Je licht uitdoen, niet te lang douchen en vooral de thermostaat nóg een graadje lager zetten. Met deze tips word je de afgelopen maanden doodgegooid op internet, want ineens wil iedereen weten hoe je op je hoge energierekening kan besparen. Maar soms is het ook gewoon beter om even nuchter na te denken. Wij raadpleegden oma Els: zij deelt met ons haar bespaartips waar je wellicht nog niet aan hebt gedacht.De 95-jarige Els uit Haarlem heeft de oorlog meegemaakt en weet dus hoe het is om zonder energie te leven, bomen om te hakken om je huis mee te verwarmen en bloembollen te eten. Zo erg is de situatie nu niet in Nederland, maar het heeft haar wel geleerd om zuinig te leven.Wil je tips hoe je ook op de boodschappen kan besparen? Bekijk dan bovenstaande video.1. Elektrische dekenNu ze wat ouder begint te worden, is niks fijner dan een elektrische deken. Op die manier kan de verwarming uit en ligt ze toch lekker warm in bed of op de bank. Dat scheelt je een slok op een borrel: een elektrische deken gebruikt gemiddeld per persoon zo'n 30 kWh per jaar, als je hem in de koudere maanden dagelijks zo'n twee uur gebruikt. Tegen de huidige stroomprijzen is dat zo'n 27 euro per jaar, een stuk minder dan wanneer je elke avond je verwarming laat gloeien."Maar je hoeft echt geen 95 jaar te zijn om zo'n dekentje te hebben, hoor", verzekert Els. En ben je niet zo van de elektrische dekens? Een fleecedekentje op de bank werkt ook prima, net als extra lagen op bed.2. Vloerkleden en grote kastenHet is misschien voor sommigen een beetje ouderwets, maar een vloerkleed is toch de beste manier om zonder kosten toch een aangenaam warmere ondergrond te hebben. Vloerverwarming heeft Els niet, en dat heeft ze ook helemaal niet nodig. "Kost toch allemaal weer extra geld", zegt ze. Maar ook zet ze boekenkasten tegen de muur om warmte binnen te houden: bij slecht geïsoleerde muren werkt dat net als vloerkleden als een hele goede manier om de kou buiten te houden.3. Gebruik je gordijnenOma Els heeft thuis vitrage hangen en dikke gordijnen. Die houdt ze zo veel mogelijk dicht, want "zo wordt het binnen niet zo koud", merkt ze op. Voel maar eens bij je raam op een koude dag; daar is het een stuk koeler. Die kou komt regelrecht je huis binnen, ook bij dubbel glas. Dan is een veel betere methode om je gordijnen (ook overdag) zoveel mogelijk als een barrière gesloten te houden: dan blijft de kou buiten en de warmte binnen.4. Zet die verwarming uitOverdag in de winter heeft oma Els het wel nodig om de verwarming aan te hebben. "Lekker om de botten op te warmen." Maar ook heeft ze ervaren dat het goed is om de verwarming uit te zetten als ze er niet is. De deuren doet ze altijd dicht om de warmte te behouden.Maar is het niet veel beter om je verwarming zachtjes te laten branden in plaats van laag of helemaal uit? Dat blijkt een fabel. Je verwarming helemaal uitzetten kan in veel gevallen geen kwaad. Juist de verwarming 's nachts laten branden zorgt voor meer energieverbruik dan die nodig is om de woning 's ochtends weer op te warmen. En als je het na het opstaan uit bed echt weer snel warm wilt hebben, dan adviseert MilieuCentraal om je verwarming 's nachts op 15 graden te zetten, of 17 à 18 graden als je vloerverwarming hebt. Dat is meer dan genoeg.5. Lamp in de hoekHet is een simpele, maar slimme tip: zet lampen niet midden in de kamer, maar zet ze tegen muren aan. Dan wordt het namelijk nog lichter in je huis, want de muren werken dan als een soort spiegels. Ze kaatsen het licht terug waardoor de lamp nog sterker zijn werk lijkt te doen. In de hoek werkt het zelfs het best, want dan reflecteert het licht van twee muren af. Zo heb je uiteindelijk minder lampen nodig om hetzelfde resultaat op te leveren.6. Warme ovenNog elke week bakt oma Els een heerlijke appeltaart uit de oven. Haar geheim? "Gebruik appels die al een beetje overtijd zijn en besprenkel het met lekker veel kaneel." Maar de warmte die Els gebruikt voor de appeltaart, gebruikt ze op nuchtere wijze nog eens: de oven laat ze na afloop openstaan, zodat de warmte haar hele flatje kan verwarmen.7. Houd je koelkast volOma's koelkast en vriezer zitten altijd overvol met allerlei producten. Je denkt misschien dat het helemaal niet zo goed is om je koelkast zo vol te laden, want moet die dan niet veel harder werken om alles te koelen? Het tegenovergestelde is waar. Juist het blijven koelen van de lucht in de lege plekken in je vriezer of koelkast is veel lastiger. Vul die koelkast dus vooral zo veel mogelijk producten, desnoods met flessen water.En daarbij nog een bonustip: als je iets wilt ontdooien, bijvoorbeeld een stuk vlees, doe dat dan eerst in de koelkast. Zo ontdooit het vlees en helpt het tegelijk met de koeling van de koelkast zodat deze minder hard hoeft te werken.8. Was af met de handEen vaatwasser heeft oma Els nooit gehad; zij heeft altijd geleerd om met de hand af te wassen. Hoewel het misschien makkelijker is om je vaat in de afwasmachine te doen, wees eerder onderzoek van Hart van Nederland uit dat met de hand afwassen toch echt goedkoper is. Op die manier kun je ruim honderd euro per jaar besparen, een flinke klapper.9. Was op lage temperaturenJe hoeft je kleding echt niet altijd op 60 graden te wassen. Was je shirtjes en je broeken vooral op 30 of 40 graden. "Dan blijven ze ook langer goed", merkt oma Els op. Maar om bacteriën geen kans te geven, is toch het advies om je kleding eens in de tien of twintig wasbeurten op 60 graden te wassen. Zo wordt bijvoorbeeld de bacterie legionella in de wasmachine gedood.10. Was jezelf aan de wastafelDagelijks douchen doet ze niet, en dat heeft ze ook nooit gedaan. "Het is genoeg om de ene dag te douchen, en de andere dag je even snel aan de wastafel te wassen." Al uit de oorlogstijd wist Els dat het echt niet erg is om een dag niet te douchen, want op een bepaald moment went je lichaam eraan. En je haar wassen hoeft ook niet zo vaak. Ook voor mannen: het is juist beter voor je haar als je het af en toe wat rust geeft.11. Gebruik het douchewater twee keerVergeet als je gaat douchen niet om een emmer mee te nemen, luidt de tip van oma Els. "Want je kan het water gewoon twee keer gebruiken", zegt ze verrukt. "Vang het water tijdens het douchen op in die emmer (zorg wel dat er geen zeep in komt) en dan kun je daarmee weer je planten water geven. En je kunt er ook meteen je wc mee doorspoelen!"