Zorgmedewerkers met long covid tussen wal en schip, vakbonden klagen staat aan

Vakbonden FNV en CNV spannen een kort geding aan tegen de Nederlandse staat. Zij pleiten voor een schadevergoeding voor zorgverleners die in 2020 besmet zijn geraakt en door long covid al twee jaar niet meer kunnen werken. De vakbonden zijn woedend dat minister Conny Helder het opzetten van een regeling nu doorschuift naar de onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden. Veel zorgmedewerkers hebben namelijk geen werkgever meer.

De 29-jarige ambulanceverpleegkundige Roy van Oorschot uit Rosmalen is een van deze zorgmedewerkers. Hij is al bijna drie jaar ziek. "De minister heeft twee gezichten", zegt hij tegen Hart van Nederland. "Zij verkoopt water als goud. Het is voor mij nu lastig om rond te komen. Het voelt onterecht. We zijn ziek geworden op het werk, door protocollen die niet deugden. Ik voel mij in de steek gelaten door de overheid."

Prachtige baan

"Ik kreeg maart 2020 covid", vertelt Roy. "Ik heb inmiddels mijn weg gevonden. Al blijft het nog wel een uitdaging, want ik heb dingen moeten laten, zoals werken. Hetgeen wat ik wel kan doen grijp ik met beide handen aan. Ik sta goed in het leven."

Toch mist hij zijn 'prachtige baan' nog elke dag: "Het was uitdagend. Je weet niet wat de dag je brengt. Eerst sta je aan tafel, op een ander moment ben je weer bij iemand thuis. Hoe zorg je ervoor dat het goed afloopt en dat je goede zorg biedt? Ik had leuke collega's. Het is je familie."

Afschuiven op werkgevers

Van Oorschot is al ongeveer een jaar bezig met het regelen van compensatie. Hij heeft een club opgezet met ander ambulancepersoneel dat long covid heeft. Samen met FNV is hij in gesprek geweest met minister Helder: "We gaven toen aan dat wij ziek zijn geworden op het werk door protocollen die niet deugden. Nu worden we overgelaten door de overheid. We zijn een groot deel van ons salaris verloren. We krijgen van het UWV een uitkering. Op een gegeven moment kwam de minister met een compensatie van 15.000 euro, maar dat wilde zij eerst voordragen aan de Raad van State."

Na het advies van de Raad van State heeft ze haar plannen veranderd. "Ze zei: 'Wij dragen de verantwoordelijkheid van het kabinet over aan de werkgevers en de vakbonden, zodat zij in gesprek gaan. Als er een overeenstemming komt dan zou de overheid een gemaximeerde bijdrage kunnen leveren.' Ze schuift het op de werkgevers, maar wij hebben geen werkgever meer. Ik hoop dat de rechters een uitspraak gaan geven in ons voordeel", zegt Roy.

Dagvaarding van FNV en CNV

Vakbonden FNV en CNV stellen de Nederlandse staat aansprakelijk: "We vinden dat de overheid nalatig is geweest tijdens de pandemie om werknemers te beschermen tegen het virus. Duizenden zorgmedewerkers hebben hierdoor long covid opgelopen. Daarvan zijn honderden inmiddels langer dan twee jaar ziek én arbeidsongeschikt. Die groep zal toenemen want het gaat om mensen die in 2020 ziek zijn geworden met het virus op het werk", laat FNV aan Hart van Nederland weten.

Volgens deze vakbond is de groep teruggevallen in inkomsten: "Tegelijkertijd maken ze veel kosten, zoals medische kosten en revalidatiekosten die niet vergoed worden. Wij vinden dat dit gecompenseerd moet worden. Wij vragen een bedrag van ruim 22.000 euro per gedupeerde. Het is een voorschot op de geleden schade van de afgelopen jaren."

Verantwoordelijkheid doorschuiven

De gedupeerden vinden dat minister Helder totaal geen verantwoordelijkheid neemt. "Zij schuift de verantwoordelijkheid van de overheid weg en schuift het door naar de werkgevers als het gaat om het beschermen van zorgmedewerkers. Het geld voor de vergoeding zouden werkgevers dan moeten betalen. Het gaat ten kosten van de cao van de loonsverhoging van het zorgpersoneel", zegt het FNV.

"De groep mensen waar we voor procederen zijn ontslagen. Zij hebben een WIA-uitkering. Zij hebben geen werkgever meer. Als de minister zegt dat het geregeld moeten worden tussen werkgevers en vakbonden dan gaat het niet op voor de mensen die arbeidsongeschikt zijn geworden. Wij vinden dat de overheid ook een belangrijke rol heeft gespeeld."

Volgens het FNV heeft Helder, minister voor langdurige zorg en sport, advies ingewonnen om tijd te rekken: "Het lijkt alsof ze nu het advies naast haar neerlegt omdat de Raad van State de groep gedupeerden breder ziet en dat betekent dat er ook meer geld nodig is. De Raad van State ging ook in op de rol van de werkgevers. Die hebben een belangrijke plicht om voor een veilige werkvloer te zorgen. Al moesten zij zich tijdens pandemie wel houden aan de richtlijnen van het RIVM dus vanuit de overheid. Het lijkt alsof zij zich alleen is gaan focussen op de verantwoordelijkheid van de werkgevers."

Minister Conny Helder heeft nog niet gereageerd op vragen van Hart van Nederland over de kwestie.

Bovenstaande reportage is eerder uitgezonden door Hart van Nederland.