CBS: opnieuw groter deel sociale huurwoningen toegewezen aan statushouders

Dat de huizenmarkt in Nederland op slot zit, is geen nieuws. Mensen wachten vaak jarenlang voordat ze een sociale huurwoning toegewezen krijgen. Uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat starters de afgelopen jaren steeds meer concurrentie krijgen van huishoudens met een of meer statushouders.

Volgens het CBS bestond in 2023 maar liefst 20 procent van alle starters die een corporatiewoning betrokken uit een huishouden met een statushouder. Dat komt neer op ruim 8.000 huishoudens. Bijkomend nadeel voor andere woningzoekers: deze groep laat vaak geen andere woning achter, waardoor de doorstroom verder wordt verstoord.

In 2023 kwamen 161.000 corporatiewoningen vrij waarin een ander huishouden ging wonen. Dit zijn woningen die niet gedeeld werden door meerdere huishoudens. Van deze vrijgekomen corporatiewoningen werd bijna 8 procent toegewezen aan een huishouden met een statushouder. In de vijf jaren daarvoor lag dat aandeel tussen de 4 en 7 procent.

De gemeente Utrecht hield twee jaar geleden een proef waarbij zes weken lang alle beschikbare sociale huurwoningen aan statushouders werden toegewezen. Niet iedereen was het eens met dat plan. In de onderstaande video vertellen bewoners van de wijk Ondiep wat zij ervan vinden:

2:03

Utrecht gaat sociale huurwoningen alleen toekennen aan statushouders

Vooral gezinnen met kinderen

Van alle huishoudens die naar een corporatiewoning verhuisden, bestond twee derde uit één persoon. In die groep was 7 procent statushouder, een duidelijke stijging ten opzichte van een jaar eerder.

Vooral gezinnen springen in het oog. Onder stellen met kinderen is inmiddels 23 procent een huishouden met een of meerdere statushouders. In driekwart van die gezinnen had minstens één gezinslid begin 2023 nog geen jaar een verblijfsvergunning of woonde nog in een COA-opvang. Bij eenoudergezinnen ging het om 5 procent, bij stellen zonder kinderen om 3 procent.

Minder doorstroom

Verder blijkt ook dat veel statushouders hun eerste plek op de woningmarkt krijgen. Ruim 64 procent van deze huishoudens liet géén woning achter, waardoor starters zonder verblijfsvergunning weinig extra doorstroming ervaren.

Nog eens 19 procent verhuisde vanuit een woning waar wel andere bewoners achterbleven. Slechts 17 procent liet een vrije woning achter, tegenover iets meer dan de helft van de huishoudens zonder statushouders.

Uitschieters

Het aandeel corporatiewoningen dat in 2023 aan statushouders werd toegewezen, verschilt per regio. In Alkmaar en omgeving is dat aandeel het hoogst (13 procent), gevolgd door Midden-Limburg en Flevoland (beide 12 procent). In Delfzijl en omgeving is het met minder dan 2 procent het laagst.

Gemeenten zijn wettelijk verplicht om statushouders te helpen aan passende woonruimte. Hoe groter de gemeente, hoe meer mensen zij moet opvangen. Het demissionaire kabinet wil van die plicht af. De Raad van State noemt het plan om de voorrang van statushouders te schrappen echter "discriminerend" en stelt dat het wetsvoorstel in strijd is met de Grondwet.

Niet alleen voor statushouders is er een voorrangsregel: ook mensen met een urgentieverklaring bijvoorbeeld door huiselijk geweld, een vechtscheiding, medische nood, een handicap of sloop van hun woning kunnen voorrang krijgen bij het toewijzen van een sociale huurwoning.