LIVEBLOG | RIVM treft alvast voorbereidingen voor eventuele extra coronaprik

Na anderhalf jaar heeft de anderhalvemeterregel zijn langste tijd gehad. Ook stelt de overheid sinds 25 september geen risiconiveaus voor elke veiligheidsregio meer vast. In plaats daarvan komt er een landelijk waarschuwingssysteem. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws in Nederland.

• Nieuw bevestigde coronabesmettingen op donderdag: 1.732, dat is hoger dan het weekgemiddelde (1.645)

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op donderdag: 456, dat zijn er evenveel als op woensdag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op donderdag: 140, dat zijn er 3 minder dan op woensdag

• Op donderdag zijn 2 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 18.170 coronadoden officieel geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 23.585.124 coronavaccins toegediend in Nederland

Update 18:27 - Alleen nog goedgekeurde mondkapjes en handschoenen voor de zorg

Fabrikanten, inkopers en leveranciers van mondmaskers en handschoenen mogen vanaf vrijdag 1 oktober alleen nog producten met CE-markering leveren aan zorgaanbieders, zoals ziekenhuizen. Dat meldt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De inspectie liet nog levering toe van maskers en handschoenen zonder zo'n markering als er ergens ernstige tekorten waren. De CE-markering geeft aan dat een product voldoet aan Europese regels over onder meer veiligheid. Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten zo'n markering hebben voordat ze op de markt mogen worden gebracht. Vanwege tekorten aan beschermingsmiddelen tijdens de beginfase van de coronapandemie mochten in 2020 mondmaskers en handschoenen zonder CE-markering worden verkocht aan de zorg. Dat bleef ook de rest van de pandemie zo, maar enkel als er ernstige tekorten optraden. Dat komt op 1 oktober dus ook ten einde. Zorgaanbieders die nog voorraden van mondmaskers en handschoenen zonder CE-markering hebben, mogen die tot 1 juni 2022 blijven gebruiken. Volgens de inspectie gaat het niet meer om grote voorraden. Fabrikanten, inkopers en leveranciers mogen hun voorraden niet opmaken door ze bij zorginstellingen aan te bieden.

Update 18:16 - GGD: aantal aanbieders valse prik- en testbewijzen neemt toe

Het aantal aanbieders van valse coronavaccinatie- en testbewijzen neemt toe, meldt GGD GHOR Nederland. De koepelorganisatie van de gezondheidsdiensten maakt zich hier zorgen over. "Hier is blijkbaar een markt voor", aldus een woordvoerster.

"We zien een toenemend aantal zaken langskomen", vertelt ze. Om hoeveel gevallen per week het gaat, kan de woordvoerster niet zeggen. Wel legt ze uit dat een speciaal team dat onder meer sociale media in de gaten houdt "iedere dag vele berichten" voorbij ziet komen. Het gaat dan om posts op bijvoorbeeld Instagram of Snapchat van mensen die vervalste vaccinatie- of testbewijzen aanbieden. Van die berichten maakt de GGD melding bij de politie. "En we zien ook wel gebeuren dat mensen bijvoorbeeld via Twitter zelf contact zoeken met de politie om melding te maken van zo'n aanbieder."

Lees meer

Update 18:16 - Rotterdam en Zwolle voeren polsbandjes in voor horeca in centrum

Rotterdam en Zwolle starten komend weekeinde met polsbandjes die horecabezoekers in het centrum kunnen gebruiken als coronatoegangsbewijs.

In een brief aan horecaondernemers laat de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb weten dat in het centrum van de stad aanstaande vrijdag en zaterdag mobiele controlepunten komen. Ze worden neergezet in de buurt van het Stadhuisplein en bij de Witte de Withstraat, beide plekken waar veel uitgaansgelegenheden zitten. Mensen die iets willen eten of drinken bij een café of restaurant in het gebied krijgen bij het controlepunt op vertoon van hun identiteitsbewijs en een geldige QR-code een polsbandje. Dit is geldig voor één dag en heeft elke dag een andere kleur.

In Zwolle verrijzen twee controleposten waar mensen de QR-code uit de app CoronaCheck kunnen laten scannen. Bij een van de twee locaties wordt bovendien een testlocatie neergezet. Mensen moeten daar wel van tevoren een afspraak voor maken. Zodra de uitslag van hun coronatest bekend is en mensen negatief testen, krijgen ze het polsbandje waarmee ze uit kunnen gaan. Zwolle gebruikt de polsbandjes in elk geval de komende twee weekeindes. Daarna wordt het geëvalueerd.

Update 18:09 - Nederland doneert komend jaar 27 miljoen doses aan Covax

Nederland geeft vanaf volgende maand coronavaccins weg aan het internationale programma Covax. Het is de bedoeling dat komend jaar 27 miljoen doses worden gedoneerd. Dat kan volgens het ministerie van Volksgezondheid omdat inmiddels iedereen die dat wilde in Nederland een prik heeft kunnen krijgen. Covax waarschuwt al maanden dat rijke landen te weinig vaccins doneren, waardoor het virus voor iedereen een bedreiging kan blijven vormen.

Volgens demissionair zorgminister Hugo de Jonge is het belangrijk om andere landen te helpen met hun vaccinatieprogramma. "Wereldwijde beschikbaarheid van vaccins is ook de enige manier om het coronavirus onder controle te krijgen." Het idee is dat voor iedere prik die in Nederland wordt gezet ook een prik wordt weggegeven. Het ministerie houdt vier miljoen doses op voorraad in Nederland voor mensen die nog niet geprikt zijn of een extra dosis willen. De hoop is dat de komende periode meer mensen die nog twijfelen over een vaccin overgehaald kunnen worden.

De doses die Nederland weggeeft, worden rechtstreeks vanuit de fabriek aan Covax gegeven, meldt het ministerie. Het RIVM zit daar dus niet meer tussen. Dat is handiger omdat dan "de kwaliteit, veiligheid, effectiviteit en traceerbaarheid" van het middel gegarandeerd kan worden. Wel wordt met andere landen samengewerkt om de middelen vanuit de fabriek bij Gavi, de organisatie achter Covax, af te leveren. Naast het Covax-programma worden ook rechtstreeks vaccins gedoneerd aan andere landen. Zo zijn er al 1,5 miljoen doses vergeven aan Indonesië, Suriname, Kaapverdië en andere landen. Daar komen er "de komende weken" nog 3,5 miljoen bij, meldt het ministerie.

Update 16:23 - RIVM treft alvast voorbereidingen voor eventuele extra coronaprik

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is begonnen aan de voorbereidingen voor een eventuele extra coronavaccinatie voor grote groepen mensen. Zo'n aanvullende prik is volgens de Gezondheidsraad vooralsnog niet nodig, maar dat zou kunnen veranderen als blijkt dat de bescherming tegen het virus na verloop van tijd afneemt. "We houden er rekening mee dat we er klaar voor moeten zijn", zegt Marcel van Raaij, de directeur van het vaccinatieprogramma. Tussen de 200.000 en 400.000 mensen van wie het afweersysteem niet goed werkt, en de gebruikelijke prikken mogelijk onvoldoende bescherming bieden, kunnen wel al een extra prik krijgen. Vanaf 6 oktober worden zij daarvoor uitgenodigd.

Tegelijkertijd bereidt het RIVM zich dus voor op een uitgebreidere campagne die mogelijk zal volgen. Die moet wat Van Raaij betreft "zo simpel en effectief mogelijk" worden. Dat betekent onder meer dat de uitvoering zoveel mogelijk bij dezelfde partij moet komen te liggen. De GGD ligt daarbij het meest voor de hand. Er wordt wel rekening gehouden met uitzonderingen voor mensen die in instellingen wonen of niet mobiel zijn.

Mocht het zover komen, dan is de verwachting dat in eerste instantie 60-plussers voor een zogeheten booster in aanmerking zullen komen. Net als bij de eerste vaccinatiecampagne worden de oudste mensen dan het eerst uitgenodigd. Ter voorbereiding is het RIVM nu alvast bezig met het registratiesysteem en voert het instituut overleg met bestuurders van alle betrokken organisaties.

Update 16:00 - Ziekenhuizen moeten maximaal zo'n 200.000 operaties inhalen

Ziekenhuizen moeten in de komende tijd maximaal 200.000 operaties inhalen. Het gaat om de helft van alle ingrepen die niet zijn doorgegaan sinds het begin van de uitbraak van het coronavirus in Nederland. De andere helft hoeft niet ingehaald te worden, bijvoorbeeld doordat mensen op een andere manier zijn behandeld.

Het inhaalwerk zorgt ervoor dat de ziekenhuizen een operatie-achterstand van 1 tot 6 weken hebben, schat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Volgens de toezichthouders neemt het aantal geplande operaties het sterkst toe bij chirurgie, orthopedie, oogheelkunde, urologie en gynaecologie. Artsen bekijken welke patiënten het eerst moeten worden geholpen en wie nog kunnen wachten. Als patiënten eerder aan de beurt willen komen, kunnen ze contact opnemen met hun zorgverzekeraar. "Deze kan bemiddelen naar een aanbieder waar eerder plek is", aldus de NZa.

De zorgautoriteit is bezig met het in kaart brengen van de zogeheten werkvoorraad van de ziekenhuizen. De cijfers zijn nog niet volledig.

Update 15:38 - KHN is enthousiast over invoering polsbandjes in horeca

Koninklijke Horeca Nederland (KHN) reageert enthousiast op de inzet van polsbandjes in de horeca na het tonen van een geldige QR-code. Door de bandjes hoeven horecaondernemers niet elke bezoeker op een QR-code te controleren. Deze controle is sinds afgelopen weekend verplicht voor bezoekers vanaf 13 jaar in onder meer de horeca.

Met de QR-codes kunnen mensen aantonen dat ze recent negatief getest zijn op corona, hersteld zijn van het virus of hier volledig tegen gevaccineerd zijn. In elk geval de gemeenten Den Haag, Roosendaal en Oosterhout geven aan dat zij komend weekeinde met de bandjes gaan werken. In Breda en Alkmaar werd hier afgelopen weekend mee geëxperimenteerd.

"Het controleren van de QR-codes kan voor wachttijden en onrust bij gasten zorgen", zegt een woordvoerder van KHN. "Het bandjessysteem kan deze controle versnellen. Het is positief dat steeds meer burgemeesters dit initiatief omarmen. Alles wat ervoor zorgt dat horecaondernemers met minder operationele zorgen en belasting te maken krijgen en wat zorgt voor meer begrip bij gasten, is winst ten opzichte van het huidige systeem."

Volgens de woordvoerder is er goed overleg met gemeenten en burgemeesters. "Het is goed om te zien hoe dergelijke zaken lokaal pragmatisch worden opgepakt en dat de minister het nu overneemt." Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) liet woensdag in een brief aan de burgemeesters weten dat het kabinet akkoord gaat met de inzet van de polsbandjes voor de horeca, mede omdat dit drukte op straat tegengaat.

Voorwaarden zijn wel dat gemeenten en ondernemers ervoor zorgen dat de bandjes niet langer dan 24 uur geldig zijn, dat ze niet overdraagbaar zijn en dat er een bepaald gebied wordt aangewezen waarbinnen de bandjes gelden.

Update 15:36 - Aantal nieuwe coronagevallen stabiel, weekgemiddelde daalt verder

Het aantal nieuwe positieve coronatests is voor de derde dag op rij nagenoeg even hoog. Afgelopen 24 uur registreerde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 1732 nieuwe coronagevallen, woensdag ging het om 1767 positieve tests en dinsdag om 1728. Het zevendaags gemiddelde nam verder af.

Afgelopen week werden gemiddeld 1647 nieuwe coronagevallen per dag geregistreerd. Vorige week donderdag stond het zevendaags gemiddelde nog op 1791 en een week eerder ging het om 2172 gevallen per dag.

Het RIVM meldt donderdag twee nieuwe sterfgevallen als gevolg van Covid-19. Het gaat om inwoners van Terneuzen en Rheden. Die mensen zijn mogelijk niet in de afgelopen 24 uur overleden, want het duurt soms even voor een sterfgeval door corona is geregistreerd.

In Den Haag kwamen afgelopen etmaal de meeste coronabesmettingen aan het licht, er kregen 80 mensen een positieve testuitslag. In Rotterdam waren dat er 79 en in Amsterdam 62. In Utrecht hoorden 39 mensen dat ze corona hebben en in Tilburg 30.

Update 14:27 - Steeds minder coronapatiënten op ic's in ziekenhuizen

Op de intensive cares in Nederlandse ziekenhuizen is het aantal Covidpatiënten afgelopen etmaal weer iets verder gedaald. Er liggen nu nog 140 mensen met Covid-19, het laagste aantal in meer dan twee maanden. Vergeleken met woensdag gaat het om een afname van 3 patiënten, valt op te maken uit cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Het aantal mensen op de ic's is hiermee voor de negende dag op rij afgenomen. "De Covidbezetting op de ic is de afgelopen weken gedaald. We verwachten dat de bezetting de komende week verder daalt", aldus het LCPS in een toelichting. Ook op verpleegafdelingen voorziet de ziekenhuisorganisatie een verdere afname.

Op de verpleegafdelingen nam het aantal coronapatiënten juist toe met 3 afgelopen etmaal. Daar liggen nu 316 mensen met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Het totaal aantal coronapatiënten in Nederlandse ziekenhuizen komt hiermee uit op 456, gelijk aan woensdag.

Op de ic's werden afgelopen etmaal 8 nieuwe patiënten opgenomen. Op de verpleegafdelingen werden 35 coronapatiënten binnengebracht. Het LCPS voorspelde eerder dat het aantal mensen met Covid-19 in de ziekenhuizen de komende tijd zou dalen. "Voor zowel de ic als kliniek is het gemiddeld aantal opnames afgelopen week gedaald", meldt het LCPS in een toelichting.

Update 13:18 - Friesland blijft rood op coronakaart, overige provincies oranje

Zuid-Holland en Flevoland zijn niet langer rood op de kaart van coronagevallen in Europa. De waarschuwingskleur is donderdag omlaag gegaan naar oranje, het een na laagste niveau. Dat komt doordat het aantal positieve tests er genoeg is gedaald. Friesland blijft als enige provincie rood. De rest van het land blijft oranje. De laatste keer dat Nederland er zo goed voor stond, was begin juli, voor de vierde golf.

Het aantal positieve tests in Nederland is de laatste twee weken duidelijk aan het dalen. Dat geldt ook voor het percentage positieve tests. In de afgelopen twee weken bracht iets meer dan 2 procent van alle uitgevoerde tests een coronabesmetting aan het licht, tegen 3,8 procent bij de kaart van vorige week. Dat kan mede komen door de uitbreiding van de CoronaCheck. Sinds vorige week hebben mensen een coronatoegangsbewijs nodig om een restaurant, café, theater of bioscoop te kunnen bezoeken. De QR-code daarvoor kan onder meer worden aangemaakt na een negatieve uitslag van een coronatest. Sinds de aankondiging is het aantal uitgevoerde tests explosief gestegen, maar 99,9 procent van die toegangstesten was negatief.

Dat heeft echter niet direct invloed op de kaart van deze week. Ook zonder al die extra testen zouden Zuid-Holland en Flevoland van rood naar oranje zijn gegaan.

Friesland heeft naar verhouding nog de meeste positieve tests. In de afgelopen twee weken is het coronavirus vastgesteld bij 1340 Friezen. Omgerekend komt dat neer op zo'n 206 positieve tests op elke 100.000 inwoners. Dat is wel bijna 23 procent minder dan bij de kaart van vorige week. Als die lijn zich doorzet, kan Friesland volgende week als laatste provincie van rood naar oranje gaan. In Noord-Holland daalt het aantal positieve tests het snelst. Drenthe zou volgende week naar groen kunnen zakken, als eerste provincie in drie maanden tijd.

Ook in landen als Frankrijk, Spanje, Italië en Luxemburg verbetert de situatie. In Slowakije, Hongarije en Roemenië neemt het aantal positieve tests juist toe.

De gezondheidsdienst ECDC, de Europese tegenhanger van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, publiceert de kaart elke donderdag. De dienst kijkt naar het aantal en het percentage positieve tests in de twee vorige kalenderweken. De kaart heeft vier kleuren. Van laag naar hoog zijn dat groen, oranje, rood en donkerrood. Landen gebruiken de Europese kaart om hun beleid te bepalen. Toen Nederland in juli donkerrood werd, was dat voor landen als Duitsland en Frankrijk aanleiding om strengere regels in te voeren voor Nederlanders die de grens wilden passeren.

Update 09:28 - Rekenkamer: coronacrisis kost Nederland 82,1 miljard euro

De bestrijding van de coronacrisis kost Nederland tot en met volgend jaar naar verwachting 82,1 miljard euro. Dat becijferde de Algemene Rekenkamer. Daarbij legde de instantie alle 234 maatregelen langs de meetlat. In de laatste editie van deze Coronarekening zijn de uitgaven verwerkt die zijn opgenomen in de miljoenennota.

Komend jaar dalen de uitgaven omdat regelingen om bedrijven te ondersteunen worden afgebouwd. Zo vervallen per 1 oktober verschillende maatregelen zoals de steun uit de loonsubsidie NOW, de tegemoetkoming in vaste lasten TVL en de tijdelijke regeling voor zelfstandigen Tozo.

In totaal is voor bijna krap 11 miljard euro aan uitgaven begroot volgend jaar. Dit jaar wordt naar verwachting zo 'n 6 miljard euro minder uitgegeven aan maatregelen om de coronacrisis te bestrijden dan werd voorzien in de voorjaarsnota. Volgens de Rekenkamer kan de eindrekening pas in de jaren na 2022 worden opgemaakt.

Update 08:29 - Lareb: 10.000 meldingen menstruatiestoornissen na coronavaccins

Bijwerkingencentrum Lareb heeft tot nu toe bijna 10.000 meldingen ontvangen van menstruatiestoornissen na coronavaccinatie. De klachten lopen uiteen van het uitblijven van de menstruatie, hevige menstruatie, tot doorbraakbloedingen. Ook zijn er klachten over bloedingen na de overgang, maakte het bijwerkingencentrum bekend.

Lareb is momenteel bezig om de meldingen nader te bekijken en in kaart te brengen. Ook internationaal wordt er nader onderzoek naar gedaan.

De organisatie onderstreept dat menstruatiestoornissen ook vaak voorkomen zonder vaccinatie. "Ook kunnen ze vele oorzaken hebben, zoals een infectie, ziekte of stress. Het is nog niet duidelijk of menstruatiestoornis een bijwerking is van de coronavaccins, maar die mogelijkheid is er wel. Het vaccin stimuleert het immuunsysteem en dit kan mogelijk invloed effect hebben op de hormoonspiegels", aldus Lareb.

Update 07:00 - Rechtszaak om sluiting Utrechts restaurant Waku Waku

Bij de rechtbank in Utrecht vindt donderdag een zitting plaats waarin restaurant Waku Waku de sluiting van het etablissement door de gemeente aanvecht. De gemeente Utrecht ging over tot sluiting omdat het aan het Vredenburg gevestigde restaurant weigert de CoronaCheck-app van gasten te controleren. Dit is sinds zaterdag verplicht.

Een crowdfundingsactie om het restaurant te steunen heeft inmiddels ruim twee ton opgeleverd. De afgelopen dagen kwamen honderden steunbetuigers en demonstranten op de been voor het veganistische restaurant. Woensdag besloot de gemeente de demonstraties op de stoep van het restaurant niet langer toe te staan, wegens overlast voor omliggende (horeca)bedrijven en voor het verkeer. Demonstreren mocht alleen het Jaarbeursplein. De politie hield woensdagavond voor restaurant Waku Waku tientallen mensen aan die weigerden weg te gaan naar de aangewezen demonstratieplek op het Jaarbeursplein.

De zitting begint om 10.00 uur. Wegens beperkte ruimte in het gerechtsgebouw heeft de rechtbank belangstellend publiek opgeroepen de zaak via een livestream te volgen.

Update 07:00 - Op Friesland na kleurt heel Nederland oranje op coronakaart

Nederland kleurt donderdag nog meer oranje op de kaart van coronagevallen in Europa. Oranje is de een na laagste waarschuwingskleur die er is. Negen provincies staan al op dat niveau en daar komen twee bij. Flevoland en Zuid-Holland kunnen namelijk een stap omlaag doen. Alleen Friesland blijft sowieso nog op rood staan, het een na hoogste waarschuwingsniveau. De laatste keer dat Nederland er zo goed voor stond, was begin juli, voor de vierde golf.

De gezondheidsdienst ECDC, de Europese tegenhanger van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, publiceert de kaart elke donderdag. De dienst kijkt naar het aantal en het percentage positieve tests in de twee vorige kalenderweken. De kaart heeft vier kleuren. Van laag naar hoog zijn dat groen, oranje, rood en donkerrood.

Het aantal positieve tests in Nederland is de laatste twee weken duidelijk aan het dalen, en het percentage positieve tests ook. Daardoor zakten vorige week al negen provincies van rood naar oranje. Friesland heeft naar verhouding nog de meeste positieve tests. In de afgelopen twee weken is het coronavirus vastgesteld bij meer dan 1300 Friezen, omgerekend ongeveer 206 op elke 100.000 inwoners. Dat is wel bijna 23 procent minder dan bij de kaart van vorige week. Als die lijn zich doorzet, kan Friesland volgende week als laatste provincie van rood naar oranje gaan.

In Noord-Holland gaat de daling het snelst. Daar zijn afgelopen twee weken zo'n 3700 positieve tests genoteerd, oftewel 129 per 100.000. Dat is 32 procent lager dan bij de kaart van vorige week. Drenthe heeft naar verhouding de minste coronagevallen. Die provincie zou volgende week naar groen kunnen gaan.

Landen gebruiken de Europese kaart om hun beleid te bepalen. Toen Nederland in juli donkerrood werd, was dat voor landen als Duitsland en Frankrijk aanleiding om strengere regels in te voeren voor Nederlanders die de grens wilden passeren.

Hart van Nederland/ANP