Dierenarts Kees krijgt eindelijk herdenkingsdag voor geruimde dieren: 'Voelde me een beetje moordenaar'

Dierenarts Kees Scheepens krijgt na lang vechten eindelijk zijn zin: er komt een nationale herdenkingsdag voor boerderijdieren die vanwege ziektes geruimd moesten worden. Als eerbetoon aan de overleden dieren, maar het helpt ook betrokken boeren en dierenartsen in de verwerking van het feit dat zij kerngezonde beesten moeten doden. "Ik voelde me een beetje een moordenaar", treurt Kees in gesprek met Hart van Nederland.

Kees was tijdens de klassieke varkenspest (1997-1998) dierenarts. In die tijd was het protocol om varkenshouderijen die binnen drie kilometer van een geconstateerde besmetting lagen, volledig te ruimen. In eerste instantie werden de varkens dan vervoerd naar een verwerkingsfabriek. "Daar werden die beesten vermalen tot diermeel. Maar dat verwerkingsbedrijf kon al die varkens niet meer aan", legt Kees uit.

Dat was voor de overheid het moment om te besluiten de varkens direct bij geboorte van het leven te beroven. Dat scheelde tijd, geld en capaciteit. Om de pasgeboren varkens de dodelijke injectienaald te geven, werden dierenartsen ingeschakeld. Zo ook Kees. "Wij werden gedwongen om gezonde biggen te euthanaseren. Dood te spuiten. Ik ging een half jaar lang iedere dag boerderijen af. Ik heb zo'n 130.000 biggen geëuthanaseerd."

25 jaar later

Het zijn gebeurtenissen van 25 jaar geleden, maar Kees herinnert het zich nog als de dag van gisteren. Het laat hem nog altijd niet koud. "Ik droom er nu nog steeds over. Een dierenarts is opgeleid om zieke dieren gezond te maken, of om gezonde dieren gezond te houden. Niet om gezonde dieren te doden. Maar we moesten dat doen. We hadden geen keuze."

Vanzelfsprekend is Kees niet de enige die zo'n traumatische ervaring heeft meegemaakt. Ook betrokken boeren en andere dierenartsen zitten hiermee. "Als je nu met mensen praat uit die tijd... Als je het tien minuten erover hebt, dan begint de emotie al te komen. Dat is allemaal onverwerkt. Daar zit nog oud zeer", weet Kees.

En om die onverwerkte pijn wat draaglijker te maken, wilde Kees de omgekomen dieren herdenken. Daarbij gaat het niet alleen om het geruimde vee tijdens de varkenspest, maar ook tijdens bijvoorbeeld mond -en klauwzeer, BSE of, meer recent nog, de nertsenruiming tijdens de coronacrisis.

Farm Animals Memorial Day

Die herdenking komt er nu. Zondag is het Farm Animals Memorial Day. Kees zal op zijn eigen grond een monument plaatsen. Zo'n tien hectare vol met duizenden, gehaakte witte roosjes vormen een eerbetoon aan allen die op een of andere manier last hebben gehad van veeruimingen. En dat is hard nodig, weet Kees. "Er zijn ook dierenartsen die geestelijk arbeidsongeschikt zijn geworden, omdat ze het niet verwerkt kregen wat ze toen gedaan hebben. Dit is dé manier om het te herdenken."