LIVEBLOG | De Jonge: denkbaar dat werkgever om coronatoegangsbewijs vraagt

De daling van de coronacijfers is gestokt: zowel het aantal besmettingen als ziekenhuisopnames neemt nauwelijks meer af. Het kabinet heeft de maatregelen ondertussen tot 20 september verlengd. Komen daarna de langgewenste versoepelingen? Volg in dit liveblog het laatste coronanieuws in Nederland.

• Nieuw bevestigde coronabesmettingen op vrijdag: 2.576, dat is hoger dan het weekgemiddelde (2.535)

• Op dinsdag 31 augustus testte 10,8 procent van de bij de GGD geteste personen positief

• Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op vrijdag: 655, dat zijn er 4 meer dan op donderdag

• Het aantal coronapatiënten op de intensive care op vrijdag: 216, dat zijn er 7 meer dan op donderdag

• Op vrijdag zijn 9 sterfgevallen gemeld, in totaal zijn er tot nu toe 18.015 coronadoden officieel geregistreerd

• Tot nu toe zijn er naar schatting 23.013.287 coronavaccins toegediend in Nederland

Update 19:14 - Organisatie Dutch GP neemt maatregelen om fans beter te spreiden

De organisatie van de Dutch GP op het circuit van Zandvoort heeft extra maatregelen genomen om te zorgen voor een betere spreiding van de bezoekers aan de Formule 1. Na de eerste vrije training ontstond achter de hoofdtribune een grote mensenmassa, volgens de organisatie veroorzaakt door een technische storing bij de kassa's van de horecaverkooppunten.

Beelden van het opeengehoopte publiek zorgden voor veel ophef op de sociale media en leidden tot kritiek vanuit onder meer de politiek en de entertainmentsector. "Het ziet er dan heel vervelend uit, omdat het op die plek heel druk werd", zegt Dimitri Bonthuis, manager Covid-19 tijdens het GP-weekeinde.

De organisatie stuurde honderden vrijwilligers naar het terrein om de bezoekers op te roepen afstand te houden. Via de grote schermen en de speakers werd de toeschouwers opgeroepen om consumpties op de tribune te nuttigen. De bijna 70.000 bezoekers hebben daar allemaal een vaste zitplaats.

Update 18:38 - ID&T vindt toegangsbewijs voor korte termijn 'acceptabel'

Festivalorganisator ID&T vindt het breder toepassen van de coronatoegangsbewijzen "voor de korte termijn acceptabel", zo laat CEO Ritty van Straalen weten aan het ANP. Het kabinet overweegt op meerdere terreinen coronatoegangsbewijzen breder toe te passen, zoals bijvoorbeeld in de horeca, bij evenementen, sportwedstrijden en in kunst en cultuur.

Het kabinet had eerder aangekondigd dat er zo'n verplichting komt, maar die zou pas gaan gelden vanaf 75 bezoekers. Die grens wordt mogelijk losgelaten, meldt De Jonge.

"Als wij daarmee op 20 september weer 100 procent open kunnen, dus op volle capaciteit, ook ongeplaceerd en zowel indoor als outdoor, dan is dat voor de korte termijn acceptabel", aldus Van Straalen. "Echter moet dit een tijdelijke oplossing zijn en kunnen de kosten hiervoor niet bij de organisatoren of de bezoekers liggen."

Het gebruik van toegangsbewijzen wordt eventueel uitgebreid omdat er zo'n 1,8 miljoen mensen zijn die niet gevaccineerd zijn en geen immuniteit hebben opgebouwd na een infectie. Om te voorkomen dat die mensen de zorg overbelasten, zal het coronatoegangsbewijs belangrijker worden, aldus De Jonge.

Update 17:43 - Zeldzame meldingen van bloedstolsel na Janssen-prik

Het Nederlandse bijwerkingencentrum Lareb heeft tot nu toe 33 meldingen binnengekregen van bloedstolsel in de aderen (veneuze trombose) van mensen die tegen corona waren ingeënt met het vaccin van Janssen. Daarmee zijn in Nederland nu circa 800.000 mensen ingeënt.

Het Europees geneesmiddelenbureau EMA gaat nader onderzoek doen of het echt een bijwerking is. Al bij de goedkeuring van het vaccin werd er rekening mee gehouden dat dit verschijnsel mogelijk kon optreden. Het zou iets vaker kunnen voorkomen na toediening van juist dit middel tegen corona.

Van de 33 patiënten is er niemand aan de trombose gestorven, aldus Lareb. Veneuze trombose is iets anders dan de zeer zeldzame bijwerking TTS (trombose met trombocytopenie syndroom), zo benadrukt Lareb; dat is een combinatie van stolselvorming en een laag aantal bloedplaatjes, die ook na coronaprikken is voorgekomen.

Update 17:35 - De Jonge: denkbaar dat werkgever om coronatoegangsbewijs vraagt

Het is "in sommige settings" denkbaar dat werkgevers hun personeel vragen om met een coronatoegangsbewijs aan te tonen dat zij gevaccineerd zijn tegen het coronavirus, recent negatief zijn getest of al een infectie hebben doorgemaakt. Dat zegt demissionair zorgminister Hugo de Jonge, nog zonder concrete voorbeelden te noemen.

De werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland roepen het kabinet op dergelijke controles bij werknemers in het bedrijfsleven toe te staan. Zij zeggen dat werkgevers die mogelijkheid nodig hebben om een veilige werkomgeving te kunnen garanderen.

"Ik vind ook dat op de werkvloer veel nadrukkelijker en indringender het gesprek over vaccinatie moet worden gevoerd", zegt De Jonge. Hij vindt het ook logisch dat werkgevers willen weten of hun werknemers zijn ingeënt. "De vraag mag gesteld worden." Maar werknemers hebben wel het recht er geen antwoord op te geven, benadrukt hij.

De Jonge begrijpt ook dat in sommige werksituaties, bijvoorbeeld in de zorg, dan andere maatregelen getroffen moeten kunnen worden. Hij is met die sector in gesprek over wat op dat terrein al mogelijk is onder de huidige wetgeving.

Update 17:04 - Reproductiegetal nauwelijks veranderd

Het reproductiegetal van het coronavirus is vrijdag een fractie omhoog gegaan, van 1,01 naar 1,02. Dat betekent dat er in de afgelopen twee weken feitelijk niet zo veel is veranderd in de uitbraak, de situatie is stabiel.

Bij een getal rond de 1 besmet elke persoon die het coronavirus onder de leden heeft gemiddeld één andere persoon, die vervolgens ook weer één ander aansteekt. Hoe verder het cijfer erboven komt, hoe meer mensen besmet raken. Als het cijfer tot onder de 1 zakt, daalt het aantal nieuwe gevallen en kan de uitbraak langzaam doven.

Het reproductiegetal schoot eind juni omhoog. In ongeveer twee weken tijd ging het van 0,8 naar net geen 3, het hoogste niveau ooit. Dat viel samen met het begin van de vierde golf. Begin juli kelderde het getal even snel. Twee weken na de top stond het al weer op 0,7 en dat was juist het laagste niveau in meer dan een jaar tijd. Daarna kroop het weer omhoog. Begin augustus kwam het getal boven de 1 uit en daar blijft het sindsdien hangen.

Het reproductiegetal wordt altijd berekend over de situatie van ongeveer twee weken geleden, omdat het anders niet betrouwbaar genoeg is. Het cijfer van 1,02 slaat dus op de situatie van 19 augustus.

Update 15:33 - Bijna 2600 nieuwe coronagevallen, gemiddelde iets omlaag

Na twee dagen met ruim 2800 nieuwe coronagevallen zijn er vrijdag iets minder positieve tests bijgekomen. Tussen donderdagochtend en vrijdagochtend werden 2576 positieve testuitslagen geregistreerd. Het gemiddelde daalde iets, na een paar dagen van stijging.

In de afgelopen zeven dagen zijn 17.491 nieuwe gevallen gemeld bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat komt neer op gemiddeld bijna 2500 positieve tests per dag. Nederland zit de laatste twee weken op dat niveau.

In Amsterdam kregen 198 inwoners bericht dat het coronavirus was aangetroffen in hun neus- en keelholte. Rotterdam telde 180 bevestigde besmettingen en in Den Haag testten 115 mensen positief. Daarna volgen Enschede (52), Eindhoven (45), Groningen (42), Utrecht, Almere en Ede (elk 39) en Tilburg (37). In 47 gemeenten testte geen enkele inwoner positief.

Het aantal sterfgevallen steeg met negen. Het gaat om twee Amsterdammers, twee mensen uit Apeldoorn, twee uit Amstelveen en verder om inwoners van Utrecht, Almere en Brummen. Dat hun overlijden nu is geregistreerd, wil niet zeggen dat ze de afgelopen dag zijn gestorven. Het duurt soms een tijdje voor een sterfgeval als gevolg van een coronabesmetting is geregistreerd.

In de afgelopen zeven dagen zijn 41 sterfgevallen gemeld bij het RIVM, gemiddeld bijna zes per dag. Dat gemiddelde was de laatste paar dagen gedaald, maar is nu terug op het niveau van de maand ervoor.

Update 15:09 - Aantal coronapatiënten in ziekenhuizen nauwelijks veranderd

Ziekenhuizen behandelen vrijdag ongeveer evenveel coronapatiënten als in de voorgaande dagen. In totaal liggen daar nu 655 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat zijn er vier meer dan op donderdag en twaalf minder dan woensdag. Het totale aantal opgenomen patiënten schommelt al ongeveer een maand tussen de 600 en 700.

Op de intensive cares werd het de afgelopen dag iets drukker. Het aantal coronapatiënten daar steeg met zeven naar 216. Op de verpleegafdelingen kwamen juist drie bedden vrij. Daar liggen momenteel 439 mensen met corona, blijkt uit de dagelijkse cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

In de afgelopen dag waren 72 coronapatiënten zo ziek dat ze in een ziekenhuis moesten worden opgenomen. Dat is vergelijkbaar met de voorgaande weken.

In de ziekenhuizen liggen ook mensen met andere aandoeningen. Zo behandelen de intensive cares 569 zogeheten non-Covid-patiënten. Dit zijn bijvoorbeeld mensen die een operatie hebben ondergaan vanwege kanker of ernstige hartklachten, of die het slachtoffer zijn geworden van een ernstig ongeluk. Dat is het hoogste aantal sinds 23 juli.

In totaal behandelen de ic-artsen en -verpleegkundigen dus 785 mensen. Dat is het hoogste aantal sinds 17 juni.

Update 14:23 - Onbegrip over drukte op Zandvoort

Op sociale media is opnieuw veel onbegrip ontstaan over de drukte rondom het circuit van Zandvoort. Er worden filmpjes en foto's gedeeld waarop honderden mensen op elkaar staan of in grote groepen richting het circuit lopen.

Vanuit de entertainmentsector klinken verschillende verbijsterde reacties, zeker omdat de Formule 1-race door mocht gaan omdat publiek geplaceerd was en daardoor niet op een festival zou lijken. "Dit was natuurlijk te verwachten en mijn beide middelvingers gaan direct naar @MinPres en @hugodejonge", schrijft zanger Tim Knol op Twitter. "Aangezien zij die ons als sector ook al een tijdje geven mag ik ze toch ook wel even terug doen. Sukkels."

"Heel anders dan een festival eigenlijk", reageert presentator Tim Hofman cynisch. En ook onder anderen KINK-dj Michiel Veenstra, theatermaker Maurice Wijnen en acteur Diederik Ebbinge delen de beelden. "Geplaceerd evenement", schrijft Ebbinge er zonder commentaar bij. "Op een stoeltje mensen!", voegt Veenstra eraan toe. "Denk dat er maar 1 stoeltje stond dan of zo?", vraagt presentator Arjen Lubach zich af.

De entertainmentsector is al langer ontevreden over de gang van zaken rond de Formule 1. Er is veel onbegrip dat het race-evenement wel door kan gaan terwijl festivals verboden blijven.

De gemeente Zandvoort zei eerder op de dag dat het "op piekmomenten even heel druk" was, maar dat het later "veel en veel rustiger" was. De vergelijking met festivaldrukte wilde een woordvoerder niet maken. "Het is hetzelfde als de in- en uitstroom bij een voetbalstadion die heel druk kan zijn. Het is absoluut geen festival.

Update 12:37 - Máxima: mbo'ers hebben ons door de coronacrisis heen gesleept

Koningin Máxima noemt mbo-scholen van "het grootste" belang voor heel Nederland. Volgens de vorstin hebben ze het land door de coronacrisis heen gesleept. Dat zei ze vrijdag in een toespraak tijdens de opening van het nieuwe mbo-jaar op de school Yuverta in Houten.

Mbo'ers hebben er tijdens de crisis volgens de koningin onder meer voor gezorgd dat patiënten "met zorg werden omringd" en dat men massaal kon thuiswerken. "Zonder mbo'ers had er veel minder gekund. Zij zijn cruciaal", aldus Máxima.

Update 10:40 - EU en AstraZeneca leggen conflict over levering coronavaccins bij

De Europese Unie en AstraZeneca hebben hun conflict over de vertraagde levering van coronavaccins bijgelegd. Ze hebben afgesproken dat de fabrikant de laatste vaccins voor eind maart volgend jaar levert, meldt de Europese Commissie. De rechtszaak die nog liep gaat niet door.

Update 09:00 - Strengere reisadviezen voor Duitsland en Verenigde Staten

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de reisadviezen voor onder meer Duitsland en de Verenigde Staten aangepast, vanwege het toenemende aantal coronabesmettingen in die landen. De kleurcode van Duitsland gaat van groen naar geel en die van de VS van geel naar oranje.

Mensen die terugkomen uit Duitsland moeten vanaf maandag een bewijs laten zien dat ze zijn ingeënt, negatief hebben getest of recent zijn genezen van het coronavirus. Dat geldt vanaf 6 september ook voor Hongarije. Deze regel is van kracht voor mensen die terugreizen uit alle landen binnen de Europese Unie met een gele kleurcode.

De VS gaan van geel naar oranje en gelden als zeer hoog risicogebied. Ook Kosovo, Montenegro en de Republiek Noord-Macedonië gaan naar oranje. Vanaf zaterdag geldt voor deze landen dat mensen die in Nederland aankomen tien dagen in quarantaine moeten. Vanaf 6 september moeten reizigers uit deze landen zich verplicht laten testen, ook als ze volledig zijn ingeënt tegen het longvirus.

Het ministerie meldt ook dat er voor de zogeheten virusvariant-landen geen speciale regels meer zijn. Deze landen waar gevaarlijke virusvarianten bij veel mensen zijn aangetroffen vallen nu onder de normale kleurcodes. De kleurcode voor al deze landen blijft oranje, maar sommige landen gelden als hoog risicogebied en sommige als zeer hoog risicogebied. Daardoor zijn de coronamaatregelen voor mensen die uit deze landen naar Nederland komen niet meer hetzelfde voor elk land.

Mensen die naar Nederland reizen vanuit Brazilië, Frans-Guyana, Guyana, Panama, Suriname, Venezuela of Zuid-Afrika moeten verplicht in quarantaine en ze moeten zich voor vertrek laten testen. Voor reizigers uit Argentinië, Bolivia, Chili, Colombia, Dominicaanse Republiek, Ecuador, Paraguay, Peru of Uruguay geldt dat ze een coronabewijs moeten laten zien.

Update 06:00 - CBS-enquête: mentale gezondheid op laagste punt in twintig jaar

De ervaren psychische gezondheid van Nederlanders bereikte in het eerste halfjaar van 2021 het laagste punt sinds 2001, toen het statistiekbureau CBS de eerste meting deed. Sinds de uitbraak van het coronavirus zijn mensen minder goed geluimd. Jongvolwassenen voelen zich het vaakst somber.

Van januari tot en met juni dit jaar voelde 15 procent van de Nederlanders zich psychisch ongezond. De statistici hebben hiervoor ongeveer 10.000 mensen van 12 jaar en ouder een vragenlijst voorgelegd over somberheid, zenuwachtigheid, het gevoel in de put te zitten, rust en kalmte, en geluk.

Eind 2020 ging de psychische gezondheid gemiddeld achteruit. Die ontwikkeling zette door in het eerste kwartaal van 2021. Een groeiende groep mensen voelde zich somber en neerslachtig en/of beschreef zichzelf als minder gelukkig. In het tweede kwartaal was een stabilisatie te zien, al voelden minder mensen zich toen kalm en rustig.

Jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar hebben de laagste mentale gezondheid. Een kwart van hen voelde zich in de eerste helft van dit jaar psychisch ongezond. Dat is ongeveer 10 procentpunt meer dan gemiddeld over 2020.

Het CBS heeft Nederlanders vorig jaar gericht gevraagd of zij zich minder goed voelden dan voor de coronacrisis. Dat bleek inderdaad het geval. Ruim een kwart voelde zich bijvoorbeeld eenzamer. Bovendien kwamen ook gevoelens van angst, somberheid en stress meer voor. De onderzoekers beschikken nog niet over zulke gegevens van 2021. Daarom is het volgens hen "niet eenduidig vast te stellen" of corona nu weer de veroorzaker is van de afnemende psychische gezondheid.

Niet iedereen heeft psychisch te lijden onder de coronacrisis. Sommige mensen zitten juist beter in hun vel. Ze voelen zich minder vaak eenzaam of angstig en ervaren ook minder stress.

Update 00:00 - Basismaatregelen nog niet losgelaten op 20 september

De basismaatregelen tegen het coronavirus, waaronder de 1,5 meter afstand, worden nog niet op 20 september losgelaten, melden bronnen na een bericht van De Telegraaf. Reden is de benodigde tijd om de wetswijziging door te voeren. Wanneer de persconferentie wordt gehouden waarin het kabinet het besluit uitlegt, is nog niet zeker.

Mogelijk verdwijnt de 1,5 meterregel vijf dagen later. Maar betrokkenen benadrukken dat veel nog kan verschuiven. Later deze week wordt naar verwachting meer duidelijk.

Hart van Nederland/ANP