Schuldhulpverleners vaker doelwit van agressie en bedreigingen

Schuldhulpverleners zijn het brengen van slecht nieuws en de weerstand van klanten wel gewend, maar de agressie en wanhoop waarmee de hulpverleners de laatste tijd te maken krijgen, loopt de spuigaten uit. Door de exploderende energierekeningen en stijgende kosten krijgen ze door de wanhoop bij de klanten steeds meer bedreigingen op hun bordje.

Mensen die al in de knel zaten, worden nu wanhopig. "Steeds meer cliënten zeggen dat ze niet meer weten wat ze moeten doen en dat ze nadenken over zelfdoding", vertelt Marco Florijn, voorzitter van de Nederlandse vereniging voor financiële hulpverleners (NVVK) aan het AD.

Agressieve, schokkende berichten

Schuldhulpverleners krijgen te maken met allerlei schokkende berichten en agressieve uitspraken. Zo wilde een man die in de schuldhulpverlening zit een klein beetje extra geld te besteden hebben deze maand voor zijn wekelijkse boodschappen. Hij vroeg aan de hulpverlener of hij hiervoor een deel van zijn energietoeslag, dat de overheid verstrekt aan mensen met een laag inkomen, kon gebruiken. Nee, was het antwoord. Die toeslag is nodig voor de ook al stijgende energiekosten. "De hulpverlener kreeg daarna een foto opgestuurd van een opengesneden lichaam. Met de tekst: is dit wat je wil?", vertelt Florijn.

Ook rechters maken zich zorgen over een grote groep Nederlanders die met schulden kampt en daardoor telkens weer in juridische procedures verwikkeld raakt. Een nieuw wetsvoorstel moet hier verandering in brengen. Het plan is dat er voortaan door de rechter een betalingsregeling met meerdere betalingstermijnen kan worden opgelegd. Hiermee wordt de positie van iemand die zijn schulden niet in één keer kan betalen verbeterd.

'Het voelde nog nooit zo guur als nu'

Goed nieuws voor degenen met schulden in juridische procedures, maar de crisis loopt zodanig uit de hand "dat er inmiddels ook Nederlanders aankloppen bij financiële hulpverleners die dat nooit eerder deden", vertelt Florijn. Mensen die net onder modaal verdienen bijvoorbeeld, maar het niet meer redden. "Mensen hebben financiële stress, door de steeds hogere kosten van onder meer energie. Het geld dat ze daarvoor opzij zouden moeten zetten, hebben ze nodig voor de duurdere boodschappen. Op die manier leven ze in feite op de pof. Het voelde nog nooit zo guur als nu."

Er zijn wel vormen van lastenverlichting, zoals de energietoeslag voor mensen met lage inkomens. Alleen wordt deze niet altijd aangevraagd. Zestig procent die er recht op heeft, ontvangt het niet. De reden is simpel: mensen weten simpelweg niet dat ze ervoor in aanmerking komen. "De overheid kan blijkbaar niet genoeg duidelijk maken waar en hoe je die toeslag kunt krijgen." Als het aan Florijn ligt kan daar nog een hoop in worden verbeterd. "Zet als overheid een meldpunt op waar iemand met zijn financiële problemen terechtkan."

Stop met gas afsluiten

De Nederlandse vereniging voor financiële hulpverleners pleit ervoor om voorlopig te stoppen mensen van het gas af te sluiten als ze het niet meer kunnen betalen. "Een heraansluiting kost 800 euro. Onbetaalbaar voor mensen die al in de schulden zitten."

Ook wil de verenging tijdelijk een stop op incasso als mensen een betalingsachterstand hebben. "Zorg juist voor een individuele benadering van mensen die het moeilijk hebben nu. Ga kijken waardoor de disbalans tussen inkomsten en uitgaven wordt veroorzaakt: door verkwisting of door overmacht?"

'Zorgen over tempo van fonds'

Of deze maatregelen er daadwerkelijk gaan komen is nog de vraag. Het kabinet buigt zich over een plan om Nederlanders te helpen die door de energiecrisis hun energierekening niet meer kunnen betalen. Als ze echt in betalingsproblemen komen en dreigen afgesloten te worden, nemen de overheid en de energiebedrijven de rekening over. Of dit dé oplossing is van het energieprobleem, valt te betwijfelen. "Dat is een deel van de oplossing. Maar we maken ons zorgen over het tempo waarin dat fonds kan werken", vertelt Florijn.

'We kunnen niet verduurzamen'

Ook maakt de voorzitter zich zorgen over de ondernemers. "Denk aan bakkers die veel energie gebruiken en hun rekening vijf keer over de kop zien gaan". Gister volgde bakker Jack van Roon met tranen in zijn ogen een gesprek in de Tweede Kamer over de alsmaar stijgende energieprijzen. "Ik hoor alleen maar 'verduurzamen, verduurzamen, verduurzamen", vertelt bakker Van Roon.

Maar dat overstappen van gas naar elektra-ovens kan voor hem niet zomaar vanwege de torenhoge kosten die daarbij komen kijken. "We kunnen niet eens verduurzamen. We willen wel, maar we kunnen niet eens." Een van de oplossingen die genoemd wordt als lastenverlichting, is het verlagen van de energietarieven. Maar dat gaat zomaar niet, zegt Vattenfall-afgevaardigde Bram Drewes. "Dat kunnen we niet zomaar regelen."

'Ook Rutte moet urgentie gaan uitstralen'

Of er licht is aan het einde van de tunnel is dus de grote hamvraag. Ondertussen staat bij de schuldhulpverleners de telefoon roodgloeiend. Willen we hier verandering in brengen en mensen perspectief bieden, dan moet het "kabinet doordrongen zijn van de enorme urgentie van dit probleem", vertelt Florijn. "Maatregelen vanaf 1 januari, dat is voor veel mensen écht te ver weg. Onder buurlanden hebben ook oplossingen en dat moeten wij ook kunnen. Ook premier Rutte moet die urgentie gaan uitstralen."