Worden onze kinderen straks net zo gezond als IJslandse jongeren?

Nederland kijkt met bewondering naar de IJslandse jeugd. Het drugs- en drankgebruik onder IJslandse jongeren is laag, er wordt bijna niet gerookt en ze lijken maar geen genoeg te krijgen van sporten. De basis voor dit succes: het IJslandse Preventiemodel. Werkt dit model in Nederland ook?

Bij het Trimbos Instituut en Nederlands Jeugdinstituut (NJi) denken ze van wel. Sinds 2018 verkennen zij doormiddel van een pilot in zes gemeenten (Amersfoort, Hardenberg, samenwerkingsverband Kempengemeenten, Súdwest-Fryslân, Texel en Urk) de mogelijkheid om de IJslandse aanpak ook in ons land succesvol te laten worden.

Het IJslandse Preventiemodel

Eind jaren '90 was het in IJsland juist zeer slecht gesteld met de gezondheid van de jeugd. Uit onderzoek bleek toen namelijk dat tweeënveertig procent van de IJslandse vijftien- en zestienjarigen in de laatste dertig dagen dronken waren geweest. Volgens de meest recente cijfers uit 2017 was dit nog maar vijf procent.

Het IJslandse Preventiemodel zou voor deze grote verandering hebben gezorgd. Dit is een methode om jongeren door een langzame gedragsverandering gezonder te maken en het risico op drank- en drugsgebruik te verkleinen. Jeroen de Greeff van het Trimbos Instituut ziet dat het model ook in Nederland succes heeft. "Het gaat erom dat we echt met de hele gemeenschap, dus ouders en professionals, de jeugd gezonder willen maken. Die werkwijze past ook heel erg in onze cultuur."

"Iets te doen"

Urk is een van de zes gemeenten waar de pilot loopt. De gemeente heeft hier enige tijd geleden een mountainbikeparcours voor jongeren aan laten leggen. Op deze manier probeert de gemeente jongeren op een positieve manier bezig te houden en het risico te dat ze terugvallen op bijvoorbeeld drank en drugs te verkleinen. Volgens locoburgemeester Freek Brouwer is deze problematiek op Urk niet per se erger dan elders, "maar het is er wel". Twee maanden geleden sloeg Urker jeugd nog aan het rellen door de invoering van de avondklok.

"We hebben op Urk heel veel jeugd. Vijftig procent is onder de drieëntwintig jaar," vertelt de locoburgemeester. Het door vrijwilligers aangelegde mountainbikeparcours is volgens hem een groot succes. Jongeren lijken het roerend met hun burgemeester eens te zijn. "Je hebt nu tenminste iets te doen in plaats van thuis op de bank zitten," vertelt Urker jongere Gelina Zandhuis.

Chantal Romkes, die ook veel gebruikmaakt van de mountainbikebaan, denkt dat Urker jongeren elkaar net zo kunnen motiveren als IJslandse jongeren. "Iedereen kent elkaar hier, dus je gaat bijvoorbeeld al snel samen voetballen," zegt ze.

Landelijk aanbieden

De pilot loopt nu na drie jaar op zijn einde en het Trimbos Instituut werkt aan een eindrapportage. "We zijn heel positief en willen dit gedachtegoed breder gaan aanbieden onder gemeenten in Nederland. Landelijk dus," zegt de Greeff. Ook in andere Europese landen proberen ze het IJslandse Preventiemodel uit.