Waarom noemen we Bretly D. niet meer bij zijn volledige naam?

Afgelopen dagen keek het land uit naar moordverdachte Bretly D. De politie verspreidde een foto van de man en gaf zijn volledige naam vrij. Op alle kanalen was D. herkenbaar in beeld en binnen no time werd hij de meest gezochte man van Nederland. Maar sinds hij dinsdag is opgepakt, noemen media D. alleen bij zijn initialen en krijgt hij een zwart balkje voor zijn ogen. Waarom anonimiseren we hem terwijl iedereen hem al heeft gezien?

Het anonimiseren van een verdachte is geen wettelijke verplichting, maar een journalistiek gebruik, legt hoofdredacteur van Hart van Nederland Marc Veeningen uit. Hart van Nederland hanteert hiervoor de leidraad van de Raad voor de Journalistiek.

Daarin staat onder meer: 'Journalisten dienen te voorkomen dat informatie of beelden worden gepubliceerd waardoor verdachten en veroordeelden door het grote publiek eenvoudig kunnen worden geïdentificeerd en getraceerd.' Een vergelijkbaar uitgangspunt is opgenomen in de code voor de journalistiek van het Genootschap van Hoofdredacteuren.

Privacy beschermen

"Het uitgangspunt is dat wij, evenals vrijwel alle andere journalistieke media in Nederland, de privacy van verdachten zoveel mogelijk beschermen omdat en zolang ze verdachte zijn." Veeningen zegt dat hoewel namen van verdachten al snel rondgaan op sociale media, "wij hierin een eigen verantwoordelijkheid hebben. En daarnaast hebben wij de journalistieke plicht om zorgvuldig te zijn in onze berichtgeving en de omgang met mensen die officieel verdachte zijn in een zaak."

Het kan namelijk zo zijn dat een verdachte toch niet schuldig wordt bevonden of dat de rechter in zijn uitspraak meeweegt dat iemand al in de media veroordeeld is, (mede) doordat er veel privacygevoelige gegevens openbaar zijn gemaakt, aldus Veeningen. "Daarom zijn in dit geval ook de eerdere berichten geanonimiseerd."

Veeningen benadrukt dat het weglaten van de gehele achternaam en de balk op de foto het enige is dat Hart van Nederland aanpast. "Inhoudelijk wordt onze berichtgeving nooit aangepast, tenzij er sprake is van een feitelijke onjuistheid. Wij vermelden dan in de rubriek correcties en aanvullingen dat er iets is aangepast."

Uitzonderingen

Er zijn echter ook uitzonderingen. Wim de Bruin, woordvoerder van het Openbaar Ministerie, legt aan Hart van Nederland uit dat het OM vanwege privacy altijd de initialen van de verdachte gebruikt. "Maar er zijn uitzondingsituaties, zoals afgelopen dagen dat iemand dringend gezocht wordt. Dan geven wij de volledige naam en foto vrij. Maar op het moment dat iemand aangehouden wordt, is het niet meer noodzakelijk om steeds de volledige naam te gebruiken", zegt hij.

Veeningen voegt naast opsporingsberichtgeving nog een uitzonderingsregel toe, namelijk de situatie van bekende Nederlanders. Zoals Marco Borsato hier een goed voorbeeld van is. Ook De Bruin zegt dat "in gevallen van bekende Nederlanders privacybescherming niet zo veel zin heeft." Het kan tot slot ook nog zo zijn dat een verdachte zelf contact zoekt met de media en aangeeft met volledige naam naar buiten te willen treden, aldus De Bruin.