Prijs van benzine en diesel daalt amper nu olieprijs zakt: dit is waarom

Door de oorlog in Oekraïne is de onrust op de oliemarkt enorm toegenomen. Dat zorgde voor een explosieve prijsstijging, wat we meteen merkten bij het tankstation. Inmiddels is de olieprijs weer sterk gedaald en ligt die weer bijna op het niveau van voor de Russische inval. Waarom zien we dat nog niet terug aan de pomp?

Er zijn verschillende oorzaken voor, aldus de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) en consumentencollectief UnitedConsumers. De belangrijkste oorzaak is de onzekerheid over hoe de wereld er de komende maanden en jaren uit zal zien. Stijgt de olieprijs alsnog fors? Dan hebben tankstations liever een beetje vet op de botten.

'Neiging om meer winst te pakken'

"De gestegen inkoopprijs wordt direct doorberekend aan de klant, want tankstations willen geen risico lopen", stelt Paul van Selms van UnitedConsumers bij Hart van Nederland. "Bij daling is het allemaal iets relaxter, dan is er de neiging om meer winst te pakken op de marge."

Marnix Koopmans van de VNPI kan zich voorstellen dat tankstations zich nu willen beschermen tegen mogelijke prijsstijgingen. "Het kan zijn dat er momenteel een kleine marge wordt gepakt om dat risico af te dekken." Veel is dat volgens hem niet, omdat pomphouders elkaar zwaar bevechten op de prijs. "We hebben het dan echt niet over een dubbeltje per liter."

'Olieprijs van weken geleden'

Dat de brandstofprijzen nog altijd zo hoog zijn, komt vooral door de vertraging van de pompprijs met de prijs van ruwe olie op de internationale markt. "Jouw olie is van drie tot vijf weken geleden", legt Koopmans uit. "Zodra het kan gaat een ondernemer naar beneden met de prijs vanwege de onderlinge concurrentiestrijd."

Om de prijs weer te laten zakken is er dus even geduld nodig, omdat tankstations de afgelopen tijd duur hebben moeten inkopen en die aangekochte olie eerst nog tot benzine moet worden verwerkt. "De goedkopere benzine ligt nog niet in het tankstation", aldus Koopmans.

'Tijden van goedkope energie voorbij'

Volgens Van Selms kan de prijs voor langere termijn hoog blijven omdat er nog veel onzekerheid is over de situatie in Oekraïne. Prijsafspraken voor aankopen over een paar maanden gaan langdurig effect hebben. "De toekomst zit ook in de prijs aan de pomp." Ook blijft de prijs hoog omdat er veel minder olie uit Rusland wordt gekocht, voegt Koopman toe.

De oorlog heeft voor zo'n verstoring van de markt gezorgd dat de prijzen voor lange termijn hoger zullen liggen. "De tijden van goedkope energie zijn voorbij", waarschuwt Van Selms. "We moeten leren leven met prijzen boven de 2 euro per liter. Ik wil niet zeggen dat we er nooit meer onder komen, maar onder de 1,90 euro zie ik het niet meer snel komen."

Ooit terug naar 1,50 euro per liter?

Van 1,50 euro voor een liter Euro95 aan het begin van de coronacrisis kunnen we nu alleen nog maar dromen. Daarin speelt voor Europeanen ook de waarde van de dollar mee, legt Van Selms uit. "Ruwe olie wordt verkocht in dollars, die het afgelopen jaar tien procent duurder is geworden ten opzichte van de euro."

Een daling van de benzineprijs kunnen we de komende weken wel weer verwachten, denkt Koopmans. Daarbij wijst hij erop dat waar de gemiddelde landelijke adviesprijs al zes cent lager ligt dan het hoogtepunt vorige week. Maar of het echt terug gaat naar het 'normale' niveau? Dat kan alleen de toekomst uitwijzen en die is voorlopig nog erg onzeker. Over twee weken komt er in ieder geval wat verlichting: dan gaan de accijnzen op benzine en diesel tijdelijk omlaag.

Bovenstaande reportage was eerder te zien in Hart van Nederland