LIVEBLOG | Mensen kunnen vanaf 21 juni kiezen voor coronavaccin Janssen

Het is eindelijk zover. Nederland is sinds afgelopen weekend na een half jaar deels uit de lockdown. Zo mogen we weer uit eten, een filmpje pakken, naar het museum of stomen in de sauna. Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws.

• Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op vrijdag: 1.417, dat zijn er 177 minder dan op donderdag

• Op woensdag 9 juni testte 5,3 procent van de bij de GGD geteste personen positief

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op vrijdag: 729, dat zijn er 54 minder dan op donderdag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op vrijdag: 281, dat zijn er 16 minder dan op donderdag

• Op vrijdag zijn 3 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 17.7078 coronadoden officieel geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 11.395.454 coronavaccins toegediend, het gaat dan zowel om eerste als tweede prikken

Update 19:44 - Vanaf dinsdag quarantaineplicht voor reizigers uit VK

Wegens zorgen om een nieuwe coronavariant moeten reizigers die met ingang van dinsdag in Nederland aankomen vanuit het Verenigd Koninkrijk, verplicht in quarantaine. Dat land wordt, samen met Bangladesh, Pakistan, Myanmar en Nepal, aangemerkt als zeer hoog risicogebied. De reden is de "zorgwekkende" Indiase coronavariant die in die landen rondgaat. Het ministerie van Volksgezondheid heeft hiertoe besloten na advies van het RIVM.

Reizigers die uit die landen komen, moeten "beschikken over een juist en volledig ingevulde quarantaineverklaring". Reizigers zonder zo'n verklaring kunnen een boete van 95 euro krijgen. Mensen die zich niet aan de thuisblijfplicht houden, riskeren een boete van 339 euro. De quarantaineplicht geldt voor tien dagen, tenzij de reiziger op dag vijf negatief test op het coronavirus.

Voor reizigers India zelf, waar de zogenoemde deltavariant vandaan komt, geldt al een quarantaineplicht.

Update 19:26 - Kabinet kijkt naar extra check quarantaineplicht na risicoreizen

Reizigers die in quarantaine moeten nadat ze zijn teruggekomen uit landen "waar zorgelijke virusvarianten veel voorkomen", worden mogelijk extra gecontroleerd. Het kabinet kijkt of een "stringentere controle en handhaving" van die quarantaineplicht mogelijk is na terugkeer uit landen met bijvoorbeeld een zeer besmettelijke coronamutant. Dat schrijft coronaminister Hugo de Jonge aan de Tweede Kamer, die deze week een voorstel op initiatief van D66 aannam om de vliegverboden te heroverwegen.

De vliegverboden werden opgeheven omdat er een quarantaineplicht is ingevoerd: reizigers uit gebied met zeer hoog risico moeten verplicht tien dagen in quarantaine, of op de vijfde dag na aankomst negatief testen op corona. Maar al snel bleek dat veiligheidsregio's onzeker waren over de handhaving en controle op deze thuisblijfplicht. De Kamer vroeg het kabinet daarom te overwegen vliegverboden toch weer in te voeren voor landen als India, waar zorgwekkende varianten van het virus rondwaren.

De Jonge neemt een viertal maatregelen naar aanleiding van de motie. Naast de mogelijke strengere controle gaat het kabinet in kaart brengen voor welke reizigers het vliegverbod daadwerkelijk gevolgen heeft. De Europese Unie heeft namelijk nog wel een inreisverbod voor een zeer groot aantal landen. Ook wordt er gekeken hoe andere EU-landen omgaan met vliegverboden. Het RIVM zal, zoals gebruikelijk, ook nog eens oordelen over de vliegverboden.

Update 19:11 - Verspreiding corona tussen nertsenbedrijven blijft onduidelijk

Het blijft onduidelijk hoe het coronavirus zich op grote schaal tussen nertsenbedrijven heeft kunnen verspreiden. Een groot onderzoek heeft geen uitsluitsel gegeven, meldt het kabinet. De uitbraak leidde ertoe dat er vroegtijdig een einde kwam aan de nertsenhouderij.

Van de 160 nertsenhouderijen raakten er 69 besmet met het coronavirus. Uit vrees dat het virus op de bedrijven zou blijven rondwaren, besloot het kabinet alle nertsenhouderijen sneller dan gepland te ruimen. Eind vorig jaar kwam er een einde aan de sector. Nertsenhouders zouden al verplicht worden te stoppen in 2024.

"Het virus is waarschijnlijk deels via mensen verspreid tussen nertsenbedrijven, met name in het begin van de epidemie", schrijven de demissionaire ministers Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en Carola Schouten (Landbouw) aan de Kamer. "Het is onduidelijk gebleven hoe de verspreiding tussen de bedrijven vanaf de zomer heeft plaatsgevonden."

Mogelijk hebben ontsnapte nertsen of verwilderde katten een kleine rol gespeeld bij de verspreiding van het virus. De onderzoekers achten het echter "onwaarschijnlijk" dat vrij-levende diersoorten "een relevante rol" hebben gespeeld in de verspreiding van corona tussen nertsenbedrijven. Zij hebben onder meer gekeken naar vleermuizen, mussen en roofdieren.

Verder zijn verder tot dusver drie honden positief getest op het coronavirus, aldus de bewindslieden. Deze drie kwamen uit huishoudens waar corona heerste. Het gaat om twee huishoudens in Zeeland en een in Overijssel. Aangenomen wordt dat deze positieve honden door mensen zijn besmet. Er zijn 35 verdachte katten gemeld, maar geen enkele bleek besmet met het virus.

Update 17:56 - Politievakbonden twijfelen aan doorgaan buitenevenementen

Politievakbonden zijn sceptisch over het laten doorgaan van eendaagse buitenevenementen per 30 juni. De bonden spreken van een tekort aan collega’s en vrezen voor een stortvloed aan evenementen.

Het kabinet besloot vrijdag dat eendaagse buitenevenementen per 30 juni kunnen doorgaan, mits bezoekers een negatieve testuitslag of een vaccinatiebewijs kunnen laten zien.

Gerrit van de Kamp, voorzitter van politievakbond ACP, meent dat niet alle evenementen zullen doorgaan. Hij spreekt van een capaciteitsgebrek: "De enige keuzes die je hebt zijn een afgelast of een onveilig evenement. En een onveilig evenement is gemiddeld genomen niet aanvaardbaar."

Van de Kamp vindt de communicatie van het kabinet over het doorgaan van evenementen "bijzonder". Dat alles weer mag, ligt volgens hem genuanceerder. "Niet alles kan. En dat weet het kabinet dondersgoed. Ze verplaatsen het probleem naar de lokale omgeving en dan heeft de politie het straks weer gedaan. Daar krijg je teleurgestelde mensen van."

Ook Xander Simonis, voorzitter van de ANPV, uit zijn twijfels over het besluit. Hij vreest voor "een hoos aan evenementen", doordat er zoveel zijn afgelast afgelopen jaar. "Collega’s zijn vermoeid door de afgelopen tijd en moeten tot rust komen. Dat hebben we ook besproken met minister Grapperhaus, die begrip had voor onze stellingname en dit zal bespreken met het Veiligheidsberaad."

De politie Noord-Holland heeft wel vertrouwen in het doorgaan van evenementen die al zijn goedgekeurd: "Wat we hebben toegezegd, gaan we waarmaken", aldus een woordvoerder.

Update 17:13 - 'Janssen moet van VS 60 miljoen doses coronavaccin weggooien'

Farmaceut Janssen moet 60 miljoen doses van zijn coronavaccin weggooien. Die zijn mogelijk vervuild. Dat heeft de Amerikaanse toezichthouder FDA besloten, meldt The New York Times op basis van bronnen. De FDA heeft nog geen besluit naar buiten gebracht.

Ongeveer 10 miljoen doses mogen in de Verenigde Staten op de markt komen of naar andere landen worden gebracht. De flacons moeten dan wel een waarschuwing krijgen dat de toezichthouder niet kan garanderen dat de fabriek die het vaccin voor Janssen produceert, goed handelt.

De problemen spelen bij een fabriek van Emergent BioSolutions in de stad Baltimore. Die produceert de coronavaccins van zowel Janssen als concurrent AstraZeneca. Medewerkers van een fabriek hadden een ingrediënt van het AstraZeneca-vaccin in het vaccin van Janssen gestopt. Toen dat aan het licht kwam, mochten 100 miljoen doses Janssen en 70 miljoen doses AstraZeneca niet worden geleverd. De Amerikaanse overheid legde de fabriek stil en verbood de fabriek om het AstraZeneca-vaccin te produceren. Daarnaast kreeg Janssens moederbedrijf Johnson & Johnson de opdracht om de controle over de productie van zijn vaccin over te nemen.

Door de problemen loopt ook de vaccinatiecampagne in Nederland enkele weken vertraging op. Janssen kan minder vaccins leveren en daardoor duurt het in elk geval tot half juli voordat elke volwassene in Nederland de eerste prik heeft gehad.

Update 16:47 - Festivalbranche: onwerkelijk dat het zover is

De festivalbranche heeft opgelucht gereageerd op het besluit van het kabinet om evenementen vanaf 30 juni weer toe te staan zonder grote beperkingen. Het tussentijds testen bij meerdaagse evenementen wordt nog wel "een logistieke uitdaging", zegt Berend Schans, directeur van de Vereniging Nederlandse Poppodia en -Festivals (VNPF), tegen het ANP.

"We zijn al bijna een jaar bezig om dit voor elkaar te krijgen. Het voelt bijna onwerkelijk dat het zover is", reageert Schans op het kabinetsbesluit. "We zijn heel blij en dankbaar dat de overheid mee heeft gedacht en nauw betrokken was bij de Fieldlab-evenementen. Die uitkomsten hebben bijgedragen aan dit besluit."

Bezoekers hoeven geen mondkapje op en ook de 1,5 meter afstand kan worden losgelaten. Ze moeten zich wel vooraf laten testen of een vaccinatiebewijs hebben. "Wij zijn geen voorstanders van verplicht testen, maar voorlopig is dat niet anders", zegt Schans. "Dat is iets tijdelijks. En we begrijpen dat het publiek dat ervoor over heeft."

Vanaf eind juli mag er nog meer en zijn ook meerdaagse evenementen toegestaan. Wel adviseert het RIVM dan om niet alleen vooraf, maar ook tussentijds te testen. Volgens Schans wordt dat nog wel "een logistieke uitdaging".

"Bij een meerdaags evenement als Lowlands betekent het dat bezoekers zich daar moeten laten testen. Dat geldt voor een paar duizend mensen", kijkt hij alvast vooruit. "Er zal dan een aparte faciliteit ingericht moeten worden, vermoed ik. Maar daar vinden ze wel een oplossing op."

Of er festivals zijn die in problemen komen omdat ze tot eind juli maar 25.000 mensen mogen ontvangen, weet Schans niet. Lowlands is pas in augustus en Down The Rabbit Hole is van juli naar 27 tot en met 29 augustus verplaatst.

Update 16:40 - Fieldlab: groen licht voor evenementen geeft perspectief

Fieldlab Evenementen heeft verheugd gereageerd op het kabinetsbesluit dat vanaf 30 juni zonder grote beperkingen weer evenementen zijn toegestaan. Marcel Elbertse, voorzitter van de stuurgroep, is trots dat de onderzoeksresultaten van Fieldlab aan de basis daarvan hebben gestaan.

"Het is mooi om te zien dat de door ons ontwikkelde maatregelenmatrix aan de basis staat van de aangepaste routekaart", aldus Elbertse. "Dat is een grote erkenning voor het onderzoek onder leiding van hoofdonderzoeker Andreas Voss en het vele werk dat door het programmateam is verricht. Het is nu aan de evenementensector om hiermee aan de slag te gaan."

Volgens Voss is er afgelopen maanden gezocht naar alternatieven voor de 1,5 metermaatregel. "Die hebben we, met de verscheidene wetenschappelijke partners, gevonden en samengevat in de matrix. Ik ben erg blij dat ons onderzoek en de adviezen hebben kunnen bijdragen aan dit besluit. Dit geeft meer mensen de kans weer eerder bij evenementen aanwezig te zijn. Dit geeft de maatschappij weer perspectief."

Vooralsnog blijft het eerst bij eendaagse evenementen met maximaal 25.000 bezoekers. Vanaf eind juli kunnen er ook meerdaagse festivals worden georganiseerd.

Bij alle festiviteiten hoeven mensen geen 1,5 meter afstand meer te houden. Ook hoeven ze geen mondkapje op. Bezoekers moeten zich vooraf wel laten testen of een vaccinatiebewijs hebben.

Update 15:49 - Mensen kunnen vanaf 21 juni kiezen voor coronavaccin Janssen

Mensen mogen er binnenkort voor kiezen het coronavaccin van Janssen te krijgen. Het komt vanaf 21 juni beschikbaar als keuzemogelijkheid, liet minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) weten. Wie dit vaccin graag krijgt, kan dat aangeven bij de GGD. Ze hebben dan maar één prik nodig. Het aanbod geldt voor alle volwassenen.

Het is de eerste keer dat mensen voor een bepaald vaccin kunnen kiezen. Tot nu toe gold 'prikken wat de pot schaft'.

"Het priktempo wordt nu zo hoog, ruim 250 prikken per minuut, dat we inmiddels in de luxefase zitten dat we de keuzemogelijkheid kunnen bieden. Vanaf de week van 21 juni zal er vaccin beschikbaar zijn om in te zetten als keuzemogelijkheid", zegt De Jonge. De GGD heeft dan een apart telefoonnummer dat mensen kunnen bellen als ze de Janssen-prik willen.

Het vaccin van Janssen wordt niet meer gebruikt bij het vaccineren van mensen die op grond van hun geboortejaar worden uitgenodigd. Die mensen krijgen Pfizer/BioNTech of Moderna. Maar als ze een afspraak hebben staan, mogen ze dit veranderen in een prik met Janssen. De Jonge: "Voorlopig is het als je geboortejaar aan de beurt echt verstandig om gewoon die afspraak te maken voor twee prikken. Zou je uiteindelijk Janssen willen overwegen, dan is in die week de mogelijkheid te bellen met de GGD en je twee afspraken om te zetten in één afspraak voor Janssen."

Het Janssen-vaccin wordt momenteel toegediend aan dak- en thuislozen, omdat die dan maar één afspraak hoeven te maken. Ook mensen die in de gevangenis zitten, militairen die op missie zijn en zeevarenden krijgen het vaccin. Mensen die in 1967, 1968 en 1976 zijn geboren, zijn uitgenodigd voor een Janssen-prik. Zij mogen die afspraak door laten gaan, maar zij kunnen ook een nieuwe afspraak maken voor een ander vaccin.

Nederland heeft ruim 11 miljoen vaccindoses besteld bij Janssen, dat in Leiden is gevestigd. Janssen heeft tot en met afgelopen zondag bijna 700.000 doses geleverd en er zijn ongeveer een half miljoen mensen die het vaccin hebben gekregen.

Update 15: 45 - Vaccinatielocatie Amsterdam rest van de dag dicht

Vaccinatielocatie Calandhal in Amsterdam Nieuw-West is de rest van de dag dicht. Vrijdagochtend traden er problemen op "met de voorbereiding van de coronavaccins". De 1500 geplande afspraken probeert GGD Amsterdam bij de overige drie locaties in de stad onder te brengen.

Volgens een woordvoerder valt er over de precieze oorzaak "nog helemaal niks te zeggen". "Ik weet het zelf ook niet. Daar wordt volop naar gekeken." Het gaat in ieder geval niet om de temperatuur van de vaccins.

Voordat het probleem optrad waren er al vijfhonderd mensen geprikt. De lokale GGD belt de mensen die nog een afspraak voor vrijdagmiddag hadden staan. Zij krijgen de mogelijkheid om vrijdag elders in Amsterdam gevaccineerd te worden of op een andere datum in de Calandhal.

De woordvoerder kreeg nog geen signalen dat de sluiting leidt tot extra drukte op andere locaties. "Het personeel van Nieuw-West zetten we in bij andere hallen. We kunnen makkelijk opschalen." Volgens haar kunnen er altijd op bepaalde momenten rijen bij een vaccinatielocatie ontstaan, zoals foto’s op sociale media ook vrijdagmiddag lieten zien bij de NDSM Loods in Amsterdam-Noord.

De GGD hoopt dat de problemen in de Calandhal zaterdag zijn opgelost.

Update 15:41 - 1417 nieuwe coronagevallen, laagste aantal sinds half september

 Slechts 1417 nieuwe coronagevallen zijn afgelopen dag aan het licht gekomen. Dat is het laagste aantal sinds 15 september.

Het aantal positieve tests ligt ook lager dan de 1450 die het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dinsdag meldde en de 1473 van maandag, terwijl vrijdagen doorgaans juist de hoogste aantallen binnen de week hebben.

In de afgelopen week zijn 11.401 mensen positief getest, gemiddeld 1629 per dag. Ook dat is het laagste peil sinds september.

Den Haag telde de meeste nieuwe gevallen. In de hofstad kregen 88 inwoners te horen dat ze het virus hebben opgelopen. Rotterdam heeft 84 bevestigde besmettingen. In Amsterdam werden 52 mensen positief getest. Voor de hoofdstad is dat het laagste aantal sinds 22 augustus vorig jaar. Daarna volgen Utrecht (51) en Venlo (23). Goeree-Overflakkee had 22 nieuwe gevallen, naar verhouding behoorlijk veel.

In maar liefst 88 gemeenten testte helemaal niemand positief. Daaronder zijn Leiderdorp, Veenendaal, Houten en Diemen. Verder waren er 60 gemeenten waar maar één nieuw geval aan het licht kwam, waaronder Nieuwegein, Aalsmeer, Wageningen, Kerkrade, Landgraaf en Meppel.

Het aantal sterfgevallen steeg met drie. Het gaat om inwoners van Amsterdam, Rotterdam en Haarlemmermeer. Dat wil niet zeggen dat deze drie mensen afgelopen etmaal zijn overleden. Wanneer een coronapatiënt sterft, kan het soms een tijdje duren voordat dit is geregistreerd.

Sinds het begin van de uitbraak zijn 1,67 miljoen Nederlanders positief getest. Van meer dan 17.700 mensen is zeker dat ze aan het virus zijn overleden. De werkelijke aantallen liggen hoger.

Update 15:18 - Vanaf 30 juni 'volle' evenementen mogelijk met test of vaccinatie

 Vanaf 30 juni zijn evenementen toegestaan zonder grote beperkingen op het aantal bezoekers en waar mensen ook geen 1,5 meter afstand hoeven aan te houden. Ook hoeven ze geen mondkapje op. Het gaat om evenementen waarvoor een toegangsbewijs nodig is. Bezoekers moeten zich laten testen of een vaccinatiebewijs hebben. Ook bewijs van een recent doorgemaakte coronabesmetting biedt toegang.

Het kabinet heeft dat vrijdag besloten en baseert zich op de resultaten van de Field Lab-evenementen die de afgelopen maanden zijn georganiseerd. "Zij concludeerden onder meer dat alle type evenementen veilig kunnen plaatsvinden wanneer er gebruik wordt gemaakt van een coronatest vooraf en van gecontroleerde in- en uitstroom van bezoekers." De coronatest die toegang biedt, mag maximaal 40 uur oud zijn.

Tot 28 juli mogen de evenementen maximaal 24 uur duren, en geldt er een maximumaantal bezoekers van 25.000 per dag. Een maand later, vanaf eind juli, kunnen er weer meerdaagse evenementen met overnachting worden georganiseerd, zoals meerdaagse muziekfestivals. Dan vervalt ook het maximumaantal bezoekers. "Het RIVM adviseert wel om bij meerdaagse evenementen niet alleen vooraf maar ook tussentijds te testen", aldus het ministerie.

Update 14:30 - Weer meer dan vijftig coronabedden vrijgekomen

Ziekenhuizen behandelen nog 729 coronapatiënten. In de afgelopen 24 uur zijn 54 bedden op de speciale coronavleugels vrijgekomen. Het is de vierde dag op rij dat het totale aantal opgenomen patiënten met meer dan vijftig daalt.

Op de verpleegafdelingen liggen nu 448 mensen met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dit zijn er 38 minder dan op donderdag. Het aantal coronapatiënten op de intensive cares daalt voor de negentiende dag op rij. Intensivisten en verpleegkundigen behandelen daar nog 281 mensen, 16 minder dan op donderdag.

De leegloop van de ziekenhuizen is al een paar weken aan de gang. Eind april behandelden de ziekenhuizen meer dan 2700 coronapatiënten.

Artsen en verpleegkundigen kunnen nu op andere afdelingen aan het werk worden gezet. Op de andere intensive cares liggen nu 565 mensen met andere aandoeningen. Dat zijn er bijna honderd meer dan afgelopen maandag. Het is bovendien het hoogste aantal sinds 7 oktober. Deze mensen zijn geopereerd vanwege bijvoorbeeld kanker of ernstige hartklachten, of hebben een zwaar ongeluk gehad.

Het gemiddelde aantal opnames blijft dalen. In de afgelopen 24 uur zijn 59 nieuwe coronapatiënten opgenomen op een intensivecare- of verpleegafdeling. In de afgelopen week belandden 416 mensen vanwege corona in een ziekenhuis, gemiddeld ongeveer 59 per dag. Dat is het laagste peil sinds het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) begon met het delen van die gegevens in oktober.

Update 13.43 - Nieuwe bijwerking vastgesteld bij coronavaccin AstraZeneca

Het coronavaccin van AstraZeneca kan in een enkel geval leiden tot lekkages in haarvaten, kleine adertjes. Mensen die daar al eerder last van hebben gehad, mogen dit vaccin dus niet krijgen. Dat heeft de Europese toezichthouder EMA vastgesteld.

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) deed al onderzoek naar de mogelijke bijwerking en concludeert nu dat er waarschijnlijk een verband is. De bijwerking moet daarom op de bijsluiter komen te staan.

Meer dan 78 miljoen mensen in Europa hebben het vaccin van AstraZeneca gekregen. Zes van hen hebben last gekregen van het zogeheten systemisch capillair leksyndroom. Het gebeurde vooral bij vrouwen en binnen vier dagen na vaccinatie. Drie van de zes mensen hadden al eerder last gehad van dezelfde klachten. Een van die drie is overleden.

In Nederland is één geval van dit leksyndroom bekend. Het ging om iemand die het coronavaccin van Janssen had gekregen. Dit was een man van tussen de 50 en 60 jaar oud en hij is eraan overleden. In Nederland is deze bijwerking niet gemeld bij mensen die het vaccin van AstraZeneca hebben gekregen. Over het coronavaccin van Janssen zegt het EMA niets.

Als mensen lekkages hebben in de kleine aderen, sijpelt bloedplasma weg uit de aderen. Het komt dan terecht in spieren, organen of holtes. Mensen kunnen dan last krijgen van zwellingen in met name armen en benen. Hun bloeddruk kan dalen, het bloed kan wat dikker worden en ze hebben soms minder van het eiwit albumine in het bloed. Dat stofje regelt de druk in de bloedvaten.

Het EMA doet ook onderzoek naar een andere potentiële bijwerking van de vier coronavaccins die nu beschikbaar zijn. Het gaat om ontstekingen van de hartspier (myocarditis) of het hartzakje (pericarditis). Maar het is nog niet zeker of de coronavaccins daar ook de oorzaak van waren. Dat het na vaccinatie gebeurde, wil niet automatisch zeggen dat het door de vaccinatie gebeurde.

In Nederland zijn nu 24 gevallen bekend waarin mensen die ontsteking bij het hart kregen na vaccinatie, meldt bijwerkingencentrum Lareb. In iets meer dan de helft van de gevallen gebeurde dat na een prik met het vaccin van Pfizer en BioNTech.

Update 13.21 - EU: met volledige vaccinatie niet in quarantaine op vakantie

Nederlandse vakantiegangers en andere EU-burgers die volledig zijn gevaccineerd tegen Covid-19 hoeven deze zomer niet in quarantaine of worden getest als ze naar een EU-land reizen. De ambassadeurs van de 27 lidstaten zijn het hierover in Brussel eens geworden. 'Volledig' betekent twee prikken van AstraZeneca, Pfizer of Moderna en eentje van het Janssen-vaccin. De laatste inenting moet uiterlijk twee weken voor vertrek zijn gegeven.

Kinderen vanaf 12 jaar moeten, als zij niet volledig zijn ingeënt, wel een recente test kunnen overleggen waaruit blijkt dat ze negatief zijn of genoeg antilichamen tegen het coronavirus hebben, behalve als er gereisd wordt tussen twee lidstaten die 'groen' kleuren op de kaart van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC). Nederland is nog steeds rood, wat betekent dat het gevaar op besmetting niet is geweken.

Volgens de Europese Commissie zijn 100 miljoen van de ongeveer 350 miljoen volwassenen in de EU inmiddels volledig ingeënt. Vanaf 1 juli gaat in de EU een systeem met een Covid-19-certificaat in werking waarmee een reiziger via een QR-code kan aantonen dat hij volledig is gevaccineerd.

Update 11.15 - Eerste twintigers kunnen hun prikafspraak maken

De eerste twintigers zijn aan de beurt om een afspraak te maken voor vaccinatie tegen het coronavirus. Mensen die in 1991 zijn geboren, kunnen vanaf vrijdag online de prikken inplannen.

Hier zijn ook mensen bij die nu nog 29 zijn en later dit jaar hun dertigste verjaardag vieren. Deze groep krijgt, net als dertigers, het coronavaccin van Pfizer en BioNTech of het vaccin van Moderna.

Lees hier verder

Update 06.00 - Kabinet besluit vandaag hoe evenementen kunnen doorgaan

Het kabinet besluit vrijdag onder welke voorwaarden evenementen weer kunnen doorgaan, nadat de volgende stap van het zogeheten openingsplan wordt gezet. Dan wordt een groot aantal coronamaatregelen versoepeld en kunnen bijvoorbeeld festivals weer worden georganiseerd.

Volgens bronnen praten de ministers onder meer over het al dan niet handhaven van 1,5 meter afstand of het loslaten van die maatregel dankzij toegangstesten. Belangrijk hierin is het standpunt van de 25 burgemeesters die samen het veiligheidsberaad vormen. Zij spraken donderdag over de handhaving van coronaregels en de voorwaarden waaronder evenementen mogen worden georganiseerd.

Het kabinet besluit hier nu al over zodat organisatoren op tijd een vergunning kunnen regelen. De burgemeesters willen dat de voorwaarden zo snel mogelijk duidelijk worden, zodat er snel zoveel mogelijk duidelijkheid is.

Ook overlegt de ministersploeg over het al eerder zetten van de volgende stap van het openingsplan. Die staat vooralsnog gepland voor 30 juni, maar mogelijk wordt deze al op 26 juni gezet. Mensen krijgen vanaf dan het advies om maximaal acht bezoekers per dag te ontvangen, de maximale groepsgrootte binnen gaat naar honderd en er wordt meer mogelijk voor sport, cultuur en horeca. Ingewijden benadrukken dat er nog geen overeenstemming over is in het kabinet en er pas later over wordt besloten.

Een ander punt van discussie is het opheffen van bepaalde basismaatregelen, zoals het verplicht dragen van een mondkapje in winkels of het openbaar vervoer. Vooralsnog vervallen deze maatregelen pas als de laatste stap van het openingsplan wordt gezet. Hiervoor staat nog geen datum, maar demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zei eerder dat dit waarschijnlijk op zijn vroegst in september zal zijn. Ook hierover wordt vrijdag nog geen besluit genomen, aangezien ook hier nog geen overeenstemming is.

Update 06.00 - Rotterdammers relatief het vaakst besmet van inwoners grote steden

Rotterdam heeft relatief het grootste aantal vastgestelde coronabesmettingen van de tien grootste gemeenten in Nederland, blijkt uit een inventarisatie van NU.nl.

Rotterdam nam sinds het coronavirus zijn intrede deed 78.554 positieve tests af. Dat is minder dan in Amsterdam, waar 88.235 positieve tests werden afgenomen. Maar weeg je het aantal positieve tests af tegen het aantal inwoners van de gemeente, dan werden meer mensen in Rotterdam positief getest op het virus: ongeveer 121 per duizend inwoners (zo'n 12 procent). Ter vergelijking: in Amsterdam waren dit er ongeveer 101 per duizend inwoners (iets meer dan 10 procent).

"Sinds de vorige zomer zitten we vaak aan de hoge kant", zegt Ewout Fanoy, arts infectieziektebestrijding bij GGD Rotterdam-Rijnmond. Dat is volgens Fanoy niet toe te schrijven aan één specifieke factor, omdat gedurende het jaar verschuivingen plaatsvonden tussen de groepen mensen in de stad die relatief vaak positief werden getest op het virus.

Update 06.00 - Mogelijk honderden kinderen met ernstige naweeën Covid

In Nederland kampen op dit moment mogelijk enkele honderden kinderen met ernstige naweeën van hun coronabesmetting. "Onze inschatting is dat het in Nederland mogelijk om driehonderd à vierhonderd kinderen gaat die ernstige klachten houden na een Covid-19-infectie’’, zegt kinderarts Giske Biesbroek in het AD.

Het Emma Kinderziekenhuis van het Amsterdam UMC heeft sinds begin vorige maand een speciale polikliniek voor kinderen met langdurige klachten na een coronavirusinfectie. Het is de eerste 'post-Covid-poli' voor kinderen in Nederland. Net als volwassenen kunnen kinderen nog maanden last houden van klachten, zoals concentratieproblemen, benauwdheid of uitputting. Eerder werd het aantal kinderen met dergelijke problemen op negentig geschat, staat op de site van het ziekenhuis.

Kinderlongartsen, kinderrevalidatieartsen, kindercardiologen, (neuro)psychologen en (kinder)fysiotherapeuten werken op de poli samen om de jonge patiënten te helpen. Ook zijn er studies opgezet om meer te weten te komen over Covid bij kinderen, zoals met het Spaarne Gasthuis en de GGD Kennemerland.

Bij een aantal kinderen ontstaat de ontstekingsziekte genaamd MIS-C (Multisystem Inflammatory Syndrome in Children), die ze zelfs op de intensive care kan doen belanden. "Het is een zeldzaam ziektebeeld. Een huisarts komt MIS-C waarschijnlijk maar één keer in zijn leven tegen’’, zegt Biesbroek in het AD.

Update 06.00 - Iets meer sterfte dan normaal, waarschijnlijk niet door corona

Voor het eerst sinds eind april overleden vorige week meer mensen dan gebruikelijk is voor de tijd van het jaar. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Lange tijd was het coronavirus de veroorzaker van hoge sterftecijfers, maar dat lijkt nu niet het geval. Onderzoekers hebben op dit moment geen zicht op een andere oorzaak en denken dat het ook om een toevallige fluctuatie kan gaan.

Vorige week overleden naar schatting bijna 3000 mensen. Dat zijn er 200 meer dan verwacht. Dat hebben de statistici ingeschat op basis van sterftecijfers in voorgaande jaren en demografische trends. Het is normaal dat het aantal overlijdens soms wat hoger is en soms wat lager. Maar als dit cijfer veel hoger ligt dan normaal spreken onderzoekers van oversterfte. Het sterftecijfer ligt nu net iets boven die grens. De toename is zowel te zien bij mensen onder de 65 als daarboven.

"We hebben geen verklaring voor wat er nu gebeurt", zegt CBS-socioloog Tanja Traag. "Want de 'usual suspects' van corona en warm weer lijken geen rol te spelen." RIVM-cijfers laten geen stijging zien in de coronasterfte. De gegevens van RIVM zijn weliswaar incompleet, maar geven wel een eerste indicatie van waar de trend naartoe gaat. CBS kan later in het jaar pas precies nagaan waaraan mensen zijn overleden.

Hart van Nederland/ANP