Rechtbank gijzelt NOS-journalist: 'Aanval op persvrijheid'

Verslaggever Robert Bas van de NOS wordt door de rechtbank in Rotterdam gegijzeld, omdat hij geen vragen wil beantwoorden in een lopende strafzaak. De hoofdredactie van de NOS spreekt van een aanval op de persvrijheid. Met de gijzeling, een juridisch dwangmiddel, wil de rechter-commissaris hem alsnog een verklaring laten afleggen, meldt de NOS op hun website. "Bas beriep zich vandaag om principiële en juridische redenen op zijn journalistieke verschoningsrecht en gaf bij het verhoor geen inhoudelijke antwoorden. Dat recht is voor journalisten van belang om hun bronnen en zichzelf te beschermen." Volgens de NOS zouden Bas en de bron geen verdachte zijn in de zaak.

Vergismoord ggz-directeur

Het gaat om de zaak van de vergismoord op ggz-directeur Rob Zweekhorst, die in 2014 werd doodgeschoten. De schutter zag hem aan voor een vijand in de drugswereld. NOS-journalist Robert Bas kwam er begin dit jaar achter dat telefoongesprekken tussen een bron en hem door justitie waren afgeluisterd. Verslagen van sommige gesprekken zijn door justitie aan het vergismoord-dossier toegevoegd. Bas heeft in de rechtbank verklaard dat het geven van antwoorden op vragen kan leiden tot een gevaarlijke situatie voor zowel de bron als voor hem.

'Aanval op persvrijheid'

NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff noemt de gijzeling een aanval op de persvrijheid. "Het recht op bronbescherming is voor een journalist cruciaal om zijn functie als waakhond van de democratie te kunnen uitvoeren. Dit wordt door de rechter-commissaris onderschat." Nederland kent sinds oktober 2018 een wettelijk verschoningsrecht voor journalisten. Dat betekent dat de bronbescherming van journalisten wettelijk is vastgelegd.

Wat is een gijzeling?

Het gijzelen van een getuige in een strafproces, betekent dat de rechtbank iemands vrijheid ontneemt. Dat kan alleen als de rechter vindt dat een getuige moet antwoorden op een bepaalde vraag en de getuige dat niet wil. Het gijzelen door de rechtbank is dus wat anders dan wanneer iemand door een ander persoon wordt gegijzeld. Een getuige gijzelen kan alleen wanneer die getuige geen verschoningsrecht heeft. Het is dus de vraag of de gijzeling van journalist Robert Bas standhoudt. In het jaar 2000 werd ook journalist Koen Voskuil gegijzeld door de rechtbank. Hij werd achttien dagen vastgehouden. Het Europese Hof van de Mensenrechten oordeelde jaren later dat de Nederlandse justitie zijn rechten had geschonden.