Lege straten, dichte scholen en anderhalve meter afstand: drie jaar geleden zat Nederland voor het eerst in lockdown. Inmiddels zijn alle coronamaatregelen afgeschaft, maar misschien niet voorgoed. De maatregelen kunnen namelijk bij een volgend virus weer worden ingevoerd. Hart van Nederland sprak met drie mensen die zonder weemoed terugkijken op de aanpak van de overheid tijdens de coronapandemie.De Eerste Kamer beslist binnenkort over aanpassingen in de Wet publieke gezondheid (Wpg). Deze wordt in de volksmond ook wel de 'pandemiewet' genoemd en betekent dat bijvoorbeeld lockdowns makkelijker kunnen worden opgelegd als er weer een pandemie dreigt, mits dat wordt goedgekeurd.Als het aan Hellen, Hans en Tjeerd ligt, wordt er voor een hele andere aanpak gekozen. "Deze maatregelen nooit weer", zeggen ze.Hellen (55) is aan een rolstoel gekluisterd en vreest soms dat ze er nooit meer uitkomt. Uitgestelde zorg zette haar leven op z’n kop. Als in coronatijd niet zoveel zorg was afgeschaald, was Hellen nu niet afgekeurd voor werk, denkt ze. "Mijn leven is helemaal stil komen te vallen, door die rolstoel. Terwijl ik altijd heel actief was. Het coronabeleid heeft mijn leven enorm negatief beïnvloed."Nog voor corona ging Hellen door haar knie. "Ik kwam op de wachtlijst voor een knieprothese. Ik stond daar een half jaar op toen corona kwam." De wachtlijst stond vervolgens stil. "Lang verhaal kort: pas in maart 2022 gebeurde er wat, en kreeg ik eindelijk die operatie en een knieprothese. Doordat ik zo lang had moeten wachten en mijn been jarenlang in een hoek van 90 graden stond - een zogenaamde 'dwangstand'- was er veel kapot gegaan in mijn knie. Het was helemaal verlittekend."Maanden van wachten, behandelingen en revalideren volgden. "En nu? Nu kan ik vijftig meter lopen, met een rollator. Van nature ben ik een positief mens, maar dit heeft zo’n impact."Hans Koppies is orthopedagoog. Volgens hem ondervinden jongeren nog steeds de gevolgen van het coronabeleid. "Je kunt pubers niets ergers aandoen dan hun sociale leven op slot gooien."Tot op de dag van vandaag werkt de schade door, zegt Koppies: "Op scholen zijn veel problemen met kinderen, qua concentratie en gedrag. Daar zit een duidelijke link met coronamaatregelen." De puberteit is een vormende levensfase. "Dan moeten kinderen vriendschappen sluiten, fouten maken, uitgaan, sporten, loskomen van hun ouders. Dat is cruciaal. Door sluiten van scholen, sportclubs, de avondklok, plekken waar je samen kon komen, hebben ze dat jarenlang gemist. Dat haal je niet zomaar even in."Toch wordt scholen bij een volgende pandemie niet uitgesloten. Koppies vindt dat onvoorstelbaar. "Onze kinderen zijn beschadigd en dit moeten we nooit meer zo doen."SchuldenTjeerd Langstraat (42) uit Rotterdam is ondernemer. Hij raakte een groot deel van zijn inkomen kwijt door coronamaatregelen en zit nog steeds met schulden. "Bijna 9000 euro aan overheidssteun moet ik nog terugbetalen. Mijn huis ben ik kwijt." Terwijl het voor corona juist hartstikke goed ging. "Ik werkte als journalist, schreef boeken en was een eigen uitgeverij begonnen die goed liep. Daarnaast werkte ik in de horeca. Toen in 2020 de eerste lockdown kwam en de horeca dicht ging, was ik in één klap dat deel van mijn inkomen kwijt."In eerste instantie ging het nog wel, zegt Tjeerd. "Ik had nog wat spaargeld en deed vrijwilligerswerk. Maar daarna bleef de horeca steeds maar weer sluiten. En ook mijn andere klussen werden veel minder." Tjeerd vroeg coronakrediet aan, een lening die je als ondernemer kon krijgen, en kreeg dat. "Maar nu komt het moment dat ondernemers dat geld moeten terugbetalen. Ik weet dat er meer dan 70.000 ondernemers zijn die daar moeite mee hebben. Er gaan mensen hun huis verliezen straks." Een volgende keer moet de overheid dit heel anders aanpakken, vindt Tjeerd. “De maatregelen hebben het werk en inkomen afgepakt van veel mensen."