Hoe een hologram tot de aanhouding van verkrachter Marcel B. leidde

Het heeft dertien jaar geduurd voordat de politie Marcel B., de dader van twee verkrachtingen in kelderboxen in Schiedam en Vlaardingen, heeft kunnen opsporen. Voor het eerst in de geschiedenis werd in Nederland een hologram ingezet om een dader op te sporen, en dat bleek meteen, samen met een DNA-onderzoek, de doorslaggevende factor.

In een interview met René Bergwerff, leider van het cold-caseteam, en Officier van Justitie Monique Luijpen, wordt uitgelegd hoe waardevol het hologram is geweest voor het oplossen van de zaak. "Zonder hologram was de zaak uiteindelijk niet opgelost. Dat kunnen we wel stellen", zegt Bergwerff. "Het hologram is een prachtig middel om nog een keer in te zetten", vult Luijpen hem aan.

Primeur: hologram

De twee slachtoffers van de verkrachtingen en het derde slachtoffer dat wist te ontsnappen, destijds 13 en 15 jaar oud, gaven dezelfde verklaring over hoe de dader eruitzag. "Dat was misschien wel de belangrijkste voorwaarde om uiteindelijk met een hologram aan de slag te gaan", aldus Bergwerff.

In 2021 werd het hologram voor het eerst in Nederland ingezet. Het hologram, ofwel een 3D-animatie van de dader, kon gemaakt worden op basis van compositietekeningen. "Het hologram lijkt heel sterk op de man die uiteindelijk als dader is veroordeeld", weet Bergwerff.

De 3D-animatie van de dader werd in een fysieke 'holobox' getoond in een winkelstraat in Vlaardingen en in Schiedam. "Dat heeft meer dan vierhonderd tips opgeleverd. Er werden namen genoemd", zegt Bergwerff. Luijpen legt uit op basis van bepaalde criteria uiteindelijk zo'n honderd mannen overbleven. Aan hen is gevraagd om DNA af te staan voor onderzoek. Opmerkelijk was dat ook de dader vrijwillig meewerkte aan het DNA-onderzoek.

Aanhouding

Maandag 16 januari 2023 was het zover: de 53-jarige Marcel B. werd opgepakt. In februari dit jaar kwam de zaak voor de rechter. Luijpen: "Ik weet nog dat ik hem in de zittingszaal zag zitten en dat ik meteen het hologram voor mij zag." De dader zou volgens de omschrijving van de slachtoffers een hoge stem hebben. "Toen hij voor het eerst iets zei, dacht ik: dit is wat de slachtoffers beschreven toen ze het over zijn stem hadden."

Voordat het hologram werd gepubliceerd, mochten de slachtoffers het bekijken. "Dat was verbijsterend. Ze zeiden meteen: 'Dit is hem'", aldus Luijpen. Hoewel het zien van het hologram een heftige ervaring voor de slachtoffers was, is het wel goed geweest voor de verwerking.

Verwerking

Psycholoog Iva Bivanic legt uit wat er met de slachtoffers gebeurde tijdens de confrontatie. "Die eerste seconden zit de schrik er goed in. Maar daarna herpakten ze zich en veranderde hun perspectief op de dader”, zegt ze. "Hij leek nu minder bedreigend. Wat natuurlijk hielp is de zekerheid dat hij niets meer met ze kon doen. Ze voelden zich de baas en niet meer verlamd zoals toen. Ze konden nu tegen hem zeggen wat ze wilden."

Hoewel het tonen van het hologram goed was voor de verwerking, schrokken de slachtoffers enorm toen hij iets zei in de rechtbank. "De stem bracht hen terug naar het moment. Zo'n zitting blijft zwaar", aldus Luijpen.

Hoger beroep

De dader heeft uiteindelijk een celstraf van zes jaar gekregen en hij moet de slachtoffers schadevergoedingen betalen van 6.000 tot 7.000 euro. Inmiddels is er een hoger beroep ingesteld.