'Toeval-Amerikanen' krijgen belastingdienst achter zich aan: 'Lange arm van Amerika'

Het zal je maar gebeuren: je bent Nederlander en woont hier, maar je hebt ook de Amerikaanse belastingdienst achter je aan. Dit omdat je blijkbaar óók een Amerikaans staatsburger bent. En al heb je voor deze dubbele nationaliteit niet gekozen, van de status kom je haast niet af en kost je ook geld. Voor zo'n 42.000 'toeval-Amerikanen' in Nederland is dit realiteit.

Roger Polak uit Pijnacker is zo'n 'toeval-Amerikaan', of beter genoemd een pech-Amerikaan. Naast de Nederlandse nationaliteit draagt hij ook Amerikaans staatsburgerschap, omdat hij in de VS geboren is. Op zesjarige leeftijd verhuisde hij naar Nederland en heeft hij naar eigen zeggen 'totaal geen affiniteit' met het land. Dat hij geen Amerika-fan is, is met een reden en dat is met name een Amerikaanse wet die hem zijn leven in Nederland vrij lastig maakt.

FATCA-wet

Het gaat om de FATCA-wet, een verdrag tussen Nederland en de VS. Die wet en het verdrag zijn er gekomen om zwartspaarders op te sporen en financiering van terrorisme tegen te gaan. De wet bestaat eigenlijk al sinds al 1860 en is ooit ingesteld om Amerikanen te straffen die onder hun dienstplicht wilden uitkomen door naar het buitenland te vluchten. Door de wet loopt Pijnackenaar Polak dagelijks tegen een hoop problemen aan. Ondanks dat hij niet in de Verenigde Staten woont of werkt moet hij namelijk hier wel belastingaangifte doen.

Toevallig kwam hij hier onlangs achter, na vijftig jaar. Hij wilde een nieuwe bankrekening openen en werd geweigerd door de bank om zijn Amerikaanse nationaliteit. Naast dat hij geen nieuwe rekening kan openen, is de kans ook groot dat de Verenigde Staten een deel van zijn pensioen opsnoepen.

Ook gaat het verder dan dat. Nu Polak zijn huis heeft verkocht kan de Amerikaanse belastingdienst bij zijn overwaarde zo'n dertig procent van het winstbedrag krijgen. "De lange arm van Amerika pakt het zo van mij af!", aldus de Amerikaanse Nederlander.

Dure en lange procedure

Polak is dan ook woedend dat hij niets kan inbrengen tegen dit beleid. Een logische stap is om van zijn Amerikaanse nationaliteit afstand te doen, maar dat lijkt voor de dubbele burger onmogelijk door de bureaucratische muur waar hij tegenaan loopt. In de praktijk is de procedure eindeloos en bovendien ook niet kosteloos.

American Overseas, een instelling die ‘toeval-Amerikanen’ helpt en ondersteunt met gratis advies hoorde al duizenden schrijnende situaties aan van Nederlandse Amerikanen. "Je kunt alleen je staatsburgerschap opzeggen als je al vijf jaar belastingaangifte gedaan hebt in de Verenigde Staten. Om die aangifte te doen moet je een Amerikaans BSN nummer hebben. Die heb je niet, dus daar moet je ongeveer een jaar op wachten", legt Daan Durlager uit van het adviesbureau.

Daarbij vult hij aan dat het daarmee nog niet afgehandeld is. "Als je die aanvraagt, moet je in de tussentijd hopen dat de bank geen vragen gaat stellen en je rekening niet gesloten wordt", legt Durlager uit.

Om onmiddellijk van je staatsburgerschap af te komen, moet je vijf jaar aan belasting in terugwerkende kracht afbetalen. "Hierbij komt in beide gevallen bij dat je zo'n 2300 euro aan kosten kwijt bent aan het Amerikaanse consulaat", aldus Durlager. Volgens het adviesbureau is het hele traject naast de rompslomp aan documenten er en kostenpost van minimaal zo'n vijfduizend euro.