'Wees lief voor je oren': dit is wat jij kunt doen om gehoorschade te voorkomen

Vandaag is het de Internationale dag van het gehoor (World Hearing Day), een dag die volledig in het teken staat van het klankbord onder de zintuigen. Voor veel mensen onmisbaar, en toch lopen er maar liefst 350 miljoen mensen rond met een bepaalde vorm van gehoorverlies. Tinnitus, de constante en ontwrichtende aanwezigheid van piepen of suizen, gaat daar vaak mee gepaard. Gelukkig zijn er verschillende manieren om gehoorverlies te voorkomen en te beperken, vooral op het gebied van langdurige blootstelling aan hard geluid.

Want die langdurige blootstelling gebeurt sneller dan men zich vaak bewust van is. "Hoe harder het geluid, hoe minder lang je eraan hoeft blootgesteld te worden om gehoorschade op te lopen" vertelt Martijn van Veghel, Specialist AC- & KNO-relaties bij Sonova Audiological Care Nederland.

"Geluid is al schadelijk vanaf 80 decibel bij langdurige blootstelling, in dit geval minimaal acht uur. Per drie extra decibel halveert die hoeveelheid tijd." Dat wil zeggen dat er bij een geluidsniveau van meer dan 100 decibel na minder dan vier minuten al gehoorschade kan optreden. "Dan is het gebruik van gehoorbescherming essentieel", zegt Van Veghel.

Voor referentie: 100 decibel staat gelijk aan een gevechtsvliegtuig op 300 meter hoogte. Maar ook aan het geluidsniveau wat tijdens festivals en evenementen makkelijk wordt aangetikt.

Sociaal isolement

Voldoende bewustzijn over de gevolgen van gehoorverlies is dan ook op zijn plaats. "Gehoorschade is onomkeerbaar", zegt Lisanne de Regt, consultant bij VeiligheidNL. Gehoorschade houdt in dat de trilhaartjes in je oren zijn beschadigd, en daardoor geluid minder goed doorgeven. Dat kan zich uiten in slechthorendheid, maar ook in tinnitus, vertelt De Regt.

En dat is niet alleen een risico voor ouderen. Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat 13 procent van de jongeren beginnende gehoorschade heeft. "Dat kan leiden tot leerproblemen, afkeuring voor specifieke beroepen bij bijvoorbeeld defensie of de politie maar ook tot sociale isolatie en terugtrekking. Bij sommige mensen ontstaat er zelfs depressie en arbeidsuitval", zegt De Regt.

Van Veghel sluit zich daarbij aan en benadrukt ook een ander belangrijk maar grotendeels onbekend risico, vooral voor 50-plussers: "De invloed van gehoorschade bij dementie. Als je minder goed hoort mis je belangrijke prikkels die het geheugen kunnen stimuleren", vertelt Van Veghel. Je vermogen om dingen te begrijpen gaat dan dus sneller achteruit.

Liever voorkomen dan genezen

"Maar je kan zelf veel doen om te voorkomen dat je schade oploopt aan je gehoor", vertelt De Regt. Ook Van Veghel bepleit dit. Hieronder staan een aantal van hun adviezen, voor jong en oud, op een rijtje.

1. Volumebegrenzer: Stel op je mobiele apparaten de volumebegrenzer in, zodat het geluid in je koptelefoon of oortjes niet harder staat dan 85 decibel. Deze optie staat bij de meest mobiele apparaten als optie tussen de instellingen, onder het kopje 'koptelefoonveiligheid'.

2. Omgevingsgeluid: Een goede koptelefoon die je oren afsluit van omgevingsgeluid is ook een groot goed in het voorkomen van gehoorschade. Hierdoor hoeft het volume minder hard te staan om geluid goed te kunnen horen. Het is daarnaast een betere optie dan oortjes die je in je oren stopt, omdat die dichter op het trommelvlies zitten.

3. Oorpauze: Hoewel de bovenste twee tips veel ellende kunnen voorkomen, is het ook belangrijk om je oren soms even wat rust te gunnen na al dat geluid. Een richtlijn hierbij is bijvoorbeeld maximaal 30 minuten geluid achter elkaar, en daarna even een 'oorpauze.'

4. Oordoppen: Vooral wanneer je niet zelf achter de knoppen staat maar bijvoorbeeld in het publiek bij een festival, feestje of concert, wordt je al snel blootgesteld aan grote hoeveelheden decibel. Het is daarom belangrijk om goede oordoppen te dragen. Bij oordoppen met een muziekfilter wordt het geluid nog wel doorgelaten, maar dermate gedempt dat de kans op gehoorschade wordt geminimaliseerd.

5. Afstand: De laatste tip, hoewel enigszins voor de hand liggend, is om voldoende afstand te houden van de versterkers tijdens zulke muzikale gelegenheden. Het geluid is vlakbij de versterkers simpelweg het hardst, wat betekent dat er hier veel minder tijd overheen gaat voordat er gehoorschade optreedt.

6. Tijdige screening: Door op tijd je gehoor te laten testen bij een audicien kan je meer gehoorverlies en bovendien tinnitus voorkomen. Dit advies geldt voornamelijk voor 50-plussers, maar ook voor mensen met beginnende klachten of zorgen om hun gehoor. Hier kun je namelijk ook terecht voor oordoppen op maat, voor optimale bescherming.

Veilig genieten

Gehoorverlies is in de meeste gevallen de druppel die de emmer doet overlopen. "Het is echt een soort opstapeling. Sommige mensen hebben echt pech, die hebben het na één avond uit", vertelt De Regt. "Maar het is nooit te laat om te beginnen met jezelf beschermen, ook als je al gehoorschade hebt. Je wil niet dat het erger wordt."

"Daarom is vergoeding van preventie ook zo belangrijk", zegt Van Veghel. "De verzekeraar geeft pas vergoeding op het moment dat het eigenlijk al te laat is, er wordt genezen in plaats van voorkomen. Ik denk dat de verzekeraars daar nog wel een rol in kunnen spelen, om vergoeding te bieden passend bij de behoefte van de cliënt."

De Regt wil nog wel benadrukken dat men niet in angst moet gaan leven. "Dankzij je gehoor kun je zoveel leuke dingen beleven. Bescherm het, maar geniet ook zeker", aldus De Regt.