Niemand zit te wachten op een bord of bakje vol met zwart gefrituurde frietjes/patatjes/aardappelschijfjes, maar volgens het Voedingscentrum blijkt het nu dat ook de goudbruine variant van de aardappel slecht kan zijn voor je gezondheid. In de nieuwe campagne: 'bak goed, bak goudgeel', waarschuwt het Voedingscentrum dat de stof acrylamide voor een verhoogde kans op kanker kan zorgen. Acrylamide komt voor in zetmeelrijke producten zoals aardappelen en granen als deze worden verhit boven de 120 graden. Aardappelen krijgen rond die temperatuur hun goudbruine kleur. Daarnaast kunnen ook producten zoals biscuits, (ontbijt)koek, crackers en koffie het stofje bevatten. Ook sigarettenrook bevat acrylamide. Het stofje acrylamide vormt zich niet als je het eten kookt. Dat kan wel gebeuren als je het voedsel bakt, frituurt of roostert.KankerverwekkendVolgens Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid van het Voedingscentrum, kan het schadelijk zijn als je grote hoeveelheden acrylamide binnenkrijgt. ''Uit onderzoeken met proefdieren blijkt dat acrylamide kankerverwekkend kan zijn voor dieren. Onderzoeken bij mensen zijn beperkt. Toch concludeert de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) dat de inname van acrylamide via voeding het risico op het ontwikkelen van kanker mogelijk kan verhogen.'' De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft in 2015 uitvoerig gekeken naar risico’s van acrylamide. Dierproeven laten zien dat acrylamide kankerverwekkend kan zijn voor dieren zoals muizen en ratten. Onderzoeken bij mensen zijn beperkt en niet helemaal sluitend. Toch concludeert EFSA op basis van dierstudies dat de inname van acrylamide via voeding het risico op het ontwikkelen van kanker bij mensen mogelijk kan verhogen. Tijdens dierproeven is ook gebleken dat de stof het zenuwstelsel en de vruchtbaarheid kan aantasten.Beperk je innameDe kankerverwekkende stof helemaal vermijden is onmogelijk, dit omdat het stofje acrylamide in veel verschillende producten zit. Het is ook niet nodig om bepaalde producten te mijden. Wat zou je dan wel kunnen doen om de inname van acrylamide te beperken?Eet en drink gezond en gevarieerd. Wissel koffie af met thee of water.Bak aardappelen en aardappelenproducten niet goudbruin, maar goudgeel.Volg de aanwijzingen op de verpakking van aardappelproducten en friet en bak ze in kleine porties. Doe ovenfriet bijvoorbeeld niet in de frituur. Ovenfriet bevat meer suiker en gefrituurd kan er onnodig veel acrylamide ontstaan.Frituur op 175 °C en niet langer dan nodig.Voor het bakken of frituren van zelf gesneden friet kun je de aardappelstukjes even blancheren (kort koken). Dit kan de hoeveelheid suikers aan de buitenkant verlagen, waardoor minder bruinkleuring optreedt en er dus minder acrylamide ontstaat bij de bereiding.Bewaar aardappelen donker en koel, bijvoorbeeld in een kelder. Heb je deze niet dan kun je aardappelen om te koken bewaren in de koelkast, maar doe dit niet voor aardappelen om te frituren of te bakken.''Als je gezond en gevarieerd eet en weinig gefrituurde producten neemt, ben je al goed op weg. Daarnaast kun je opletten tijdens de bereiding. Bak aardappeltjes en friet goudgeel in plaats van donkerbruin. Er ontstaat dan minder acrylamide. Mensen die hun friet licht bakken krijgen tot 80% minder acrylamide binnen dan mensen die hun friet altijd donker bakken, zo berekende de EFSA'', aldus Van der Vossen. Daarnaast zou je ook friet, chips en koekjes ook iets vaker kunnen laten staan. ''Mocht je toch een keer gebakken aardappeltjes of friet eten, bak ze dan goudgeel en geniet ervan'', aldus Van der Vossen.Patatboer: 'Wat is volgend jaar het advies?'Patatboer Heiko Luckfiel uit Amsterdam kan zich totaal niet vinden in de waarschuwing van het Voedingscentrum. "Waar hebben we het over? Een paar jaar geleden was brood al niet meer goed voor je en nu is het de patat. Wat is volgend jaar het advies? Geen water meer drinken?"