Wanneer is corona geen 'pandemie' meer? RIVM voorziet terugkeer naar normaal

Corona lijkt weer terug van weggeweest. De besmettingsaantallen stijgen en volgens het RIVM zitten we in een zomergolf. Desondanks blijft het aantal IC-opnames en sterftegevallen relatief laag. Moeten we corona dan nog wel een 'pandemie' noemen?

We zitten middenin de door het RIVM verwachte 'zomerpiek' van corona. En het klopt: er is een lichte stijging te zien van het aantal positieve testen en ziekenhuisopnamen. Maar zelfs zonder lockdown neemt het aantal patiënten veel minder snel toe dan tijdens alle vorige golven. Sterker nog, op de intensive cares liggen momenteel 35 patiënten: een groot verschil met de ruim 600 ic-patiënten eind 2021 en ook veel minder dan de 297 die er vorig jaar op deze dag lagen.

Tussen 28 juni en 4 juli 2022 zijn gemiddeld vier covid-patiënten per dag opgenomen op de Nederlandse intensive cares. Ook het aantal mensen dat aan corona sterft neemt af, blijkt uit cijfers van het RIVM. Uit een rondgang van wetenschappelijk tijdschrift Nature blijkt dat wetenschappers verwachten dat het coronavirus op een gegeven moment van een pandemie naar een endemie gaat. Is die tijd nu aangebroken?

Piek is nabij

Nog niet, zegt het RIVM. "We zitten nog steeds in een pandemie met uitbraken", vertelt een woordvoerder. Er is voorzichtig positief nieuws. "De zorg kan het aantal ziekenhuisopnames aan en de meldingen stijgen minder hard dan in de weken daarvoor. De zomergolf piek is genaderd." Het RIVM ziet ook geen aanleiding om te veronderstellen dat er nieuwe maatregelen moeten worden genomen.

Volgens het RIVM zal corona wel een endemie worden. "Covid gaat niet meer weg en zal 'normaal' en beheersbaar worden." Corona werd op 11 maart 2020 door de WHO uitgeroepen tot een pandemie. Diezelfde organisatie zal het uiteindelijk dus uitroepen tot een endemie, maar hoe en wanneer is niet bekend.

Endemie, epidemie, pandemie. Hoe zit het precies?

Bij een endemie is er sprake van een ziekte, virus of gezondheidskwaal die de hele tijd op de achtergrond aanwezig. Het aantal besmette mensen is over het algemeen laag en er zijn geen extreme afnames of stijgingen. Het kan ook per leeftijdsgroep en per land verschillen of een ziekte endemisch is. Bijvoorbeeld waterpokken, dat vooral bij jonge kinderen voorkomt en malaria, dat voornamelijk in de (sub)tropen voorkomt.

Bij een epidemie is er sprake van een onverwachte en snelle stijging van besmettingen binnen een land. Een voorbeeld daarvan is het griepseizoen, omdat besmettingsaantallen toenemen tussen november tot en met maart.

Een pandemie is een epidemie die wereldwijd rondgaat. Het virus is niet gericht op een bepaalde leeftijdsgroep of land. In de meeste gevallen zijn er veel besmettingen. De meest recente pandemie voor corona was de Mexicaanse griep in 2009. Deze varkensgriep wist zich naar de rest van de wereld te verspreiden.

In augustus 2010 besloot de WHO dat er geen sprake meer was van een pandemie. Wanneer de WHO dat over corona zal zeggen, blijft voor nu een vraag voor de toekomst.

Bovenstaande reportage over de vrees voor een nieuwe coronagolf is op 13 juni 2022 voor het eerst uitgezonden in Hart van Nederland.