Op zoek naar moordenaar Nicky Verstappen in grootschalig DNA-verwantenschansonderzoek

Vanaf zaterdag 24 februari 2018 worden 21.500 Limburgse mannen opgeroepen om mee te werken aan een DNA-verwantschapsonderzoek. Dit om een mogelijk match te vinden met het DNA dat werd gevonden op het lichaam van de vermoorde Nicky Verstappen in 1998.

De elfjarige Nicky werd in augustus 1998 tijdens een jeugdkamp op de Brunssummerheide vermoord. Een dader is nooit gevonden, maar wel DNA-sporen. Eerder werden die sporen al vergeleken met de 270.000 profielen in de nationale DNA-databank. Dat leverde geen resultaat op. Nu wordt er gerichter gezocht in de omgeving van de Brunssummerheide.

Tentenkamp

Het tentenkamp van het jeugdwerk stond destijds aan de rand van het recreatieoord, midden in de natuur. Er was een hoofd- en een toiletgebouw, maar verder werd vooral uit de tenten geleefd. De 37 kinderen sliepen verspreid over tien tenten, en verder waren er nog tenten voor de staf en bv. het eten en spelmateriaal. Nicky sliep met 4 andere jongens in een tent met plastic ramen, hun tent stond tegen de rand van het natuurgebied de Brunssummerheide. Zondagavond 9 augustus 1998 liggen de vijf jongens samen in hun grijsgroene bungalowtent maar maandagochtend wordt er om 08.30 uur alarm geslagen: Nicky is weg. Hij lijkt blootsvoets te zijn verdwenen.

Zoektocht

De volgende ochtend: dinsdag 11 augustus, heeft de politie inmiddels de regie overgenomen in de zoektocht naar Nicky. Er worden twee speurhonden en een vliegtuigje ingezet en de vrijwilligers krijgen begeleiding zodat er gestructureerd wordt gezocht. Nicky is al bijna 40 uur weg. De laatste zoektocht van die dag begint om ongeveer 20.15 uur. Op een stukje terrein aan de Schinvelderweg ziet een oom van Nicky opeens iets roods. Nicky Verstappen is gevonden. Hij ligt op zijn rug, alsof hij slaapt en met gestrekte benen alsof hij is neergelegd. Nicky wordt gevonden in zijn rode Ajax pyjamabroek.

Meerdere scenario’s

De exacte doodsoorzaak van Nicky is nooit vastgesteld en de politie kan ook niet met zekerheid zeggen of hij wel of niet seksueel misbruikt is. Feit is wel dat Nicky een volkomen gezonde jongen was waarvan men niet verwacht dat hij zo opeens een natuurlijke dood sterft en bovendien lijkt het alsof hij door iemand is achtergelaten. Een van de scenario’s waar de politie rekening mee houdt is dat hij is meegenomen de kant van dat bosje op. Een ander scenario is dat hij zelfs een tijd van de heide weg is geweest  en later weer is teruggebracht.

DNA aangetroffen

Op de kleding van Nicky zijn DNA sporen aangetroffen van een onbekende man. Die man heeft de politie nooit rechtstreeks weten te vinden terwijl juist die man waarschijnlijk kan vertellen wat er is gebeurd of de politie op een spoor van een verdachte kan zetten. Overigens is dat aangetroffen DNA al vergeleken met iedereen die bij het kamp was, en dat leverde geen match op.

Gezochte man komt waarschijnlijk uit de omgeving

De politie denkt dat de plek waar Nicky is achtergelaten iets over die man zegt. Deskundigen zeggen eigenlijk allemaal hetzelfde: namelijk dat de man lokale bekendheid gehad moet hebben: bekendheid met De Heikop, bekendheid met de Brunsummerheide en misschien zelfs wel bekendheid met het kerstbomenperceeltje waar Nicky is gevonden. Experts en onderzoeken geven aan dat de man zeer waarschijnlijk binnen een straal van 5 km woont of woonde van de vindplek. Nog specifieker: waarschijnlijk in het gebied ten zuiden van de hei: uit of Landgraaf of de gedeelten van Heerlen en Brunssum die net aan de hei grenzen.

DNA - verwantschapsonderzoek

De sporen van de onbekende man heeft de politie met betere technieken laten opwaarderen en via een DNA-verwantschapsonderzoek wil ze nu proberen te achterhalen wie dat is. Er worden zo’n 21.500 mannen gevraagd of ze hun DNA willen afstaan. De politie vindt dat deze zaak met de huidige technieken het verdient na 20 jaar te worden opgelost.

Hoe kan DNA helpen?

DNA is de drager van ons erfelijk materiaal. Het zijn een soort lange om elkaar draaiende strengen, in een voor ieder mens uniek patroon genetische codes. Dat DNA is in ons lichaam verpakt in chromosomen, die in de kern van elke cel in je lichaam zijn te vinden, of het nu een huid- of zenuwcel is. Elk mens heeft 46 van die chromosomen - 23 van je vader en 23 van je moeder – geordend in paren. Vooral het 23e paar chromosomen is interessant: dat zijn de geslachtschromosomen. Bij een vrouw zijn dat 2 X-chromosomen, bij de man een X en een Y.  Ook van die geslachtschromosomen krijg je de helft van je moeder en de helft van je vader mee. Bij de moeder is dat altijd een X-chromosoom, maar de vader bepaalt dus het geslacht van een toekomstig kind. Geeft hij via zijn zaadcel een X-chromosoom mee, dan wordt het een meisje, levert hij een Y-chromosoom, dan wordt het een jongen.

Y-chromosoom

Dat kleine Y-chromosoom wordt vrijwel 100% identiek van vader op zoon overgedragen. Daarom kun je er mannelijke familiebanden mee aantonen. Dat specifieke Y-chromosoom kijgt een man 1 op 1 van zijn vader, en die weer van zijn vader, enzovoorts. Met die achtergrond wordt DNA-verwantschapsonderzoek gedaan. Als onderzoekers tijdens het komende DNA-verwantschapsonderzoek stuiten op iemand met zo’n zelfde Y-chromosoom als de onbekende man – dat kan dat ook van hele verre familie zijn - en komt de politie hopelijk uiteindelijk uit bij de man wiens DNA bij Nicky is gevonden.

Oproep om DNA af te staan

Als je zo’n brief hebt gekregen of als je sowieso vrijwillig DNA wil  afgeven – dat mag ook - kom je bij een afnamepunt. Het Nederlands Forensisch Instituut krijgt alleen gecodeerde staafjes, geen gegevens van de persoon die DNA afgaf. Zij maken een DNA-profiel uit het wangslijm en kijken dan puur of er een match is met het bewijsmateriaal. Geeft uw afgenomen DNA-materiaal geen match, dan wordt het vernietigd. U krijgt ook geen profiel of iets dergelijks opgestuurd. Als er wel een match is, krijgt het onderzoeksteam een seintje, zodat zij een stamboom kunnen gaan maken. Hopelijk leidt het DNA van een vrijwilliger dan naar degene die Nicky vermoedelijk achterliet en wordt eindelijk duidelijk wat er in 1998 is gebeurd.

Burgemeester Leudal: 'Media blijf weg!'

Burgemeester Arno Verhoeven van de Limburgse gemeente Leudal doet een dringend beroep op de media weg te blijven uit Heibloem, als daar DNA van inwoners wordt afgenomen bij het onderzoek naar de moord op Nicky Verstappen. Media-aandacht zou mogelijk mensen afschrikken, aldus Verhoeven. ''Onze inwoners van Heibloem hebben duidelijk te kennen gegeven zo veel mogelijk in de luwte te willen deelnemen aan het DNA-verwantschapsonderzoek. Ik begrijp en respecteer dit volkomen. Aanwezigheid van de media wordt in Heibloem niet op prijs gesteld en heeft mogelijk een negatief effect op de bereidheid tot deelname. Ik doe als burgervader van Heibloem dan ook een nadrukkelijk appel op de media om de behoefte van onze burgers te respecteren en de afnameperiode in Heibloem in alle rust te laten geschieden.’’ Journalistenvakbond NVJ vindt het goed dat de burgemeester ervoor kiest een moreel appel te doen op de media en geen verbod in te stellen. ''Je ziet soms dat gemeenten een verbod uitspreken, maar dat vind ik ongelukkig'', zegt secretaris Thomas Bruning. ''Hij wil zijn inschatting overbrengen aan de media. Daar kun je verschillend over denken, maar voor ons is het belangrijkste uitgangspunt dat de keuze moet blijven aan de media.''