Kerkuilen massaal verhongerd door winters weer: 'Dit hebben we nog nooit meegemaakt'

Terwijl heel Nederland genoot van het winterse weer, hadden kerkuilen zwaar te lijden. Door de dikke laag sneeuw was het bijna onmogelijk voor de dieren om hun muizen te vangen. Het gevolg: massale sterfte. "Soms zijn ze zo naar beneden gevallen, recht onder de plek waar ze roesten."

Vanuit het hele land kwamen meldingen van dood gevonden kerkuilen binnen. Volgens het Vogeltrekstation zijn er deze maand drie keer zoveel dode kerkuilen gemeld dan in eerdere februarimaanden. "Deze winter zijn de aantallen hoger dan ooit de afgelopen elf jaar", weet Henk van der Jeugd, hoofd van het Vogeltreksation.

Ook bij Kerkuilenwerkgroep Nederland regende het meldingen van dode uilen. De afdeling Achterhoek-Liemers zag de populatie zelfs met een derde achteruitgaan. Regiocoördinator Dick Langwerden: "En dat is nog maar een ruwe schatting. Er liggen nog uilen dood op zolder of in het bos die nog niet zijn gevonden."

Geen vetreserves

Volgens Langwerden is het hoge aantal sterfgevallen te wijten aan de dikke laag sneeuw die Nederland deze maand bedekte. "De kerkuil leeft van muizen, maar die kruipen bij minstens vijftien centimeter sneeuw onder de sneeuw door." En daardoor wordt het voor voornamelijk jonge kerkuilen erg moeilijk om hun prooi nog te vangen.

Een dagje niet eten, daar kunnen de uilen wel tegen. Maar na drie dagen wordt de situatie al snel kritiek. Kerkuilen hebben amper vetreserves, dus vermageren ze al snel. "Komen ze onder een bepaald gewicht, dan is het klaar. Dan geven de functionele organen het op", weet Langwerden.

Voer ze niet bij

"Dit hebben we nog nooit meegemaakt", stelt ook Jochem Sloothaak van Uilenbescherming Brabant. "Een grove schatting: een kwart van de uilen in onze regio is doodgegaan. Soms zijn ze zo naar beneden gevallen, recht onder de plek waar ze roesten (slapen in een kolonie, red)."

Hoe naar ook, Sloothaak noemt het een natuurverschijnsel. Om die reden adviseert hij mensen met een uilenkast ook de dieren niet bij te voeren. "Een uil moet zelf zijn prooi vangen, het zijn wilde vogels." Liever ziet hij dat kasteigenaren het leefgebied van de uil zo geschikt mogelijk maken. "Doe bijvoorbeeld iets aan je beplanting, om het aantrekkelijk te maken voor muizen."

Toch is Sloothaak positief. "Er is veel veerkracht in de uilenpopulatie. Een kerkuil kan in één seizoen wel drie tot vier jongen grootbrengen, dus de grootte van de groep kan weer toenemen." Langwerden denkt er hetzelfde over. "We proberen de soort met zijn allen in stand te houden en dat lukt aardig. Ik hoop dat het misschien dit jaar en anders volgend jaar weer aantrekt."

Foto: Dick Langwerden