Hulporganisaties: meer aandacht en begrip nodig voor naasten van daders

Er moet meer aandacht komen voor de wereld waarin naasten terechtkomen als een geliefde in de gevangenis belandt. Die oproep doen vrijwilligersorganisatie Gevangenenzorg Nederland en Stichting Herstel en Terugkeer op bij Hart van Nederland.

In de podcastserie Bloedband vertellen familieleden van daders aan Hart van Nederland over de achtbaan waarin ze terechtkomen op het moment dat ze horen dat hun kind, broer of zus een misdrijf heeft gepleegd. Naasten worstelen niet alleen met tegenstrijdige gevoelens, maar krijgen in sommige gevallen zelfs te maken met bedreigingen.

'Kan iedereen overkomen'

Dat een geliefde verdacht wordt van het plegen van een vergrijp (en later daarvoor wordt veroordeeld) kan "iedereen overkomen", benadrukken Gevangenenzorg Nederland en Stichting Herstel en Terugkeer. Mensen beseffen volgens de organisaties niet in wat voor "vreemde wereld" de zorgenoemde 'achterblijvers' daarna terecht komen.

"Ze komen ineens terecht in een situatie die ze niet kennen en ze moeten allerlei praktische zaken regelen terwijl de situatie emotioneel veel met ze doet", legt Marja Baars uit. Zij is communicatieadviseur bij Gevangenenzorg Nederland, een organisatie die steun biedt aan achterblijvers door naar hen te luisteren en mee te denken in praktische zaken.

Meer aandacht en begrip

"Gezinnen zijn de dupe en komen in een volkomen vreemde wereld terecht", vult Frans Douw aan. Hij is oud-gevangenisdirecteur én medeoprichter van Stichting Herstel en Terugkeer, een stichting die zich inzet voor alle mensen die betrokken zijn bij een veroordeling. Hun missie is om zij die ten onrechte niet gehoord en erkend worden een podium te geven.

Volgens beiden is het een goede ontwikkeling dat naasten hun verhaal in de podcast naar buiten brengen. "Het is fijn dat er meer aandacht en begrip komt voor deze groep, want dat is nodig", zegt Baars. "De familie voelt zich vaak 'mee gestraft'. Het is goed als er over dit onderwerp kan worden gepraat zonder dat de familie door de omgeving wordt veroordeeld."

'Er moet echt iets gebeuren'

Als het aan Douw ligt, moet de aandacht vervolgens wel zorgen voor verbetering. "Er moet echt iets gebeuren om meer aan de positie van achterblijvers te doen", stelt hij. Hij pleit om die reden voor een organisatie die hen begeleidt terwijl hun geliefde in de gevangenis, maar ook in de periode daarna.

"Het gezin maakt een enorme crisis door en moet zien te overleven", weet Douw. Wat hem betreft zou er daarom bijvoorbeeld meer rekening gehouden moeten worden met kinderen tijdens een arrestatie. Ook moet er volgens de oud-gevangenisdirecteur beter gekeken worden naar bezoekfaciliteiten in penitiaire instellingen.

Herhaling voorkomen

Stichting Herstel en Terugkeer wil bovendien dat achterblijvers meer betrokken moeten worden bij de detentie van hun opgesloten familielid én bij de periode na de vrijlating. "Dat is onder meer goed om herhaling van een misdaad bij een veroordeelde te voorkomen", legt Douw uit.

Bij de stichting proberen ze ervoor te zorgen dat achterblijvers gehoord en gezien worden door instanties als gemeenten en het ministerie, maar ook door gevangenisdirecteuren. "Maar we hebben nog een lange weg te gaan", zegt medeoprichter Douw. "Dat er aandacht voor is, geeft in ieder geval een vorm van erkenning", vult Baars hem tot slot aan.

Iedere maandag verschijnt een nieuwe aflevering van de vijfdelige podcastserie Bloedband. Luister hieronder via Juke naar het meest recente deel. Via Spotify of Apple Podcasts kan ook.

Beeld via Unsplash