Dit merken wij nu al in Nederland van de oorlog in Oekraïne

De gevolgen van de Russische invasie van Oekraïne zijn ook in ons land voelbaar. Premier Mark Rutte sprak na een spoedoverleg binnen het kabinet van "maximale sancties" tegen Rusland. Toch zijn dat bij lange na niet de enige directe gevolgen voor Nederland, en de verwachting is dat de impact de komende tijd nog meer zichtbaar wordt.

Voor een liter Euro95 (E10) gaat de gemiddelde advies prijs in een keer met 1,4 cent omhoog, werd donderdagavond bekend. Met ingang van vrijdag gaat het dan om 2,213 euro. Voor diesel bedraagt de adviesprijs dan 1,890 euro en voor lpg 1,158 euro.

Tanken wordt al langer steeds duurder. Dat komt onder meer door de grote vraag naar brandstof die wordt veroorzaakt door het economisch herstel uit de coronacrisis. Daarbij speelt mee dat de grote olieproducerende landen van oliekartel OPEC en bondgenoot Rusland er al een tijd voor blijven passen om de oliekraan flink extra open te zetten.

Het nieuws zorgt nu al voor drukte bij de tankstations. Maar volgens BETA, de belangenvereniging van pompstationhouders, is het niet nodig hamstergedrag te vertonen. "Ongeveer 40 procent van de olie in Nederland komt uit Noorwegen en de voorraden zijn hoog", aldus voorzitter Ewout Klok. Qua olie-invoer komt Rusland dan wel op plek twee, maar volgens Klok is er nog geen reden tot hamsteren, "omdat we uit meerdere landen olie halen".

Hogere gas- en energieprijzen

Ook de prijs van gas is donderdag omhooggeschoten nadat Rusland de aanval had ingezet op zijn buurland. Op de toonaangevende Amsterdamse beurs steeg de prijs met meer dan 40 procent, en dat gaat gevolgen hebben voor de prijs die je voor verwarming betaalt. Rusland is een grote leverancier van gas aan Europa en de angst is dat de gaskraan dichtgedraaid gaat worden.

Zorgen over de energieprijs leven ook bij Nederlandse ondernemers. Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland vrezen dat als gevolg van de onrusten de prijzen van onder andere energie zullen oplopen. Ook kan het conflict mogelijk gevolgen hebben voor de aanvoer van goederen.

Voedsel duurder

Zo zijn Rusland en delen van Oekraïne belangrijke leveranciers van granen en eetbare oliën. De prijs van gewassen stijgt door de crisis sterk, waardoor automatisch ons eten duurder zal worden. Oekraïne en Rusland zijn goed voor ongeveer een kwart van de wereldwijde handel in tarwe en voor een vijfde van de verkoop van maïs. Verder zijn de landen goed voor 80 procent van de wereldwijde export van zonnebloemolie.

De vraag naar transport van en naar Oekraïne en Rusland valt door de inval van de Russen in Oekraïne weg, geven transportbedrijven TransHeroes en Jan de Rijk Logistics aan. "Dat er nu al gevolgen zijn voor het Nederlandse bedrijfsleven mag duidelijk zijn", zegt Edwin Asveld, directeur van transportbemiddelingsbedrijf TransHeroes.

TransHeroes, dat onder meer verpakte voedingsmiddelen en machinebouw transporteert via lokale partijen in Oekraïne, had nog een aantal transporten lopen, ook naar Rusland, maar de vraag is hoe dat verder gaat. "Alles dat in Oekraïne aankomt is niet meer in te klaren, want het douanepersoneel zit ook thuis. Ik heb het idee dat alles op blokkade staat", zegt Asveld. "Klanten weten niet zeker of ze hun spullen of hun geld wel krijgen. We gaan nu voor zowel Belarus, Oekraïne als Rusland kijken of ze spullen aanbieden." Als Rusland uit het internationale banksysteem SWIFT zou worden gegooid, is het volgens Asveld "bijna onmogelijk" om daar zaken te doen.

Vluchtelingen

De EU zet zich schrap voor een exodus van mogelijk vele duizenden vluchtelingen uit Oekraïne, dat 44 miljoen inwoners telt. Ook landen die normaliter nieuwkomers zoveel mogelijk weren, zoals Hongarije, zeggen zich gastvrij op te stellen. Kleine groepjes Oekraïners staken donderdag volgens persbureau Reuters al bepakt en bezakt de Hongaarse grens over, sommigen te voet.

Mochten Oekraïners die op de vlucht zijn voor het oorlogsgeweld naar Nederland komen, dan zal het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) snel nieuwe opvanglocaties moeten creëren. Alle opvangcentra voor vluchtelingen zitten momenteel vol, aldus een woordvoerster van het COA.

Carnaval

De oorlog in de Oekraïne is voor carnaval vierend Brabant en Limburg nog geen aanleiding om het feest af te blazen of in een andere vorm te gieten. "Tenzij er richtlijnen van de landelijke overheid komen", zei een woordvoerder van de Samenwerkende Limburgse Vastelaovesvereniginge SLV donderdag. Ook een woordvoerder van de Brabantse Carnavals Federatie ziet geen signalen dat carnavalsactiviteiten vanwege de oorlog in Oost-Europa worden afgelast. Beide woordvoerders reageren op het nieuws dat het West-Duitse carnavalsbolwerk Keulen donderdag wél besloten heeft een groot carnavalsfeest met optocht af te blazen.

Tijdens de Golfoorlog in 1991 werd in Limburg wél besloten de optochten niet door te laten gaan. Beide woordvoerders wijzen er op dat carnaval dit jaar vooral ongeorganiseerd is, als gevolg van het coronavirus. "Wij gaan er dus eigenlijk niet over", aldus de woordvoerder van de SLV. Wat blijft in de meeste plaatsen is het straat- en kroegencarnaval.

Hart van Nederland / ANP