Phishing: zo herken je het én voorkom je dat je slachtoffer wordt

'Gefeliciteerd! Je hebt 1.000.000 euro gewonnen. Claim hier je prijs!' of 'Er is een probleem met uw account: verifieer nu uw gegevens'. Je hebt dit soort mailtjes vast wel eens voorbij zien komen in je inbox. Helaas moeten we je teleurstellen: je bent geen miljonair en je accountgegevens zijn prima op orde. Het is namelijk phishing. Phishingmails worden steeds gehaaider en lijken steeds vaker echt. Waar moet je op letten om een phishingmail direct te kunnen herkennen vóórdat je erin tuint?

Waar phishingmails vroeger duidelijk te herkennen waren aan de onlogische, slecht vertaalde Nederlandse zinnen vol taalfouten, is dat vandaag de dag een stuk lastiger. Criminelen gebruiken tegenwoordig namelijk massaal AI-programma's, zoals ChatGPT, om kloppende, geloofwaardige teksten te genereren, waardoor jij denkt dat je daadwerkelijk miljonair bent geworden of er een probleem is met je account. Sommige AI-tools, zoals FraudGPT, zijn zelfs speciaal ontwikkeld voor het genereren van phishingmails.

Belangrijke tips

Toch zijn er een aantal belangrijke tips waarmee je bij twijfel kunt checken of je te maken hebt met een echt mailtje of met een phishingmail. We zetten ze hieronder op een rij:

1. Check de afzender

Controleer altijd het e-mailadres van de afzender als je een mail ontvangt. Nepmails gebruiken vaak een afgeleide versie van een echt mailadres of bedrijf. Voorbeeld: het adres van de afzender eindigt op @bekende-webshop.nl in plaats van @bekendewebshop.nl.

2. Klik niet zomaar op links

Klik nooit op een link in een mailtje dat je niet vertrouwt. De links kunnen ervoor zorgen dat er schadelijke software op je apparaat wordt geïnstalleerd of ze leiden je naar een valse website, zoals een nagemaakte inlogpagina van je bank. Als je hier vervolgens je echte gegevens invoert, kunnen ze door criminelen worden onderschept.

Pas ook op met verkorte links, zoals T.co, bit.ly en Goo.gl. Het is bij deze links vaak lastig te achterhalen waar je op klikt en waar de link je naartoe leidt.

3. Open niet zomaar bijlagen

Open nooit zomaar bijlagen die aan een mailtje hangen dat je niet vertrouwt. De kans bestaat dat de bijlage schadelijke software bevat die bij het openen op jouw apparaat wordt geïnstalleerd. Wees vooral extra voorzichtig bij het downloaden en openen van zip en rar-bestanden in de bijlagen. Documenten worden nooit op die manier bijgevoegd.

4. Ga niet in op vraag om persoonsgegevens

Wees extra alert als je een mailtje ontvangt waarin wordt gevraagd om je gegevens te controleren of bij te werken. Banken, verzekeringsmaatschappijen en overheidsinstanties zullen nooit per e-mail vragen om je persoonsgegevens.

Twijfel je of een bedrijf je gegevens echt nodig heeft? Neem dan telefonisch contact op met het bedrijf. Gebruik niet de contactgegevens uit de mail, maar zoek deze zelf op.

5. Laat je niet opjagen

Veel phishingmails proberen je onder druk te zetten door te dreigen dat je account of bankrekening wordt geblokkeerd als je niet direct je gegevens bijwerkt, of dat je een grote prijs misloopt als je niet binnen een bepaald tijdsbestek reageert.

Mocht je een e-mail ontvangen waarin staat dat je account of rekening wordt geblokkeerd, neem dan telefonisch contact op met het bedrijf. Gebruik niet de contactgegevens uit de mail, maar zoek deze zelf op.