Statushouders komen maar moeilijk aan werk: 'Werkgevers moeten daarbij geholpen worden'

Statushouders moeten sneller aan het werk. Dat was de boodschap van minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vorige week. Maar bureaucratische rompslomp, een taalbarrière en terughoudendheid bij werkgevers staan een snelle toetreding tot de arbeidsmarkt in de weg.

Ondanks de enorme vraag naar goed personeel zit 57 procent van de statushouders in de bijstand. Sommigen zelfs jarenlang, terwijl de meesten vaak niets liever willen dan aan de slag te gaan.

Aiman Mlahte is een van hen. Hij kwam in 2015 in Nederland en weet al jaren dat hij hier mag blijven, maar toch lukt het hem maar niet om aan een baan te komen. “In Syrië was ik journalist en had ik een eigen bedrijf als gids voor toeristen. Ik heb heel veel ervaring dus wil wel graag werken in mijn eigen vakgebied”, vertelt hij aan Hart van Nederland.

Helpen inburgeren

Toch zit Aiman niet bij de pakken neer. “Ik krijg Nederlandse les, volg een cursus en heb als journalist mijn eigen site. Ik ben hard bezig om nieuwe kansen te creëren." Toch heeft hij soms het idee dat hij er alleen voor staat. "De gemeente zou meer moeten doen om ons te laten inburgeren."

Aiman woonde na zijn aankomst in Nederland acht maanden in een azc, maar woont nu wel op zichzelf. Dat geldt niet voor Diaa Eddin Malak. Hij kwam in 2021 naar Nederland en heeft inmiddels een verblijfsvergunning, maar woont nog steeds in een azc en heeft net als Aiman nog geen baan gevonden.

"Het leven is zwaar en de sfeer is hard in het asielzoekerscentrum”, legt Diaa uit. “Werk vinden is moeilijk omdat mijn Nederlands niet super is. Ik wil heel graag werken, maar wel graag op mijn niveau."

Diaa werkte in Dubai als fotograaf en tv-presentator en wil dan ook graag door in de journalistiek, maar een vaste baan vinden lukt niet. Om toch bezig te blijven doet hij vrijwilligerswerk en maakt hij zelf video’s op TikTok waarin hij zijn eigen ervaringen en die van andere vluchtelingen in Nederland vastlegt.

Gesloten deuren

Waarom is het voor statushouders zo moeilijk om een baan te vinden? "Omdat heel veel werknemers de deuren gesloten houden", zegt Martin Kniest. Met zijn bedrijf, Matz Social, zet hij zich in om asielzoekers en statushouders aan het werk te krijgen, waaronder ook bij zijn eigen wasstraat.

De VNO-NCW I MKB Nederland bevestigt dat het voor werkgevers niet bepaald makkelijk is om statushouders in dienst te nemen. "Mensen verhuizen vaak in die eerste jaren, daardoor is het lastig om deze mensen in beeld te krijgen. Daarnaast zijn er ook praktisch punten: taalachterstanden, culturele uitdagingen en problemen met diploma's", aldus de ondernemersorganisatie. "Er wordt meer van werkgevers verwacht en daar moeten ze misschien ook meer bij geholpen worden.

“Sinds januari 2022 moeten gemeentes aan de slag met statushouders die aan hen toegewezen zijn, maar geen enkele gemeente heeft dit goed ingericht", legt Kniest uit. Maar het grootste probleem zijn volgens hem de enorme wachttijden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Het kan in de asielprocedure namelijk soms wel een jaar duren voordat iemand op gesprek kan komen. “Hierdoor kan het aanvragen van een BSN heel lang duren, en dan kan je ook niet werken.”

Toch ligt er volgens Kniest ook een verantwoordelijkheid bij werkgevers. “Er ligt enorm veel potentieel, maar werkgevers weten hier niet van. Zij zien vooral veel onduidelijkheid en obstakels, terwijl dat in de praktijk ook wel meevalt.” Hij vindt het doodzonde.

"Er staan 50.000 mensen te wachten om naar de arbeidsmarkt te gaan en de deuren blijven dicht. En volgens mij hebben we juist personeel nodig, dus het wordt een keer tijd dat er bruggen geslagen worden."