'Zonnetraining' in plaats van zonnebrandcrème: 'Hiermee gaan we dertig jaar terug in de tijd'

Met een schema je huid laten wennen aan de zon, zonder zonnebrandcrème te smeren. Zonadvies uit de jaren '60? Nee, deze zogeheten 'zonnetraining' is nu helemaal hot en wordt veel gepromoot op sociale media. Levensgevaarlijke onzin? Of zit er een kern van waarheid in?

Lars van den Nieuwenhoff uit Eindhoven is een van die influencers. Hij schreef er zelfs een boek over: 'De zonnetraining blueprint 2.0'. "Zonnetraining is simpelweg het natuurlijke concept waarbij we veel eerder in het jaar al naar buiten gaan om ons lichaam en onze huid geleidelijk bloot te stellen aan de sterker wordende zon", vertelt hij aan Hart van Nederland.

Van Nieuwenhoff studeerde geneeskunde, maar besloot geen arts in het ziekenhuis te worden. Hij wil "mensen helpen om ziekte te voorkomen aan de hand van leefstijladviezen", legt hij uit. Hij haalt zijn kennis uit het bestuderen van "erkende wetenschap, onafhankelijke wetenschap en pioniers in alternatieve en holistische geneeswijze".

Surfer Jasper smeerde zijn gezicht altijd goed in, maar vergat een stuk op zijn nek. Daar zit nu huidkanker en die is niet weg te halen. Jasper slikt pillen om de kanker in toom te houden, maar zijn toekomst is "alleen maar onzekerheid":

2:17

Surfer Jasper heeft huidkanker en wil mensen bewust maken

Hart van Nederland besprak de zonnetraining ook met dermatoloog Soe Janssens van het Antoni van Leeuwenhoek. Ze is gespecialiseerd in huidkanker en trends als deze frustreren haar, maar dan vooral omdat veel influencers afraden om zonnebrandcrème te gebruiken. "We gaan hiermee dertig jaar terug in de tijd."

'Je moet gewoon niet verbranden'

Dat je er UV-weerbaarheid mee kunt opbouwen, klopt wel. "Het doel van zonnetraining is om de opperhuid te verdikken en pigmentatie te bevorderen. Daardoor verbrand je minder snel. Maar het is niet zo dat je daarna ongelimiteerd en zonder schadelijke effecten de zon in kan. Het is heel simpel: je moet gewoon niet verbranden", legt Janssens uit.

"Maar het probleem is dat je te laat voelt dat de huid verbrandt, omdat er enige vertraging in de huidreactie zit." Kortom: je kunt niet precies weten hoeveel 'UV-weerbaarheid' je hebt opgebouwd, dus je weet ook niet precies hoeveel zon je aankan. En als je uit de zon gaat op het moment dat je voelt dat je verbrandt, ben je dus al te laat.

"De enige manier om te voorkomen dat je verbrandt, is de zon weren op de heetste momenten van de dag, je insmeren met zonnebrandcrème en UV-werende kleren te dragen." Van Nieuwenhoff kijkt hier anders naar. "Met zonnetraining zie je hoe je lichaam reageert op de zon. Er zijn tal van tekenen en manieren om te zien dat je aan je UV-maximum ziet, voordat je verbrandt." En dat moet je dus trainen.

Maar aanhangers van zonnetraining zijn vaak ook tegen zonnebrand. "Aanbreng van zonnebrandcrème saboteert de informatiestroom tussen jou en de zon", schrijft Van Nieuwenhoff op Instagram. "Je blockt met name UV-B van je huid. Hierdoor maak je nauwelijks vitamine D en melatonine aan, welke je juist sterk beschermen tegen kanker. Ook bouw je zonder UV-B nooit weerbaarheid op tegen de zomerse zon."

"UV-B-straling is inderdaad verantwoordelijk voor de aanmaak van vitamine D en melanine - niet melatonine - in de huid", legt Janssens uit. "Maar het is niet zo dat hoe langer de blootstelling aan UV-B, hoe hoger de concentratie vitamine D wordt." Zelfs met zonnebrandcrème - met SPF 15 en hoge UV-A-bescherming - maak je genoeg vitamine D en melanine aan.

Van Nieuwenhoff legt uit dat hij zonnebrandcrème meer als "laatste redmiddel" ziet, maar dus niet helemaal afraadt. "Er komt alleen aardig wat kijken bij een goede zonnebrandcrème", legt hij uit. Hij raadt zelf een crème op basis van Zinkoxide aan, met een non-nano particle SPF.

'De zon is je vriend'

Het probleem is volgens Janssens vooral dat mensen feiten pakken die kloppen, maar daar eigen conclusies aan verbinden of ze verdraaien. "De zon is je vriend", zie je veel voorbijkomen. "De zon was hier al zo’n miljard jaar eerder dan het eerste leven. Het eerste wat een leven op aarde ziet, is letterlijk de zon. Hoe kan deze gloeiende bol ooit slecht voor ons zijn?", schrijf ook Lars.

"Natuurlijk is de zon goed voor de wereld", zegt Janssens. "Maar dat verhaal heeft niks te maken met de schadelijke effecten van UV-straling. UV-straling veroorzaakt huidkanker, dat is wetenschappelijk aangetoond. Daar hoef je niet over te discussiëren."

"Er bestaat niet één case report die een een-op-een-relatie toont tussen kanker en zonnebrandcrème noch van ziektegevallen door penetrerende nanodeeltjes uit deze crèmes. Wij kennen wel honderdduizenden gevallen van huidkanker door zonverbrandingen."

"Ik snap de strekking van Van Nieuwenhoffs verhaal", zegt Janssens. "Ik ben ook voorstander van UV-adaptatie. Ik mis alleen de nuance en volledigheid. Het is heel moeilijk voor een leek om te bepalen wat waar is en wat niet. En dit wordt versterkt door onze tijdsgeest met toegang tot sociale media. Mensen zoeken bevestiging en steun bij gelijkgestemde mensen en zo hoor je wat je wilt horen."