Kai ontdekt schokkend oorlogsverleden overgrootvader: 'Mag je nog leuke herinneringen aan hem hebben?'

Kai Bloemers uit Oss ontdekte dat zijn overgrootvader, opa Wiel, een wel heel duister oorlogsverleden had. Sinds de opening van het Nationaal Oorlogsarchief eerder dit jaar kan iedereen zien wie er verdacht werd van samenwerking met Nazi-Duitsland. De opa van Kai blijkt betrokken te zijn geweest bij de gevreesde 'bloedploeg'.

Het online register van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) trok op de eerste dag maar liefst 389.000 bezoekers, terwijl de site normaal zo'n 8.000 bezoekers per dag trekt. "Het is een wonder dat de site niet instortte," vertelde een woordvoerder eerder. Inmiddels zijn al ruim 1.600 afspraken gemaakt om fysieke dossiers in te zien.

Dagenlang documenten overtikken

Kai heeft het dossier van zijn overgrootvader al ingezien. Na dagenlang documenten overschrijven kreeg hij een helder beeld van het verleden van zijn familie. "Wat begon als geruchten over een NSB-verleden, groeide uit tot een intensieve zoektocht naar de waarheid. We wisten niets zeker, maar nu begrijpen we waarom bepaalde dingen in de familie zo waren. Het is confronterend, maar ook verhelderend," vertelt Kai aan Hart van Nederland.

In het archief troffen ze een uitgebreid dossier aan. "Je mag niets fotograferen of kopiëren, alleen overschrijven," legt Kai uit. Vijf dagen lang werkten hij en zijn zus in het archief om de documenten handmatig over te typen. "Het kost tijd, maar het is de moeite waard. Het geeft een compleet beeld van een geschiedenis die we kwijt waren."

Schokkende ontdekkingen

Kai en zijn zus Iris stuitten op een brief van hun overgrootvader aan de nazistische Rijkscommissaris Seyss-Inquart, en documenten die zijn betrokkenheid bij de Bloedploeg bevestigen. "Echte oorlogsmisdadigers die martelden en moorden," zegt Kai.

Daarnaast vonden ze informatie over andere familieleden. Zo kwam aan het licht dat Kai's opa op jonge leeftijd al misstappen beging. "Nu vallen bepaalde uitspraken en gedragingen van vroeger op hun plek," zegt hij. Via het archief ontdekten ze bovendien familieleden van hun overgrootmoeder. Later deze maand hopen ze die dossiers te bekijken voor een nog completer beeld.

Dubbel gevoel

Om alles een plek te geven en zijn ervaringen te verwerken heeft hij, samen met zijn zus Iris, de podcast De Schaduw van Brunssum, gemaakt. De reacties op die podcast zijn eigenlijk allemaal positief, "ook vanuit onze familie", zegt Kai.

Maar ondanks de lovende reacties blijft er toch iets knagen aan Kai. De zekerheid dat zijn overgrootvader 'fout' was tijdens de oorlog is dubbel voor hem. De vraag die hem nog steeds bezighoudt is: "Mag je leuke herinneringen hebben aan mensen die ook hele slechte dingen hebben gedaan? Want voor ons was het een fantastische opa", vertelt hij verder.

Traumatiserend

Volgens Inez Schelfhout, klinisch psycholoog bij ARQ Centrum '45, is het verwerken van dergelijke informatie erg moeilijk. "Het kan gevoelens van boosheid, schuld en schaamte oproepen. Neem iemand mee als je de dossiers gaat inzien," adviseert ze.

Wel vindt Schelfhout het positief dat het onderwerp steeds meer bespreekbaar wordt. "Maar mensen moeten niet onderschatten wat voor impact het kan hebben. Het kan hard aankomen dat iemand waar je fijne herinneringen aan hebt, ook verschrikkelijke dingen heeft gedaan."

Schelfhout heeft echter een bemoedigende boodschap voor Kai en anderen met dezelfde vraag. "Ja, het kan. Je kunt van iemand houden of goede herinneringen aan iemand hebben, terwijl die persoon ook vreselijke dingen heeft gedaan."