Journalisten steeds onveiliger: Nederland lager dan ooit op ranglijst persvrijheid

Nederland staat lager dan ooit op de ranglijst van persvrijheid, die wordt opgesteld door Reporters Sans Frontières (RSF). Volgens RSF neemt de agressie tegen journalisten in ons land toe, ondanks dat er relatief gunstige omstandigheden voor persvrijheid zijn.

Nederland is binnen een jaar maar liefst 22 plekken gedaald op de jaarlijkse index, van de zesde plek in 2021 naar de 28stee plaats nu. Volgens de Nederlandse organisatie Free Press United (FPU) is dit ongekend in de geschiedenis van de wereldranglijst van persvrijheid. "Nederland heeft sinds 2002 altijd in de top 10 gestaan."

Greppel ingekieperd door shovel

FPU wijst erop dat afgelopen jaar meerdere incidenten zijn gebeurd waaruit de agressie tegen journalisten blijkt. Bij omstreden 'coronakerkdiensten' op Urk en in Krimpen aan den IJssel werden verschillende verslaggevers fysiek aangevallen. In Lunteren werd een persfotograaf met auto en al in een greppel gekieperd door een boze man met een shovel.

(Tekst gaat verder onder foto)

krimpen

Een Groningse journalist kreeg een brandbom door zijn brievenbus. De NOS verwijderde logo's van satellietwagens en busjes om medewerkers op locatie te beschermen tegen vijandelijkheden. Bovendien werden in twee dagen tijd in totaal drie journalisten opgepakt door de politie toen zij verslag deden van demonstraties.

'Persvrijheid voor lief genomen'

Het absolute dieptepunt was echter de aanslag op Peter R. de Vries. De misdaadverslaggever werd op 6 juli in Amsterdam op straat neergeschoten toen hij van de studio van RTL Boulevard onderweg was naar zijn auto. De journalist vocht ruim een week voor zijn leven, maar bezweek uiteindelijk aan zijn zware verwondingen.

FPU, directrice Ruth Kronenburg had door alle incidenten wel verwacht dat Nederland zou zakken op de persvrijheidslijst, maar dat de daling zo sterk zou zijn, zag ze niet aankomen, vertelt ze in Trouw. "Ik hoop dat Nederland nu wakker wordt geschud. We nemen de persvrijheid veel te veel voor lief."

Vrouwen minder veilig

Drie weken geleden meldde een internationaal rapport, onder leiding van FPU, al dat de persveiligheid in ons land afneemt. Zo zijn vrouwelijke journalisten minder veilig dan hun mannelijke collega's en staan journalisten die berichten over georganiseerde misdaad bloot aan (grote) risico's.

PersVeilig, een gezamenlijk initiatief van vakbond NVJ, politie en justitie, kreeg het afgelopen jaar 272 meldingen binnen van journalisten die waren lastiggevallen, werden geïntimideerd of te maken kregen met geweld vanwege hun werk. Een jaar eerder stond de teller nog op 121 meldingen.

'Nederland altijd voorvechter'

De aanbevelingen die gedaan werden in het rapport moeten zo snel mogelijk in gang gezet worden, vindt Kronenburg. "Nederland is altijd voorloper en voorvechter geweest van persvrijheid wereldwijd. Om deze positie te behouden moeten persvrijheid en de veiligheid van journalisten hoog op de agenda komen te staan."

De Scandinavische landen Noorwegen, Denemarken en Zweden voeren dit jaar de ranglijst aan. Ook landen als Costa Rica, Jamaica en Oost-Timor staan hoger dan Nederland. De Verenigde Staten zijn op plek 42 terug te vinden. Onderaan bungelen onder meer Iran, Cuba, en China. Noord-Korea staat op 180, de allerlaatste plek.

Bovenstaande reportage was eerder te zien bij Hart van Nederland

Hart van Nederland/ANP