Oud-activist Rien van Genderen: 'Poetin veel gevaarlijker dan Sovjetleiders van toen'

Weerstand tegen de politiek die Rusland voert is niet nieuw. Ook tijdens de Koude Oorlog kwam het geregeld tot protesten, zowel tegen het beleid van het Westen als van de toenmalige Sovjet-Unie. Rien van Genderen maakte het allemaal mee.

We gaan terug naar 1983, het jaar van de grootste demonstratie ooit in Nederland ooit. Het Komitee Kruisraketten Nee (KKN) organiseerde dat jaar de antikernwapendemonstratie. Op 29 oktober bracht het protest zo'n 550.000 mensen op de been in Den Haag.

'Grote angst voor oorlog'

Met de geëscaleerde spanningen tussen Rusland en de Oekraïne zijn er opnieuw protesten. Maar zo massaal als in 1983 hebben we ze niet gezien. Is dat nog denkbaar?

In 1983 is Rien van Genderen 34 jaar oud als hij besluit af te reizen naar Den Haag. "Ik was getrouwd en had twee kinderen", vertelt hij bijna 40 jaar later. "Mijn vrouw Ineke en mijn drie maanden oude baby gingen gewoon mee. In 1981 was ik bij een grote demonstratie en die in 1983 was een logisch gevolg daarop. We hadden grote angst voor oorlog, voor een kernoorlog en dat wij erbij betrokken zouden raken. Ik denk dat dat sentiment nu ook leeft. Niet zo sterk, maar het is er wel."

'Zou ik niet meer zo doen'

Rien vervolgt: "We zien nog geen heel grote demonstraties, maar dat kan veranderen. Rusland is een ongelofelijk gevaarlijke staat geworden onder Poetin, voor zowel de eigen mensen als voor de buitenwereld."

Hij blikt weer terug in de tijd: "Natuurlijk heb ik getwijfeld of we er destijds goed aan deden. Mijn kijk op de wereld is inmiddels veranderd. Ik zat toen in een bandje en met een megafoon riep ik dan: "Weg met de NAVO!" Dat zou ik nu nooit meer doen."

'Volkomen onberekenbaar'

Rien slaapt slecht de laatste tijd. "Ik voel woede en ben heel erg boos over wat er gebeurt in Oekraïne", vertelt hij. "Dan voel ik de drang om mensen daar te helpen. In 1983 was er de angst voor een kernoorlog en ook nu is die er door uitspraken van Poetin. Deze man is nog veel gevaarlijker dan de leiders destijds in het Kremlin. Hij is volkomen onberekenbaar en er is niemand die hem corrigeert, zoals dat toen nog wel gebeurde."

Wie de straat op wil om te demonstreren heeft volgens hem een goede organisatie nodig: "Wij waren echte activisten. Zo'n demonstratie als in 1983 kwam niet van de één op de andere dag, het was behoorlijk goed georganiseerd."

Hij vertelt dat er bij sommige demonstraties bussen werden ingezet om mensen vanuit het hele land op te pikken. Activisten riepen anderen op om mee te doen. "We trokken door de straten en ik speelde in een muziekbandje op straat om aandacht te trekken. Er was heel veel animo. Zelf ben ik er maanden bij betrokken geweest." Rien lacht: "We hadden toen niet eens social media!"

Oorlog leeft op de gekste plekken

De oud-activist denkt dat er veel voor nodig is om opnieuw een demonstratie op die schaal te houden. Maar, zegt hij opnieuw: "Het is zeker mogelijk. Je ziet dat de oorlog in Oekraïne hier heel sterk leeft."

Rien noemt als voorbeeld een voetbalwedstrijd: "Ik was laatst bij een wedstrijd van Sparta. Iedereen had het daar over de oorlog en over Poetin. Er waren veel uitingen (tijdens de wedstrijd, red.). Dat betekent dat heel veel mensen zich er druk om maken, op een plek waar je het niet zo snel zou verwachten. Het begint weer te leven bij mensen."