Nederlandse Staat 'doelbewust, langdurig en structureel' betrokken bij slavernij

De Oranjes verdienden zeker 545 miljoen euro aan de Nederlandse kolonies en daarmee ook aan slavernij. Dat is een van de resultaten van het onderzoek naar het slavernijverleden dat het ministerie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uit heeft laten voeren.

Het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) zeggen ook dat de Nederlandse staat "doelbewust, langdurig en structureel" betrokken was bij de koloniale slavernij in de Atlantische en Aziatische wereld.

Zo was de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) een belangrijke inkomstenbron. Daar had de adellijke familie niet in geïnvesteerd, maar ze kregen uitbetaald alsof ze 3 procent van de aandelen hadden. In ruil daarvoor gebruikten ze regelmatig hun invloed om problemen voor de VOC op te lossen.

Gevoelig moment

Historici zeggen al langer dat de familie van Oranje-Nassau zeer betrokken was bij de koloniale overheersing van het toenmalige Nederlands-Indië, Suriname en de Caraïbische eilanden. Het was nog niet bekend hoe groot de financiële belangen waren. Deze 545 miljoen euro is een schatting van de onderzoekers.

De resultaten komen op een gevoelig moment naar buiten. Op 1 juli aanstaande wordt herdacht dat 150 jaar geleden feitelijk een einde kwam aan de slavernij onder Nederlands bewind. Bij een herdenking in Amsterdam zal de koning die dag een toespraak houden.

Naar verluidt zal hij, in navolging van premier Mark Rutte, zijn excuses aanbieden. Rutte deed dat eind vorig jaar:

20:16

Premier Rutte biedt namens de regering excuses aan voor het slavernijverleden

Topje van de ijsberg

De University of Curaçao zegt dat de impact van de koloniale slavernij op de Caribische delen van het koninkrijk enorm is "en lang weinig besproken en bestudeerd is geweest. De uitwerking van slavernij hield niet op bij de afschaffing."

Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken nam het boek in ontvangst. In een brief aan de Kamer noemt ze het een "confronterend en zeer pijnlijk beeld." Ze spreekt van een "ongekende schaal van slavenhandel en slavernij", waarbij de Staat zeer betrokken was. Sowieso is wat nu bekend is geworden nog maar "het topje van de ijsberg", zegt ze.

Het kabinet laat zelf ook vervolgonderzoek doen, meldt Bruins Slot aan de Kamer. Het zal daarvoor in gesprek gaan met nazaten van tot slaaf gemaakten en wetenschappers over hoe dit onderzoek wordt vormgegeven.

ANP