Kinderen moesten overleven na ontsnapping uit 'Ruinerwoldgezin': 'Ik sliep in de bosjes'

De vier oudste kinderen van 'Ruinerwoldvader' Gerrit Jan van D. vertelden de afgelopen weken in een tv-documentaire over hun afschuwelijke jeugd onder het zeer strenge regime van hun vader. Veel kijkers bleven echter achter met de vraag: hoe is het hen vergaan nadat ze wisten te ontsnappen?

Daar is donderdag antwoord op gekomen in een extra online aflevering van De kinderen van Ruinerwold. In het recent opgenomen vijfde deel vertellen Shin (31), Mar Jan (30) en Edino (28) waar zij na hun ontsnapping terechtkwamen en hoe zij een nieuw leven probeerden op te bouwen.

Vader Gerrit Jan en zijn vrouw zetten samen negen kinderen op de wereld. Na het overlijden van de moeder verhuist de familie meerdere keren: van Hasselt, via Zwartsluis, naar Meppel. In die tijd nemen Mar Jan (2008), Shin (2009) en Edino (2010) de benen. Hierna verkast het gezin naar de beruchte boerderij in Ruinerwold, totdat het 'spookgezin' in oktober 2019 wordt ontdekt nadat zoon Israel de benen neemt en verward een café binnenloopt

'Het was echt overleven'

Oudste dochter Mar Jan weet zich in 2008 als eerste kind te ontworstelen van haar maniakale vader. Hoe ze dat precies voor elkaar krijgt, wordt niet duidelijk in de documentaire. Wel vertelt ze over de eerste weken na haar ontsnapping. "Ik ben toen echt niet bezig geweest met wat ik had gedaan, het was echt overleven", blikt ze terug. "Zo van: deze stappen moet ik ondernemen om überhaupt iets te kunnen."

Er was volgens haar "niks" in haar leven waar ze als net achttienjarige hulp bij kon krijgen. "Ik dacht: je bent ook niet echt meer kind." Mar Jan wist naar eigen zeggen ook niet zo goed waar ze moest aankloppen "voor wat dan ook". "Maar ik had wel heel erg de drang van: ik wil dingen doen!"

Slapen in de bosjes

Een jaar later zoekt ook haar oudere broer Shin de vrijheid op. Hij wordt "depressiever en depressiever" en loopt op een gegeven ogenblik weg van het ouderlijk huis. In het holst van de nacht beent hij naar Zwolle, slaapt daar op een bankje en pakt vervolgens de trein. In Utrecht besluit hij uit te stappen, "zonder plan".

Het is het vroege voorjaar van 2009 en de jongeman zwerft nog zeker tot in de zomer door de Domstad. Shin slaapt in een slaapzak in de bosjes, maar toch is hij naar eigen zeggen "superblij". "Ik had me toen nog nooit zo vrij gevoeld", verklaart hij voor de camera. "Het gevoel: ik kan alles nu gewoon doen."

Via andere daklozen komt de weggelopen zoon in de opvang terecht. Een medewerkster - waar hij twaalf jaar later nog altijd mee bevriend is - ziet dat hij daar niet tussen de anderen past en helpt hem aan een postadres zodat hij kan gaan werken. "Uiteindelijk hebben ze me geholpen aan een studentenhuis in Houten. Toen kwam alles eindelijk een beetje op de rit."

Naar zus en broer

Ondertussen staat in Meppel het derde kind op het punt om weg te vluchten uit de handen van Gerrit Jan van D. Edino is zeventien als hij op een onbewaakt moment "met niets" vertrekt naar zus Mar Jan. "Ik heb het daar kort volgehouden, want we konden niet goed met elkaar opschieten. Later kwam dat wel goed", benadrukt hij.

De tiener verblijft vervolgens een paar weken bij Shin en wordt ondertussen achttien. "Toen heb ik studiefinanciering aangevraagd, want ik ging weer verder naar school." Edino besluit op zichzelf te gaan wonen en huurt een huisje in het Groningse Baflo. Een vetpot is de stufi echter niet, blikt hij terug: "Ik kon alleen de huur betalen."

Hij steekt zich in die tijd dan ook "redelijk in de schulden". Dat komt volgens hem doordat hij niet wist hoe hij met geld om moest gaan. "Je kon eerst helemaal niets en hebt ineens heel veel vrijheid. Je maakt gewoon heel veel foute keuzes en niemand die tegen je zegt: moet je dat nou wel doen?"

'Redelijk wat omzwervingen'

Uiteindelijk heeft Edino naar eigen zeggen "redelijk wat omzwervingen" gehad. "Ik heb bij mensen in huis gewoond, maar vraag me niet hoe." Hij vertelde hen dat zijn vader was vertrokken naar een klooster in Oostenrijk. "Later heb ik dat meer naar de waarheid durven draaien." Maar niemand wist het hele verhaal, geeft hij toe.

In die tijd probeert Mar Jan een zo normaal mogelijk leven te leiden, maar dat blijkt in de praktijk weerbarstiger. Ze studeert, maar geld is een probleem, legt het eerst weggelopen kind uit. "Je had gewoon geen vangnet", zegt ze daarover. Daarom moet ze naast haar studie veel bijwerken om te kunnen rondkomen.

Depressieve gevoelens

Hun bizarre jeugd heeft de drie psychisch een knauw gegeven. Zo is Shin zeven van de afgelopen tien jaar in therapie geweest, op dit moment wordt hij nog steeds behandeld voor voornamelijk depressieve klachten. "De verwaarlozing van vroeger doe ik mijzelf nu nog steeds aan: dan trek ik me terug, eet slecht, spreek met niemand. Gewoon depressie."

"Ik denk dat ik de afgelopen tien jaar grotendeels met een masker op heb geleefd", bekent zijn jongere broer Edino. "Dat is eigenlijk altijd mijn manier geweest om met dingen om te gaan." Dat neemt niet weg dat ook hij te maken heeft met depressieve gevoelens, erkent de twintiger, die inmiddels vader van twee kinderen is.

'Ik wil leven'

Desondanks heeft Edino "heel veel mensen" om zich heen verzameld, vertelt Shin enigszins bewonderend over zijn jongere broer. Ook Mar Jan heeft inmiddels "heel veel lieve vrienden" om haar heen waar ze veel steun aan heeft. "Ik wil leven en kies er daarom voor om me in een groep te bevinden waar ook geleefd wordt."

Ze merkt dat zij en haar broers en zussen achterlopen op leeftijdsgenoten. "Je ziet mensen die jonger zijn dan jij die gewoon dingen kunnen die jij niet kunt." Het heeft haar jarenlang boos gemaakt. "Je moet alles zelf doen, het kost je gewoon meer moeite om op een plek te komen waar andere mensen al vanzelfsprekend zijn."

Nieuw leven opbouwen

Eindelijk heeft ze nu het idee dat ze een normaal leven kan leiden, nu het 'geheim van Ruinerwold' door hun broer Israel wereldkundig is geworden. "Daarvoor voelde het als vluchten, nu ben ik juist op zoek naar rust in mijn leven. Laat alles maar op z’n plek vallen, dan kan ik beginnen het bouwen van mijn eigen leven."

Ook Shin is klaar voor de volgende stap in zijn leven. De openbaring van het familiemysterie is dan ook een kans, denkt hij. "We kunnen nu zeggen: oké, dit willen we en we zijn vrij om dat te doen", zegt het oudste kind uit het 'Ruinerwoldgezin' aan het slot van de extra aflevering, terwijl Edino naast hem instemmend knikt.

Foto: BNNVARA