Miljoenen naar Testen voor Toegang-bedrijven, ook na terugdraaien versoepelingen

Hoewel de vraag naar Testen voor Toegang sinds het terugdraaien van de versoepelingen flink is teruggelopen, ontvangen de commerciële testaanbieders dagelijks nog steeds tonnen aan belastinggeld. Dat blijkt uit navraag van Hart van Nederland bij Stichting Open Nederland (SON).

Op vrijdag 9 juli besloot het kabinet vanwege de geëxplodeerde besmettingscijfers om de nachthoreca weer op slot te gooien en evenementen af te gelasten. Mede doordat het systeem van Testen voor Toegang niet waterdicht bleek, liepen vooral jongeren die naar feestjes gingen massaal het virus op. 

Doordat het kabinet plotseling ingreep, kon SON de capaciteit niet meteen terugschroeven. Dat gebeurt pas aankomende maandag, ruim twee weken na de aanscherpingen dus. De afgelopen weken kregen de elf testbedrijven die bij SON zijn aangesloten nog vergoedingen voor de capaciteit die zij eerder vanwege de toenmalige versoepelingen hadden ingepland.

'Zuinig met publiek geld'

Dagelijks ontvangen de aanbieders gezamenlijk in ieder geval ruim vier ton voor het aanbieden van plekken waar tests kunnen worden afgenomen. Daar komt nog een variabele vergoeding bovenop voor het aantal tests dat daadwerkelijk wordt gedaan. SON benadrukt alleen betaald te worden voor gemaakte kosten. "Dit is publiek geld waar zuinig mee wordt omgesprongen", aldus een woordvoerder.

Maar terwijl de testcapaciteit gelijk is gebleven, worden er door de aangescherpte maatregelen een stuk minder tests afgenomen. Zo stonden er voor zaterdag 10 juli nog 50.000 afspraken ingepland. Uiteindelijk gingen er daarvan 16.000 door. Na de coronapersconferentie werd dus zo'n twee derde van de afspraken afgezegd.

Ook in de periode die volgde was het een stuk rustiger bij de ruim 110 commerciële testlocaties. In het eerste weekend dat het Testen voor Toegang grootschalig werd ingezet voor festivals en nachtclubs, werden er dagelijks gemiddeld 100.000 afspraken gemaakt. Dat is evenveel als het totale aantal boekingen van vorige week.

8 miljoen euro uitgegeven

Volgens het kabinet is het juridisch gezien niet mogelijk om de onbenutte capaciteit in te zetten voor bijvoorbeeld de gratis tests voor vakanties. Daarom wordt in overleg met SON de capaciteit voor Testen voor Toegang teruggeschroefd. Hoewel alle locaties openblijven, is straks nog maar de helft van het huidige aantal tests beschikbaar. 

Ondertussen is er tussen 10 en 26 juli dus wel ongeveer acht miljoen euro uitgegeven aan het Testen voor Toegang. Daarvan is een deel betaald voor tests die zijn afgenomen voor evenementen die nog wel mochten doorgaan, zoals een oefenwedstrijd van PSV. Maar dus ook een aanzienlijk deel voor ongebruikte capaciteit.

'Alsnog vakantiegangers testen'

Regeringspartij D66 wil dat het kabinet nog eens bekijkt of de locaties van Testen voor Toegang ingezet kunnen worden om vakantiegangers te testen. "Met goede handhaving en duidelijke regels kan Testen voor Toegang werken, kijk maar naar landen als Duitsland en Denemarken", zegt Kamerlid Jan Paternotte.

Hij noemt het "ongelooflijk zonde" dat dit in ons land niet gelukt is en veel commerciële testlocaties volgens hem nu noodgedwongen "grotendeels op slaapstand staan, terwijl zij een paar weken terug nog in de startblokken stonden om duizenden tests per dag af te nemen".

Het kabinet wil op 13 augustus duidelijkheid geven over de nachthoreca en festivals. Op dit moment wordt bekeken hoe het testbeleid moet worden aangescherpt. SON benadrukt dat alle kosten passen binnen de begroting van het kabinet. Daarin is voor het Testen voor Toegang in totaal zo'n 500 tot 700 miljoen begroot.