Taalgebruik troonrede te ingewikkeld: 'Het moet voor alle Nederlanders begrijpelijk zijn'

"De troonrede wordt meer gewaardeerd in simpele taal." Dat zeggen taalonderzoekers Leo Lentz en Henk Pander Maat van de Universiteit Utrecht. Ze vinden het verhaal van koning Willem-Alexander op Prinsjesdag te ingewikkeld. "Heel Nederland zou het moeten kunnen begrijpen."

De onderzoekers hebben alle troonredes vanaf 2019 door een taalcomputer met een softwaretool van de Universiteit Utrecht gehaald. "Het is de afgelopen drie jaar qua begrijpelijkheid ongeveer hetzelfde taalniveau. In ons computerprogramma kun je teksten indelen. Een simpele tekst is letterlijk het Jip-en-Janneke-niveau. De moeilijkste teksten zijn juridische dossiers. De troonrede scoort hoog op ingewikkeld taalgebruik."

De twee onderzoekers zijn daarmee aan de slag gegaan. "Wij hebben nu een versie gemaakt van de troonrede van vorig jaar met eenvoudigere woorden en zinnen. De hele inhoud is hetzelfde gebleven. Af en toe wordt een lastig begrip uitgelegd."

Plechtig genoeg

Voor het online experiment beluisterden honderd proefpersonen het origineel. Honderd anderen kregen de nieuwe versie te horen. De herschreven troonrede werd door proefpersonen niet alleen beter begrepen, ze vonden deze ook minder afstandelijk en vaag maar alsnog plechtig genoeg.

Onderzoeker Henk Pander Maat legt uit waarom hij op een missie is. "De kans om politiek voor de burger aantrekkelijker te maken moet gepakt worden. Meer dan een miljoen mensen keken vorig jaar naar deze politieke toespraak."

Effect van eenvoudigere troonrede

Het onderzoek is nog niet klaar. "We gaan onder andere nog onderzoeken of de eenvoudigere tekst ook makkelijker is om vloeiend voor te lezen. Dat zou dan goed uitkomen voor de luisteraars en voor de koning."