Zo beïnvloedt jouw provinciale stem de landelijke politiek

Op 15 maart mogen we in Nederland weer naar de stembus voor de verkiezingen van de Provinciale Staten. Hiermee wordt uiteraard bepaald wie er in het dagelijks bestuur van de provincies komen te zitten, maar het heeft ook invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer. Hoe zit dit precies?

We kennen verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Tweede Kamer, maar niet voor de Eerste Kamer. De 75 senatoren, zoals Eerste Kamerleden heten, worden namelijk gekozen door degenen die door Nederlanders zijn verkozen als vertegenwoordigers in de provincies. Dit gebeurt uiterlijk drie maanden na de Provinciale Statenverkiezingen.

De politici in de Provinciale Staten zullen over het algemeen stemmen op vertegenwoordigers van hun eigen partij. Een partij die bij de Provinciale Staten veel stemmen haalt, zal naar alle waarschijnlijkheid dus ook goed vertegenwoordigd zijn in de Eerste Kamer.

Niet elke stem telt even zwaar

Wat bij deze verkiezing anders werkt dan we gewend zijn, is dat niet elke stem even zwaar telt. Om te bepalen hoe zwaar de stem uit een bepaalde provincie meeweegt, wordt de stemwaarde bepaald. Dat is een berekening op basis van het aantal inwoners en de hoeveelheid Statenleden in de provincie. In Zeeland was de stemwaarde in 2019 bijvoorbeeld 98, in Drenthe 120 en in Zuid-Holland 668. Hoe hoger dit getal, hoe zwaarder de stemmen uit die provincie meetellen voor de verdeling van de zetels in de Eerste Kamer.

De samenstelling van de Eerste Kamer kan grote invloed hebben op het beleid van de regering. De coalitiepartijen moeten voor hun plannen niet alleen steun krijgen in de Tweede Kamer, maar ook in de Eerste Kamer. Als zij ook in de senaat een meerderheid hebben, hoeven ze weinig tegenstand te verwachten voor de uitvoering van het coalitieakkoord. Als dit niet het geval is, zal de coalitie voor al haar plannen een meerderheid moeten zoeken bij oppositiepartijen.

Wil je het nog eens makkelijk uitgelegd krijgen? Politiek verslaggever Merel Ek legt in de video hieronder in twee minuten uit wat jouw stem betekent op 15 maart.

2:11

Provinciale Staten uitgelegd: dit betekent jouw stem op 15 maart