Nederland eindigt dit jaar en begint het nieuwe jaar alsnog in een volledige lockdown. Vijf weken is het land op slot om het aantal besmettingen terug te dringen. Volg hier het laatste nieuws over het coronavirus in Nederland. – Aantal nieuwe bevestigde coronabesmettingen op vrijdag: 12.028, dat zijn er 795 minder dan op donderdag – Het aantal coronapatiënten in het ziekenhuis op vrijdag : 2034, dat zijn er 31 meer dan op donderdag – Het aantal coronapatiënten op de intensive care op vrijdag: 549, dat zijn er 13 meer dan op donderdag – Check hier het aantal coronabesmettingen in jouw gemeenteUpdate 20:52 - Nationaal Aftelmoment in Amsterdam geschrapt om nieuwe lockdownHet Nationale Aftelmoment met oud en nieuw, dat zou worden gehouden op het Museumplein in Amsterdam, gaat niet door. Burgemeester Femke Halsema heeft besloten het helemaal af te gelasten, meldt haar woordvoerster vrijdagavond. De live tv-show met het aftellen tot de jaarwisseling was al vereenvoudigd tot een registratie zonder publiek. Vanwege de afgelopen week aangescherpte coronamaatregelen vindt Halsema het beter om de viering helemaal te schrappen.Update 18:41 - 'Nederlander moet negatieve test tonen voor reis naar België'Nederlanders en andere buitenlanders moeten een recente negatieve uitslag van een coronatest laten zien als ze naar België willen komen. Dat hebben de Belgische regeringen vrijdag besloten, meldt persbureau Belga op gezag van ingewijden. België vreest een grote toestroom van Nederlanders die in België willen winkelen omdat de meeste winkels in Nederland hebben moeten sluiten. In heel België is het dit weekend ook nog eens koopzondag.Update 17:41 - Rotterdam, Utrecht en Hart voor Brabant eerste vaccinatieregio'sUtrecht, Rotterdam en Hart voor Brabant zijn de eerste drie GGD-regio's die beginnen met het vaccineren tegen corona. Dat zegt een woordvoerder van GGD-koepel GGD GHOR. Utrecht start op 8 januari, zegt een woordvoerster van de GGD Utrecht. De precieze locatie is nog niet bekend, daar wordt volgens haar nog over onderhandeld. "Het moet een locatie zijn die we voor langere tijd kunnen huren, omdat we na de zorgmedewerkers ook de bevolking gaan vaccineren." Of dat in de stad zelf of daarbuiten is, is dus ook nog niet bekend. Een woordvoerster van de GGD-regio Rotterdam bevestigt dat ook daar vroeg in januari een begin met vaccineren wordt gemaakt. Maar waar dat gaat gebeuren en wat de precieze datum is, kan ze nog niet zeggen. Dat wordt volgens haar maandag bekendgemaakt. Een woordvoerster van de GGD-regio Hart voor Brabant (Den Bosch en Tilburg en omstreken) kon nog niets bevestigen.Update 17:24 - Rutte niet 'dolenthousiast' over voordelen bij vaccinatiebewijsPremier Mark Rutte wordt niet "dolenthousiast" van het idee om voordelen te geven aan mensen die een vaccinatiebewijs kunnen tonen. Dat zegt hij vrijdag na zijn wekelijkse persconferentie. Hij vindt dat je "ontzettend moet oppassen met dwang of drang", omdat dit mensen ervan kan weerhouden zich te vaccineren. Eerder vrijdag zei ook justitieminister Ferd Grapperhaus het geen goed idee te vinden dat mensen bij het tonen van een 'vaccinatiebewijs' bepaalde voordelen krijgen, zoals toegang tot de horeca. Ook coronaminister Hugo de Jonge denkt dat extra rechten bij een bewijs er voorlopig niet inzitten. Een officieel besluit van het kabinet komt volgens hem begin volgend jaar. Belangrijker vindt Grapperhaus het mensen te overtuigen, in plaats van "gelijk te beginnen met dwang". Het "deed hem goed" dat de bereidheid is gestegen. I&O Research meldde afgelopen woensdag dat inmiddels 70 procent van de bevolking zich wil laten inenten. Eerder was dat 60 procent. De justitieminister wil dat percentage boven de 90 krijgen. "Dan ziet de resterende 10 procent dat het goed gaat en dan wordt die groep geleidelijk ook kleiner." Zodra 60 tot 70 procent van de bevolking is ingeënt tegen corona, spreekt men van groepsimmuniteit.Update 17:21 - Kerken in omgeving Rotterdam en Den Haag gaan dichtMeer dan twintig katholieke en protestantse kerken in Den Haag en zes rooms-katholieke kerken in de omgeving van Rotterdam, tussen de Rotte en de Lek, gaan dicht vanwege de coronamaatregelen. De kerken zijn tot 19 januari niet of beperkt toegankelijk, ook voor de vieringen en diensten tijdens kerst. Wel bieden de meeste kerken online kerstvieringen aan. "Het team en bestuur zijn zich bewust van het grondrecht van vrijheid van godsdienst en levensovertuiging, maar voelen tegelijkertijd de verantwoordelijkheid in deze crisis voor de gezondheid van eenieder. Die verantwoordelijkheid weegt zwaar en heeft het team en bestuur doen besluiten een stap verder te gaan dan de gezamenlijke bisschoppen", zegt het pastorale team en parochiebestuur van de Sint Christoffel Parochie in de omgeving van Rotterdam. De voorzitter van de Haagse Gemeenschap van kerken Ad van der Helm vindt het spijtig dat het dit jaar niet lukt om duizenden mensen te kunnen begroeten en de vreugde van Kerstmis met elkaar te kunnen delen. "Maar de vreugde van Kerstmis is groter dan de kerkdienst. Juist nu komt het erop aan om Kerstmis echt te beleven met de kleine kring om ons heen", aldus de voorzitter. Het openhouden van de kerk brengt volgens de kerken, ondanks alle veiligheidsmaatregelen, risico's met zich mee aangezien de besmettingsgraad "nog steeds onrustbarend toeneemt". Het bestuur vindt het onverantwoord om kerkgangers en vrijwilligers onnodig aan het besmettingsgevaar bloot te stellen.Update 17:16 - Extra geld voor 60.000 laptops en tablets voor thuisonderwijsHet kabinet trekt 15 miljoen euro uit voor extra laptops en tablets, die kinderen op de basis- en middelbare school kunnen gebruiken voor thuisonderwijs. Van het geld kunnen zo'n 60.000 apparaten worden aangeschaft, meldt het ministerie van Onderwijs. De laptops en tablets zijn vanaf begin januari beschikbaar. Schoolbesturen kunnen vanaf 22 december tot en met 15 januari een aanvraag indienen. Voor de laptop wordt een eigen bijdrage van 25 procent verwacht. Lees hier verder.Update 16:02 - Toename coronapatiënten in ziekenhuizen, in totaal ruim 2000 patiëntenHet aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen is opnieuw gestegen. Ziekenhuizen behandelen nu in totaal 2034 patiënten die het virus hebben opgelopen. Dat zijn er 31 meer dan donderdag. Op de intensive care liggen nu 549 mensen met Covid-19, dertien meer dan een dag eerder. Het aantal besmettingen steeg de laatste weken flink, een voorbode voor de drukte in ziekenhuizen en reden voor de lockdown waar het kabinet toe heeft besloten. Het LCPS probeert de drukte zo goed mogelijk over het land te verdelen. In de afgelopen 24 uur zijn vijf coronapatiënten verplaatst naar een andere regio.Update 15:32 - 12.028 nieuwe coronabesmettingen gemeld; lichte dalingHet RIVM heeft de afgelopen 24 uur 12.028 nieuwe positieve coronatesten vastgesteld. Dat is een lichte daling ten opzichte van d onderdag, toen ging het om 12.823 besmettingen (na correctie). Het aantal gemelde sterfgevallen steeg van donderdag op vrijdag met 85. Een dag eerder waren het er 76. Een en ander wil niet zeggen dat al die mensen in het afgelopen etmaal zijn overleden. Zulke informatie wordt soms met wat vertraging doorgegeven.Update 14:04 - 'Meerderheid senioren wil coronaprik'Een meerderheid van de senioren, namelijk 68 procent, is van plan zich te laten vaccineren tegen het coronavirus, zegt seniorenorganisatie KBO-PCOB op basis van onderzoek onder 1650 ouderen. "Dit onderzoek laat duidelijk zien dat ook senioren verder willen. We willen weer op pad, onze naasten zonder zorgen weer kunnen knuffelen", aldus directeur Marcel Sturkenboom. Bijna een kwart (24 procent) twijfelt nog en 8 procent begint er niet aan. Dat is uit angst voor bijwerkingen, maar ook omdat men zich anders ook nooit heeft laten vaccineren. Ruim 60 procent vertrouwt de overheid en de makers, 9 procent heeft het er niet op. Een derde van de senioren mist nog wel allerlei informatie over het coronavaccin en de vaccinatie, zoals over bijwerkingen, zeker in samenhang met kwalen, en procedures.Update 13:57 - Honderden klachten bij nieuw vakantiemeldpunt ConsumentenbondHet nieuwe vakantiemeldpunt van de Consumentenbond heeft in een paar uur tijd al bijna 500 klachten binnengekregen. Ruim de helft van de klachten gaat over vliegtickets. Verder gaan ze veelal over pakketreizen en accommodaties, meldt de Consumentenbond. Veel vakanties en reizen zijn geannuleerd of omgeboekt sinds de uitbraak van het coronavirus. Reisaanbieders houden zich daarbij niet altijd aan de regels. Om de knelpunten in kaart te brengen, begon de Consumentenbond het meldpunt.Update 13:05 - Blokker grijpt in omdat PostNL stroom aan pakketjes niet aankanBlokker gaat eigen personeel inzetten om pakketjes bij klanten aan huis af te leveren. Volgens de winkelketen is dat nodig omdat bezorgdiensten als PostNL overlopen. In het distributiecentrum van Blokker staan nog 18.000 pakketjes die PostNL niet heeft opgehaald. Sinds het kabinet maandag heeft aangekondigd dat fysieke winkels in Nederland massaal moeten sluiten, kunnen Nederlanders hun kerstcadeautjes eigenlijk alleen nog maar online kopen. Bezorgdiensten hebben het hierdoor veel drukker dan normaal. Blokker merkte dat de verwachte bezorgtijden dreigden op te lopen tot meer dan een week.Update 12:26 - Aantal ic-bedden geleidelijk opgeschaald naar 1233Het aantal ic-bedden in Nederland is inmiddels geleidelijk opgeschaald naar 1233, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Dat is inclusief enkele reservebedden. Opschaling is nodig om de toename van het aantal Covid-patiënten op te vangen. Normaal zijn er 1050 ic-bedden. Dat aantal kan stapsgewijs worden uitgebreid naar 1150, 1350 en uiteindelijk naar 1750 bedden, maar in dat laatste geval moet worden gestopt met alle andere niet-spoedeisende zorg. Op- en afschaling heeft namelijk vooral te maken met het beschikbare personeel, dat wel weer of niet meer op gewone afdelingen kan worden ingezet. Er is altijd een zekere fluctuatie. Op de intensivecareafdelingen lagen donderdag 536 mensen met Covid-19, tien meer dan 24 uur eerder. De situatie van vrijdag wordt in de loop van de middag bekend.Update 11:36 - 'Nederlanders welkom in Belgische winkelsteden'Nederlanders zijn van harte welkom om in België te komen winkelen, zegt de Belgische detailhandelsorganisatie Comeos. "Als mensen de coronaregels respecteren hebben wij daar geen probleem mee. Of het nou om Nederlanders, Duitsers, Chinezen of Japanners gaat, het kan veilig", zegt Hans Cardyn van Comeos tegen het ANP.Update 11:18 - Nederlandse bisschoppen in video: vier thuis kerstDe Nederlandse bisschoppen roepen in een video op om vooral thuis Kerstmis te vieren, nu er dit jaar op kerstavond geen publieke vieringen zijn in de rooms-katholieke kerken. In hun videoboodschap lezen ze het evangelie van de nachtmis voor om iedereen aan te moedigen kerst dit jaar niet over te slaan. Mensen kunnen kerst dit jaar meevieren via de livestream van hun parochie, of voor de televisie bij KRO-NCRV op NPO2. Op de website vierkerstmis.nl zijn allerlei tips, links en downloads te vinden om mensen een handje te helpen met het vieren van het kerstfeest, waaronder kerstkaarten en een doeboek voor kinderen. "Kerstmis is te belangrijk om niet te vieren", aldus de bisschoppen. De Nederlandse bisschoppenconferentie besloot deze week dat er tussen donderdag 24 december 17.00 uur en vrijdag 25 december 07.00 uur in het geheel geen publieke vieringen worden gehouden. De bisschoppen willen in deze periode van lockdown bewegingen van veel mensen tegelijk voorkomen.Update 10:46 - De Jonge: voorlopig geen extra rechten met 'vaccinatiebewijs'Aan het 'vaccinatiebewijs' waarmee mensen hun eigen gegevens over het coronavaccin kunnen inzien, zijn waarschijnlijk geen extra rechten verbonden. Dat denkt zorgminister Hugo de Jonge. "Dat is niet waar het kabinet nu op inzet." Begin volgend jaar neemt het kabinet een officieel besluit. Voorlopig houdt De Jonge vast dat er ook geen indirecte vaccinatieplicht moet komen. "Een beloning voor mensen die al gevaccineerd zijn, daar willen we niet voor kiezen", zegt de bewindsman. "Omdat we denken dat dat uiteindelijk ook de vaccinatiebereidheid gaat ondergraven." Mensen moeten zich volgens hem vooral laten inenten uit de overtuiging dat het beter is voor de gezondheid. Maar als straks een deel van de Nederlanders is geprikt, en een ander deel nog niet, komen er mogelijk wel "maatregelen" waardoor de gevaccineerde mensen iets meer kunnen. Toch is het kabinet daar heel voorzichtig mee. "Je moet niet willen dat daar een impliciete druk vanuit gaat, of dat het toch een vorm van drang en dwang wordt", zegt De Jonge. Het kabinet laat zich nog adviseren over het ethische dilemma door de Gezondheidsraad, en zal uiterlijk eind maart met een besluit hierover komen.Update 06:56 - 'Veel Nederlanders voor beloning bij vaccinatie'Veel Nederlanders zijn er voorstander van om mensen die zich laten vaccineren meer vrijheden te geven. Dat komt naar voren uit onderzoek onder 1640 Nederlanders. De studie is uitgevoerd door wetenschappers van de TU Delft, Erasmus Universiteit Rotterdam, RIVM, Universiteit Maastricht en Roskilde University.Update 05:57 - Meerderheid ziet wel wat in toekennen prikprivilegesDe meeste Nederlanders gunnen mensen die zich tegen corona laten inenten méér vrijheden, blijkt uit nieuw onderzoek waar Trouw over schrijft. Het merendeel van de Nederlanders, 70 procent, vindt dat mensen die zich hebben laten inenten tegen het coronavirus meer vrijheden mogen genieten. Daarmee zijn ze het niet eens met minister De Jonge van Volksgezondheid. Tot nu toe staat de bewindsman op het standpunt dat gevaccineerden geen voordelen krijgen. Hij heeft hierover wel advies gevraagd aan een ethische commissie. Lees meer.Update 05:07 - België buigt zich over gevreesde toestroom Nederlandse shoppersBelgië denkt na over maatregelen om te voorkomen dat grote aantallen Nederlanders in België komen winkelen. De kwestie staat op de agenda van de leiders van de zes Belgische regeringen die vrijdagmiddag weer coronacrisisberaad hebben belegd. Lees meer.Update 03:33 - Artsen tegen uitzondering mondkapjesplicht longpatiëntenLongartsen maken zich zorgen om patiënten die vanwege een uitzonderingsregel geen mondkapje dragen. De voorzitter van de longartsenvereniging waarschuwt dat dit extra levens kan kosten: niet alleen onder deze kwetsbare patiënten, maar ook in hun omgeving. Dat verklaart voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose Leon van den Toorn in een interview met het AD. Ruim een miljoen Nederlanders heeft een chronische longaandoening. "Al die mensen kunnen nu denken: oké, fijn ik print een uitzonderingskaartje uit en ga naar de supermarkt." Veel longartsen maken zich zorgen om het lot van longpatiënten zelf én om verdere verspreiding. "Wij merken dat veel patiënten het mondkapje in de spreekkamer willen afzetten", beaamt longarts Hans in ‘t Veen van het Rotterdamse Franciscus Gasthuis & Vlietland. Meerdere vakgroepen hebben volgens hem afgesproken om überhaupt geen uitzonderingsverklaringen te tekenen. "Zie het als de veiligheidsgordel in de auto, die zit ook niet lekker maar moet je wel om."Update 03:30 - ANWB: rustig op de weg, begint te lijken op de eerste lockdownHoewel veel mensen vrijdagmiddag beginnen aan de kerstvakantie, verwacht de ANWB in tegenstelling tot bij andere vakanties niet dat de wegen vollopen door de lockdown. De ANWB ziet dat de wegen sinds dinsdagmiddag rustig zijn, ook rondom drukke punten bij Rotterdam en Den Haag. "Het begint steeds meer te lijken op de eerste lockdown", zegt Cees Quaks van de ANWB. Alle scholieren zitten sinds woensdag al thuis vanwege de strenge lockdown. Voor een deel betekende dat een vervroegde kerstvakantie, anderen kregen online les. Veel ouders beginnen nu ook aan hun vakantie, maar ondanks hotelboekingen en afgehuurde huisjes verwacht de ANWB geen vakantiedrukte. Ook Edwin Gerritsen van de ANWB ziet dat het laatste dagen rustig is. "Eerder leverde bezoek aan winkelcentra 's middags nog drukte op, maar dat is nu helemaal weg natuurlijk. Er ontstaat nu eigenlijk alleen file door een ongeluk of pechgeval."Update 02:12 - Veel werknemers erop vooruit ondanks crisisHet loonstrookje stemt vrolijk, kopt De Telegraaf vrijdag. Hoewel de economie een moeilijke tijd beleeft, zal het nieuwe jaar voor veel werknemers beginnen met een positieve verrassing. Bijna iedereen gaat er op het eerste loonstrookje netto op vooruit. Dat blijkt uit berekeningen van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De stijging komt door lastenverlichtende maatregelen als lagere belastingtarieven en verhoging van de arbeidskorting. Wel zullen werknemers naar verwachting meer pensioenpremie moeten betalen. Mensen met een modaal inkomen (35.000 euro per jaar) gaan er met ruim 2 procent het meest op vooruit. Ook wie het minimumloon verdient, houdt daar netto bijna 2 procent meer van over. Naarmate het salaris stijgt, neemt het voordeel af. Het ministerie wijst er wel op dat de gevolgen van de coronacrisis niet goed zichtbaar zijn in de cijfers. "Mensen zullen helaas hun baan of opdrachten verliezen, waardoor veel mensen zich niet goed zullen herkennen in de ramingen", schrijft minister Koolmees (Sociale Zaken).Update 01:48 - Geïrriteerde Kamer legt zich neer bij uitleg minister De JongeEen geïrriteerde Tweede Kamer vindt het zorgminister Hugo de Jonge te verwijten dat Nederland later dan andere landen begint te vaccineren tegen het coronavirus. De minister heeft volgens veel partijen te lang vastgehouden aan de hoofdstrategie en is te laat begonnen aan plan B. In een stroef spoeddebat donderdagavond noemde de oppositie de minister arrogant en niet overtuigend. Desondanks was er geen steun voor een PVV-voorstel om toch eind december te beginnen in plaats van 8 januari wat de minister wil. Omdat de GGD er nog niet klaar voor is, vindt de Kamer eerder beginnen te riskant. Behalve de oppositie waren ook coalitiepartijen D66 en CDA uiterst kritisch op het verweer van De Jonge. Hij schaart zich achter de GGD en het RIVM, die vinden dat een zorgvuldige en veilige toediening belangrijker is dan een symbolische toediening van de eerste paar duizend doses. De tijdwinst is volgens hem minimaal, de "echte wedstrijd" draait om de vaccinatiegraad onder de hele bevolking. Om het virus goed te kunnen bedwingen, moeten zoveel mogelijk mensen ingeënt worden. Dat lukt alleen als mensen weten dat de veiligheid voorop staat, aldus De Jonge. De hele Kamer vindt zorgvuldigheid óók belangrijk, maar de kern is volgens de partijen dat de minister niet op tijd is begonnen met de juiste voorbereidingen. Het ging vaker mis, zoals met het testbeleid, beschermingsmiddelen voor de zorg, de corona-app, en het bron- en contactonderzoek, schamperden onder meer SP, PVV, PvdA en GroenLinks. Het liep volgens de minister vanaf medio november anders dan verwacht, omdat toen bleek dat het plan voor kleinschalig inenten niet lukte. Dat kwam omdat het Pfizervaccin in grote verpakkingen werd geleverd en bij heel lage temperaturen bewaard moest worden. Daardoor was het niet geschikt om te laten toedienen door huisartsen, zoals gebeurt bij griepvaccinaties. Voor grootschalige vaccinatie is de GGD nodig, die daarop volgens De Jonge meteen hard aan de slag is gegaan. Desondanks is het IT-systeem van de GGD nog niet klaar voor de vaccinatiecampagne. De uitleg van De Jonge was volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher "een warrig verhaal". Het leidde tot irritatie tussen de minister en de PvdA'er. "U haalt werkelijk alles door elkaar", onderbrak De Jonge hem. De minister is volgens de PvdA-leider "echt niet in de positie" om zo te reageren, gezien de ernst van het debat. Slecht viel de uitspraak van de minister "dat een weekje meer of minder niet uitmaakt. Buitengewoon kwalijk", hekelde de PvdA'er. GroenLinks-leider Jesse Klaver vindt De Jonge in zijn aanpak "nalatig" en de "enorme woordenbrij" van de minister niet genoeg. Meerdere partijen willen meer uitleg over de IT-systemen die niet op elkaar zouden aansluiten. Ook is er nog een geschil over de uitwisseling van gegevens van mensen tussen de uitvoeringsinstanties. De Jonge komt volgende week met meer informatie over de techniek en de verdere uitwerking van de plannen.Update 01:15 - Onderzoek: angst en onzekerheid door corona weer toegenomenTijdens de tweede coronagolf zijn de angst- en stressgevoelens onder de bevolking weer toegenomen en is er sprake een verdere afname in het vertrouwen in de overheid, het RIVM en de GGD. Dat blijkt uit landelijk onderzoek van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Tijdens het voorlopige hoogtepunt van de corona-uitbraak, in april, bleek dat een groot deel van de Nederlandse bevolking angstig en onzeker was. Bij de heropening van de samenleving, begin juli, was de angst en onzekerheid afgenomen, maar dat heeft zich in de tweede golf niet doorgezet. De gevoelens van angst en stress ten gevolge van het virus zijn in november 2020, tijdens de tweede golf, weer sterk toegenomen en soms zelfs hoger dan het niveau van april van dit jaar. Meer mensen zien Covid-19 als bedreiging voor zichzelf, hun vrienden en vooral hun familie. Bijna 40 procent van de 25.185 respondenten zegt dat ze het gevoel hebben dat ze niets hebben om naar uit te kijken. Jongeren en mensen met kwetsbare maatschappelijke posities, zoals een laag inkomen, een lage opleiding, geringe werkzekerheid, en een beperkt ondersteunend netwerk, hebben relatief meer onvrede over het overheidsbeleid dan groepen met een sterkere maatschappelijke positie en een sterker ondersteunend netwerk. De tweede coronagolf heeft volgens de onderzoekers op nationaal niveau niet geleid tot een nieuwe toename van zorgmijding. In de drie grote steden is het beeld anders. Daar is, in vergelijking met de meting van juli, wel een toename van het aandeel respondenten dat een bezoek aan een huisarts liever vermijdt en zorgverleners liever niet thuis langs ziet komen. Dit past in het beeld van de tweede golf waarin juist de grote steden brandhaard zijn van de pandemie.Update 00:01 - Aantal overledenen 450 hoger dan gewoonlijk in een weekVorige week zijn naar schatting 3550 mensen overleden, 450 meer dan gebruikelijk voor deze periode van het jaar. Vergeleken met een week eerder stierven er ongeveer 50 mensen meer, meldt het CBS. In de winter komen altijd meer mensen te overlijden, maar de sterfte is de afgelopen maanden hoger dan gebruikelijk. Het statistiekbureau merkte eerder op dat de hogere sterfte samenvalt met de tweede golf van de corona-epidemie in Nederland. Sinds de laatste week van september zijn er volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 5300 meer mensen overleden dan je zou verwachten in deze periode. Tijdens de eerste golf van de corona-epidemie (9 maart tot en met 4 mei) lag deze zogeheten oversterfte fors hoger, naar schatting op bijna 9000. De meeste van alle coronadoden kregen langdurige zorg. Dat zijn chronisch zieken, kwetsbare ouderen, bewoners van verpleeghuizen en mensen met een ernstige geestelijke of lichamelijke beperking. ANP
