SCP: ongelijkheid in Nederland is 'structureel' en 'hardnekkig'

Je positie in de samenleving hangt niet alleen af van geld, opleiding en beroep, maar ook van factoren zoals wie je kent, waar je past, hoe je conditie is en ook nog of je een beetje aantrekkelijk bent. Eén op de zes mensen komt op deze terreinen tekort, bijna een vijfde van de bevolking boft op alle fronten. Dat zegt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een nieuw rapport.

Het planbureau signaleert dat 'structurele ongelijkheid' die 'hardnekkig'is 'grote gevolgen' heeft, ook voor de samenleving als geheel. In het rapport Eigentijdse Ongelijkheid onderscheidt het SCP zeven sociale klassen: de werkende bovenlaag (19,9 procent); de jongere kansrijken (8,6 procent); de rentenierende bovenlaag (12,2 procent); de werkende middengroep (24,9 procent); de laagopgeleide gepensioneerden (18,1 procent); de onzekere werkenden (10 procent) en het precariaat (mensen die zeer kwetsbaar en kansarm zijn, 6,3 procent).

Vooral mensen in die laatste drie groepen zijn vaak niet in staat om hun positie zelf te verbeteren. Extra geld en doelgroepenbeleid helpen ook lang niet altijd om de minder fortuinlijken verder te brengen in het leven.

Verschillen zetten samenleving onder druk

Aan de "grote en hardnekkige" verschillen moet echt iets veranderen, vindt het SCP, want ze kunnen de sociale cohesie in de samenleving onder druk zetten. De twee klassen onderaan de lijst nemen ook al veel minder de moeite om te gaan stemmen dan anderen.

Economische maatregelen om ongelijkheid in onderwijsmogelijkheden, op de arbeidsmarkt en in de financiële situatie aan te pakken, zijn echter vaak niet efficiënt genoeg. Financiële tegemoetkomingen op zich gaan namelijk voorbij aan de noodzaak van het hebben van een sociaal netwerk, digitale vaardigheden en gezondheid, waarschuwt het bureau.

Het zegt ook dat beleid voor doelgroepen, zoals jongeren, ouderen en mensen met een migratieachtergrond, waarschijnlijk niet voldoende doelmatig is. "Die doelgroepen komen namelijk in meerdere sociale klassen voor en kunnen niet over één kam worden geschoren." De verantwoordelijkheid voor het verbeteren van de eigen positie bij de individuele burger leggen is ook al niet ideaal, want de lager ingedeelde klassen lukt dat minder.

Hulp bij kledingkeuze en verwijderen van tattoos

Het SCP wil een discussie op gang brengen over hoe mensen op meerdere fronten tegelijk kunnen worden geholpen. Te denken valt aan heel gericht helpen, met name op cruciale momenten in het leven, en de samenleving zo inrichten dat de verschillen minder een rol spelen.

Ook aan een begrip als 'onaantrekkelijkheid' kan worden gesleuteld, door bijvoorbeeld verbetering van het gebit, de verwijdering van een tattoo, hulp bij kledingkeuze en presentatie.

Maar zelfs als mensen er voor kiezen om hun tattoo of tattoos te laten verwijderen gaat dat wel eens fout met alle gevolgen van dien:

2:03

Meldpunt voor slachtoffers van mislukte tattooverwijderingen: 'Het is erg schrijnend'

Hart van Nederland / ANP