NSC en BBB meest gewild in nieuw kabinet, helft stemmers gaat voor andere partij

Met nog drie maanden te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen belooft het een mogelijk historische strijd te gaan worden. Nog niet eerder lukte het een geheel nieuwe partij om de grootste te worden, maar met Nieuw Sociaal Contract (NSC) bovenaan de peilingen en partijen die onherkenbaar gaan veranderen lijkt het een politieke aardbeving te gaan worden. Uit onderzoek van Hart van Nederland blijkt dat de helft van de stemmers van partij gaat veranderen.

Precies 50 procent van de mensen die in 2021 bij de Tweede Kamerverkiezingen stemde, gaat nu waarschijnlijk op een andere partij stemmen. De andere 50 procent blijft waarschijnlijk trouw aan hun partij, zo blijkt uit representatief onderzoek onder 4.605 deelnemers van het Hart van Nederland-panel. Maar er kan nog van alles veranderen, want nog slechts 40 procent van de mensen die overweegt te gaan stemmen heeft zijn keuze al bepaald.

Nieuwe gezichten

"De komende verkiezingen worden vooral erg onvoorspelbaar als je ze vergelijkt met de laatste paar", legt politicoloog Rick van Well uit. "Er zijn veel nieuwe spelers, veel partijen hebben nieuwe gezichten als lijstrekkers en dat maakt het moeilijk te voorspellen. Tel daarbij op dat de Nederlandse stemmer al erg wisselend is met zijn stem het afgelopen decennium."

Nieuw Sociaal Contract, de partij van Pieter Omtzigt, lijkt daarbij vooralsnog de grootste gunfactor te hebben. Gevraagd naar welke partijen mensen acceptabel zouden vinden in een volgend kabinet staat NSC bovenaan. 54 procent vindt het acceptabel dat deze partij deel zou uitmaken van een nieuwe regering, gevolgd door BBB (49 procent) en VVD (40 procent).

Ook al is er veel vertrouwen in Omtzigt, heeft de overgrote meerderheid geen idee wat zijn standpunten zijn:

2:04

Panel: veel vertrouwen in Omtzigt maar meerderheid heeft geen idee wat zijn standpunten zijn

Ook PVV (33 procent), PvdA/GroenLinks (31 procent), SP (29 procent) en CDA (29 procent) wordt door een deel van het panel nog geaccepteerd. DENK (6 procent), BIJ1 (7 procent), Forum voor Democratie (10 procent), BVNL (11 procent) en SGP (11 procent) worden door de minste mensen graag gezien in een volgend kabinet.

Waarop baseren mensen hun stem?

Maar op basis waarvan bepalen mensen dan uiteindelijk hun stem? Voor 61 procent blijven de concrete standpunten van de partij een belangrijke rol spelen en voor 34 procent is het de ideologie van een partij, maar andere zaken spelen ook een rol. 37 procent van de mensen laat meespelen dat ze simpelweg verandering willen, en 23 procent laat hun ontevredenheid met het kabinet in hun toekomstige stem een bepalende rol spelen.

Bijna een vijfde van de deelnemers laat zich in belangrijke mate ook leiden door de politieke ervaring (19 procent) en het charisma (18 procent) van de lijsttrekker. Slechts 7 procent laat zich ook leiden door andere mensen op een lijst, en maar 6 procent zegt dat ze op een bepaalde partij zullen stemmen omdat ze dat altijd doen.