Spoorloos koppelde deelnemers aan verkeerde biologische familie

Televisieprogramma Spoorloos heeft in ieder geval twee deelnemers aan de verkeerde biologische familie gekoppeld. Omroep KRO-NCRV laat dat weten in een persverklaring, waarin ze reageren op onderzoek van Kees van der Spek naar een van de fixers die het programma gebruikte.

In het RTL-programma Oplichters Aangepakt ging Van der Spek achter Edwin Vela aan. Spoorloos zette Vela in als 'fixer', iemand die onderzoek doet naar de biologische familie van deelnemers in het buitenland. Hij werkte in Colombia en was bij zestien zaken betrokken. Zeker twee van die zaken blijken nu mismatches te zijn, volgens de omroep.

Vreemd verhaal

Kees van der Spek zat maandagavond met twee slachtoffers van de fixer bij Jinek: Kristian van der Mark en Barbara Quee. Barbara deed in 2005 mee aan Spoorloos en is inmiddels een eigen zoekbureau gestart. Ze kwam in contact met Van der Spek omdat ze veel twijfels had bij het verhaal dat het programma haar vertelde over haar moeder.

Zij zou geen contact met Barbara willen omdat ze ondergedoken zat voor de politie. "Het is natuurlijk heel gek", vertelt Barbara. "Er waren ook geen foto's van haar, dat is toch iets tastbaars waar ik naar op zoek ben." Maar het programma had die simpelweg niet gemaakt. "Ik vroeg: als ze niet voor de camera wilde, waarom dan niet zonder camera erbij en toch foto's? Ze zeiden dat ze te bang was."

Een vriendin van Barbara, zelf ook geadopteerd uit Colombia, twijfelde al heel lang aan het verhaal en durfde uiteindelijk iets tegen Barbara te zeggen. "Ze zei: ik zie gewoon bepaalde details die niet kloppen en niet overeenkomen met de adoptiepapieren. En het verhaal is gewoon vreemd."

Blind vertrouwen

Uiteindelijk komen ze fixer Edwin Vela op het spoor doordat Barbara contact zoekt met Kristian. Vela hielp hem bij het vinden van zijn halfbroer, die jaren later helemaal niet zijn halfbroer bleek te zijn. Hij merkte snel dat er iets mis was doordat al het contact via Vela verliep. Zeventien jaar later vindt hij met behulp van Barbara eindelijk zijn biologische moeder. "Voor het hetzelfde geld was ze overleden," zegt hij aangeslagen.

Vela was ook de man die Spoorloos hielp bij Barbara's zaak. "Hij is iemand die achter de schermen, vooraf, onderzoek doet voor televisieprogramma's. Veel buitenlandprogramma's werken zo", legt Van der Spek uit. "Hij is iemand waar je blind op moet kunnen vertrouwen." Maar dat bleek niet te kunnen. "Hij verdient door mensen te zoeken. Als hij succesvol is, dus iemand vindt, wordt hij teruggevraagd."

DNA-onderzoek

Het vreemdst vindt Van der Spek dat Spoorloos pas vanaf zomer 2019 standaard een DNA-onderzoek deed. "Dat vind ik niet uit te leggen", zegt hij. "Ik maakte in 2014 het programma Graf Zonder Naam, dan nam je altijd een wattenstaafje mee om te kijken of de onbekende dode familie was. Dat is gewoon standaard." En dat kon ook ruim voor 2014 al, zegt de presentator.

Barbara en Kristian zijn overigens niet de enigen die de dupe zijn geworden van een mismatch. "In Colombia is dit een vrij groot ding", vertelt Van der Spek. "Dat wisten wij ook niet. We begrepen dat alleen in de stad Medellín al tweehonderd rechtszaken lopen van mensen die verkeerd gekoppeld zijn door dit soort fixers."