Geweld in jeugdgevangenissen nam de laatste jaren toe

Jonge gevangenen gingen elkaar in 2020 ruim anderhalf keer zo vaak te lijf als in 2018. Ook andere vormen van agressie en geweld kwamen in die periode een stuk vaker voor in de Nederlandse jeugdgevangenissen. Dat blijkt uit cijfers die Argos heeft verkregen.

Het gaat zowel om incidenten waarbij de jonge gevangenen zelf slachtoffer werden, als om gevallen van geweld tegen personeel. Medewerkers en de inspecties waarschuwen al langer voor de omstandigheden.

Flinke stijging

Het NPO Radio 1-programma Argos heeft cijfers verkregen via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) over allerlei gevallen van agressie en geweld in de drie Rijks Justitiële Jeugdinrichtingen (RJJI) en de twee particuliere instellingen in Nederland. Vrijwel allemaal laten ze een aanzienlijke stijging zien. Het geweld tussen gedetineerden onderling steeg in die periode het sterkst, berekende het programma: van 270 naar 460 keer.

Geweld tegen personeel nam ook toe, al zijn cijfers hierover onvolledig. In 2020 werden 144 van deze meldingen opgetekend, maar daarin ontbreekt een van de instellingen. Het jaar daarvoor ging het al om 153 incidenten, terwijl het in 2018 volgens de cijfers 133 keer gebeurde. In de cijfers uit die jaren zijn wel alle instellingen meegenomen. Psychisch en verbaal geweld tegen medewerkers van alleen al de RJJI nam tussen 2018 en 2020 met 42 procent toe tot 370 incidenten.

Noodklok

Begin deze maand waarschuwden de vier inspecties die toezicht houden op de jeugdgevangenissen dat de werkomstandigheden nog niet echt verbeterd zijn. Er is personeelstekort en daardoor een gebrek aan plaatsen voor de jongeren. Geld en maatregelen die in oktober vorig jaar werden aangekondigd, hebben daar volgens de inspecties weinig aan veranderd. Nog altijd gaan er meer medewerkers weg dan erbij komen. Personeel dat overblijft vreest dat daarmee ook ervaring verdwijnt.

Geweld in jeugdgevangenissen kwam volgens het ministerie van Justitie in 2021 iets minder vaak voor dan een jaar eerder, al zijn die cijfers volgens Argos niet volledig. De statistieken laten zien "dat de populatie justitiabelen verhardt", zegt Harm de Boer van de centrale ondernemingsraad van de Dienst Justitiële Inrichtingen in het radioprogramma.

Tijd nodig voor resultaten

Minister voor Rechtsbescherming Franc Weerwind zei in een Kamerbrief erop te vertrouwen dat de maatregelen die zijn aangekondigd resultaat zullen hebben, maar dat daar tijd voor nodig is. De minister zei een week later in een debat in de Kamer dat er bij de werving op moet worden gelet dat nieuw personeel het werk wel aankan. "Ik wil niet dat mensen afbranden, dat we merken dat ze de baan niet aankunnen."