Priester Bodar: 'Paus emeritus Benedictus XVI signaleerde seksueel misbruik in de kerk'

De voormalige paus Benedictus XVI die op 31 december op 95-jarige leeftijd overleed, wordt woensdag op verschillende plekken in Nederland herdacht. Hij was paus van 2005 tot 2013 en de eerste paus sinds eeuwen die zelf besloot terug te treden voor zijn dood.

"Daarom is dit een unicum in de katholieke kerk", vertelt priester Antoine Bodar. "Er is nu een regerend paus die een emerituspaus gaat uitvaren. Dat is voor het laatst in de dertiende eeuw gebeurd." Bodar is rector van de Nederlandse kerk in Rome en heeft Benedictus regelmatig ontmoet. "Hij was een hele vriendelijke man, vooral geen starre man." Maar dat is niet het beeld dat de meeste mensen van de voormalige paus hadden.

Paus Benedictus XVI had de reputatie een vrij starre, conservatieve man te zijn. Maar volgens Bodar had Benedictus als kardinaal de taak om het katholieke geloof in de rechte lijnen te houden. "Dan krijg je al snel zo'n bijnaam", zegt hij. "Paus Fransiscus noemde hem zondag beminnelijk, en dat was hij ook."

Schuwe professor

Maar of Benedictus nou een gezellige man was? "Nee", lacht Bodar. "Als je over een leuke kerel praat, kun je het beter over Fransiscus praten, de huidige paus. Benedictus was een professor: niet vlot en met een zekere afstand. Een beetje schuw."

Volgens Bodar was hij er ook vroeg bij als het ging om de aanpak van misbruik in de katholieke kerk. "Hij zal het nooit helemaal goed gedaan hebben, laten we dat meteen toegeven", zegt Bodar.

"Maar hij heeft er voordat hij paus werd al voor gezorgd dat dit veel strenger werd aangepakt. Maar zijn voorganger zag dat probleem anders dan hij." Volgens Bodar was het vroeger veel belangrijker dat je de kerk moest beschermen. "En als iemand biechtte en zei dat hij misbruik had gepleegd, dan kreeg iemand vaak een tweede kans."

Naïef

"Men was toen nog zo naïef om te geloven dat iemand het dan niet meer zou doen. Nu weten wij, op grond van psychologie, dat dat helemaal niet het geval is. Iemand die begint met aan jongens of meisjes zitten, zal dat blijven doen. En Benedictus heeft dat goed aangepakt want hij heeft dat meteen gesignaleerd."

"Maar mensen vragen altijd: heeft hij als aartsbisschop van München genoeg ingegrepen?" Daarmee doelt Bodar op de rechtszaak die afgelopen zomer tegen Benedictus is aangespannen door een man die zegt dat hij als kind seksueel misbruikt is door een priester in Beieren.

Hij vindt dat de voormalige paus medeplichtig is omdat de priester onder zijn leiding z'n gang kon gaan. "Hij zegt dat hij niet aanwezig is geweest bij een bepaalde beoordeling en anderen zeggen van wel. Dat is nou eenmaal het lot als je bisschop bent geweest."

Condoleance tekenen

Paus emeritus Benedictus XVI wordt op woensdag op meerdere plekken in Nederland herdacht. Woensdagochtend hield de Rotterdamse HH Laurentius- en Elisabethkathedraal herdenkingsmis en in Groningen hield het bisdom Groningen-Leeuwarden een eucharistieviering. In het bisdom Roermond is woensdagmiddag een requiemmis en in Amsterdam wordt de voormalige paus woensdagavond herdacht in de Nicolaasbasiliek.

In de Apostolische Nuntiatuur in Den Haag ligt van woensdag tot en met vrijdag een condoleanceregister voor de overleden paus emeritus. De nuntius is de diplomatieke vertegenwoordiger van de Heilige Stoel in een land. Het condoleanceregister kan tussen 10.00 en 13.00 uur en tussen 14.00 en 16.00 uur worden getekend. Het is ook mogelijk om een mail te sturen.

Donderdag vindt in Rome de uitvaart van de paus emeritus plaats.

Hart van Nederland / ANP