Schulling vindt het artikel "een trap onder de gordel". Na een gesprek is de lucht geklaard, maar IGJ blijft kritisch op de veiligheidsregio.

Faciliteiten onvoldoende

Een volgende inspectie wijst uit dat de situatie in Ter Apel nog altijd niet voldoende is verbeterd. Er wordt direct actie ondernomen, zo worden dixies extra schoongemaakt of vervangen en komen er meer drinkwaterplekken, maar de IGJ vindt dat onvoldoende en wil onder meer douchefaciliteiten, vloerplaten en tentzeilen met zijflappen, maar de veiligheidsregio en gemeente verzetten zich daartegen. "Op basis van de prioriteit om het veld leeg te halen kan nog geen 'go' gegeven worden, om te voorkomen dat landelijk het signaal wordt afgegeven dat, met extra hygiënemaatregelen, verblijf op het veld buiten Ter Apel te verantwoorden is", staat geschreven in een mail. Ook burgemeester Jaap Velema van de gemeente Westerwolde geeft meerdere malen aan dat hij plaatsing van nieuwe tenten bij Ter Apel zal afwijzen.

'Worden spannende weken'

Op 10 september, twee weken nadat IGJ voor het eerst aan de bel trok, stoppen de gesprekken tussen Schuiling en de hoofdinspecteur van IGJ. Zoutkamp, een tijdelijk asielzoekerscentrum voor 500 tot 700 mensen vlakbij Ter Apel, is op dat moment net in gebruik genomen. De burgemeester sluit het appgesprek met de hoofdinspecteur van IGJ af met een foto van een vies, maar leeg grasveld bij Ter Apel en de woorden: "Worden spannende weken".

Bovenstaande reportage is eerder uitgezonden door Hart van Nederland.

Hart van Nederland / ANP